Η συμβολή του εκπαιδευτικού ηγέτη πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στη διαμόρφωση της σχολικής κουλτούρας

Abstract

Η περιοχή της Εκπαιδευτικής Ηγεσίας έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ερευνητές της Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανάδειξη της σημασίας της ηγεσίας στη διαμόρφωση της σχολικής κουλτούρας και της μοναδικής ταυτότητας των σχολείων. Πέρα από την εξωτερική όψη ενός σχολείου, υπάρχουν στοιχεία που αντανακλούν τις σχέσεις ανάμεσα στους εμπλεκόμενους και αναφέρονται στη σχολική κουλτούρα. Κάθε σχολείο έχει τη δική του ξεχωριστή κουλτούρα, που προκύπτει από τις αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στα μέλη της εκάστοτε σχολικής κοινότητας. Η κουλτούρα περιλαμβάνει ιδεώδη, αξίες, παραδόσεις, νόρμες, προσδοκίες, άγραφους νόμους, στάσεις και συμπεριφορές για όσα άτομα κινούνται στον χώρο του σχολείου και με αυτόν τον τρόπο αποκτά ενωτικό χαρακτήρα. Ωστόσο, η αλλαγή της ήδη υπάρχουσας σχολικής κουλτούρας είναι δύσκολη, επειδή οι άνθρωποι τείνουν να αντιστέκονται στις αλλαγές. Αυτή είναι η κύρια πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι σχολικοί διευθυντές. Η αυθεντική ηγεσία είναι ενσωματωμένη σε κάθε πτυχή της σχολικής κουλτούρας και η σημασία του σχολικού ηγέτη έγκειται στην επιλογή του κατάλληλου στυλ ηγεσίας για το σχολείο που διοικεί. Το εμπειρικό μέρος της παρούσας μελέτης είναι ποσοτικό, καθώς τα δεδομένα συλλέχθηκαν από δομημένα ερωτηματολόγια. Τα ευρήματα της έρευνας ενισχύουν εκείνα της βιβλιογραφίας, αναδεικνύοντας τον κεφαλαιώδη ρόλο του σχολικού διευθυντή στην ανάπτυξη της σχολικής κουλτούρας. Το υπόδειγμα του διευθυντή-γραφειοκράτη δεν καθίσταται πια βιώσιμο και είναι απαραίτητο να δοθεί η σκυτάλη σε εκείνο του διευθυντή-ηγέτη. Οι αποτελεσματικοί σχολικοί ηγέτες έχουν υψηλές προσδοκίες τόσο από τους ίδιους όσο και από τα υπόλοιπα μέλη της σχολικής κοινότητας και ενισχύουν ουσιώδεις εκπαιδευτικές αλλαγές που σχετίζονται με ζωτικές και καινοτόμες ιδέες. Για να επιτευχθεί το όραμα της αποτελεσματικής ηγεσίας για μια αποτελεσματική σχολική κουλτούρα, είναι αναγκαίο να θεσμοθετηθεί ένα σύστημα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των υποψήφιων και εν ενεργεία σχολικών διευθυντών. Η παρούσα μελέτη απευθύνεται στους διαμορφωτές εκπαιδευτικής πολιτικής, τους σχολικούς διευθυντές και τους ερευνητές, οδηγώντας στην εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς τις πρακτικές εκπαιδευτικής διοίκησης σε σχέση με την προσδοκώμενη σχολική κουλτούρα.