Οι μεταμορφώσεις της Αντιγόνης στη σύγχρονη θεατρική δημιουργία: Ζητήματα θεατρικής διασκευής της αρχαίας τραγωδίας στον 20ο αιώνα

Abstract

Το βασικό ερευνητικό ερώτημα της παρούσας διατριβής αφορά στο θέμα της θεατρικής δια-σκευής ενός κλασικού έργου υπό το πρίσμα μιας νέας οπτικής, αλλά και το πώς ένα κλασικό αρχαιοελληνικό έργο μπορεί αποτελέσει το έναυσμα για τη δημιουργία νέων έργων που υπη-ρετούν ιδεολογικούς στόχους διαφορετικών εποχών. Ως άξονας της έρευνας χρησιμοποιείται η Αντιγόνη του Σοφοκλή και η πρόσληψη της στη δραματουργία του 20ού αιώνα και συγκε-κριμένα στην δεκαετία του 1940. Μελετώνται τα έργα Αντιγόνη: Θεατρικός Διάλογος του Άρη Αλεξάνδρου, Αντιγόνη του Jean Anouilh και Αντιγόνη του Σοφοκλή του Bertolt Brecht. Πρόκει-ται για τρία έργα, τα οποία μολονότι είναι γραμμένα κατά την ίδια χρονική περίοδο και με εμ-φανείς τις επιρροές από το ιστορικό τους πλαίσιο, παρουσιάζουν σημαντικές αποκλίσεις τόσο από το λογοτεχνικό τους διακείμενο, όσο και μεταξύ τους.

Η διατριβή διερευνά τους τρόπους με τους οποίους κάθε έργο διαφοροποιείται από το σοφό-κλειο δράμα, έτσι ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι ένα εντελώς καινούργιο θεατρικό έργο, το οποίο συναρτάται με τις αισθητικές επιλογές και κυρίως τις ιδεολογικές ανησυχίες κάθε συγγραφέα. Γι’ αυτό τα έργα μελετώνται ανεξάρτητα μεταξύ τους. Σε όλες τις περιπτώσεις γίνεται αναφορά στον ιδεολογικό και φιλοσοφικό προσανατολισμό κάθε δραματουργού, αλ-λά και στον τρόπο με τον οποίο επηρεάζεται από τα συμφραζόμενα της δεδομένης ιστορικής συνθήκης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στη συνέχεια παρουσιάζονται και αναλύονται τα κυρί-αρχα δραματικά και θεματικά μοτίβα και οι δραματικοί χαρακτήρες κάθε έργου, ώστε να α-ναδειχθούν οι ιδιαιτερότητές τους, ενώ στο τέλος συνάγονται συμπεράσματα αναφορικά με τους ιδεολογικούς άξονες που προβάλλονται.