Οικονομική κρίση, πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και μεταρρύθμιση του συστήματος νονοκομειακής περίθαλψης στην Κύπρο: προκλήσεις, κίνδυνοι και ευκαιρίες

Abstract

Εισαγωγή: Η οικονομική κρίση, το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και τα χρόνια προβλήματα που ταλανίζουν τον τομέα της υγείας καθιστούν επιτακτικά αναγκαία την μεταρρύθμιση του συστήματος νοσοκομειακής περίθαλψης και την εφαρμογή του ΓεΣΥ Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να περιγράψει και να αναλύσει τις μεταρρυθμίσεις που λαμβάνουν χώρα στον νοσοκομειακό τομέα της Κύπρου ενόψει της εφαρμογής του συστήματος υγείας σε περίοδο οικονομικής κρίσης και δημοσιονομικής εξυγίανσης Μεθοδολογία: Έκθεση Πολιτικής Υγείας (Health Policy Report) με χρήση συνδυαστικής μεθοδολογίας δηλαδή συνδυασμός βιβλιογραφικής ανασκόπησης γκρίζας βιβλιογραφίας (νομοθεσία, ντοκουμέντα ) και συλλογή και επεξεργασία δευτερογενών δεδομένων Αποτελέσματα: Βάσει των αποτελεσμάτων της εργασίας μας ο νοσοκομειακός τομέας της Κύπρου σε σύγκριση τον μέσο όρο 12 ευρωπαϊκών χωρών φαίνεται να υπολείπεται στις υποδομές , στην στελέχωση αλλά και στον τρόπο χρηματοδότησης . Ο δημόσιος και ιδιωτικός τομέας κατέχουν τον ίδιο αριθμό κλινών αλλά παρουσιάζουν άνιση κατανομή στην στελέχωση τους, αφού φαίνεται να αντιστοιχούν διπλάσιοι ιατροί ανά κλίνη στον ιδιωτικό τομέα από ότι στο δημόσιο, σε αντίθεση με τους νοσηλευτές όπου αντιστοιχούν τριπλάσιοι νοσηλευτές ανά κλίνη στο δημόσιο από ότι στον ιδιωτικό τομέα . Η χρηματοδότηση του δημόσιου γίνεται μέσω του προϋπολογισμού ο οποίος χρηματοδοτεί το 43% , ενώ το 57%των συνολικών δαπανών χρηματοδοτείται από άμεσες προσωπικές δαπάνες και ιδιωτική ασφάλιση Οι άμεσες προσωπικές δαπάνες καλύπτουν το 50% των συνολικών δαπανών και είναι οι ψηλότερες στην Ευρώπη. Η διαχρονική εξέλιξη της νομοθεσίας του ΓΕΣΥ οδηγεί στη δημιουργία συνθηκών ρυθμιζόμενου ανταγωνισμού. Ο νόμος του 2001 μέχρι 2005 διαχώρισε τη χρηματοδότηση από την προσφορά με την εισαγωγή του ΟΑΥ. Το νομοσχέδιο του 2014 εισήγαγε τους κανόνες ανταγωνισμού αφού από την έρευνα στα άρθρα και στις διατάξεις του νομοσχεδίου φαίνεται να εκπληρώνονται και οι πέντε προϋποθέσεις για την εφαρμογή του ρυθμιζόμενου ανταγωνισμού οι οποίες είναι η ίδρυση ενός δημόσιου οργανισμού ασφάλισης, η αυτονόμηση των προμηθευτών, οι συμβολαιακές σχέσεις, οι κανόνες ανταγωνισμού και το δικαίωμα επιλογής του ασθενή. Το νομοσχέδιο του 2015 για την αυτονόμηση των προμηθευτών φαίνεται από την έρευνα να διασφαλίζει τις προϋποθέσεις της οικονομικής διοικητικής και εργασιακής αυτονόμησης. Μετά από έρευνα της εμπειρίας αναπτυγμένων χωρών την τελευταία 20ετία και τα διεθνή δεδομένα σχετικά με τον ανταγωνισμό ιδιωτικών και δημόσιων νοσηλευτηρίων σε σχέση με την αποδοτικότητα και τον ρυθμιζόμενο ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά, φαίνεται ότι τα δύο καινούργια νομοσχέδια της κυβέρνησης στοχεύουν στην εφαρμογή διεθνών δεδομένων στην κυπριακή καθημερινότητα στον τομέα της υγείας. Η προτεινόμενη δημιουργία του ΓΕΣΥ ακολουθεί το μοντέλο του ρυθμιζόμενου ανταγωνισμού το οποίο είναι σε συνέχεια με τη διεθνή εμπειρία. Το μοντέλο αυτό βάσει της ανάλυσης των διεθνών δεδομένων έχει σειρά πλεονεκτημάτων αλλά και κινδύνων. Πλεονεκτήματα του μοντέλου θεωρούνται, η δυνατότητα επιλογής προμηθευτών, ο ανταγωνισμός ο οποίος οδηγεί στην επιλογή των φθηνότερων και αποδοτικότερων υπηρεσιών υγείας καθώς και στην βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας. Ως κίνδυνοι θεωρούνται η δυνατότητα αύξησης του αριθμού των παρεχόμενων υπηρεσιών, της αύξησης του διοικητικού κόστους, της επιδείνωσης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, της εκμετάλλευσης των κερδοφόρων υπηρεσιών υγείας με εγκατάλειψη των ζημιογόνων ασθενών και της αύξησης της χρήσης των υπηρεσιών υγείας . Συμπεράσματα: Η εφαρμογή του ΓεΣΥ εμπεριέχει σημαντικά πλεονεκτήματα αλλά και ουσιαστικές προκλήσεις και κινδύνους. Η επιτυχία ή μη του εγχειρήματος θα εξαρτηθεί από το αν η πολιτική ηγεσία θα λάβει υπόψιν της την διεθνή εμπειρία (θετική και αρνητική) του ρυθμιζόμενου ανταγωνισμού κατά τη φάση τελικού σχεδιασμού και υλοποίησης της μεταρρύθμισης του ΓΕΣΥ