Η αξιοποίηση του διαδραστικού πίνακα στο γλωσσικό μάθημα: Επίδραση στις δεξιότητες παραγωγής γραπτού λόγου και στην αυτεπάρκεια των μαθητών στην Α' Λυκείου

Abstract

Στο πλαίσιο της εκσυγχρονιστικής προσπάθειας του εκπαιδευτικού συστήματος της Κύπρου σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές εκπαιδευτικές αντιλήψεις για τη διαμόρφωση μαθητών και μαθητριών που αντιλαμβάνονται το γραπτό λόγο ως υψηλή δεξιότητα σημαντική για την κοινωνική και ακαδημαϊκή τους ζωή, η παρούσα έρευνα εστιάζει στις γραπτές επιδόσεις στην παραγωγή γραπτού λόγου και στην αυτεπάρκεια συγγραφής των μαθητών και μαθητριών μέσης εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, η παρούσα έρευνα αποσκοπούσε να διερευνήσει την επίδραση του Διαδραστικού Πίνακα (ΔΠ) στις επιδόσεις και στην αυτεπάρκεια των μαθητών και μαθητριών μέσης εκπαίδευσης στην παραγωγή γραπτού λόγου καθώς επίσης τις απόψεις τους σχετικά με τη τεχνολογική αυτή χρήση στη διδασκαλία της γραπτής έκθεσης. Για το σκοπό αυτό υιοθετήθηκε μικτός μεθοδολογικός σχεδιασμός και συγκεκριμένα ο διαδοχικός επεξηγηματικός σχεδιασμός μικτής μεθοδολογίας ο οποίος περιλάμβανε τη συλλογή και την ανάλυση πρώτα ποσοτικών και στη συνέχεια ποιοτικών δεδομένων, σε δύο διαδοχικές φάσεις. Στην πρώτη φάση της έρευνας διεξάχθηκε ψευδό-πείραμα με προσέγγιση σχεδιασμού προελέγχου και μετά-ελέγχου με σκοπό να διερευνηθεί η επίδραση του ΔΠ στις δεξιότητες γραπτού λόγου και στην αυτεπάρκεια των μαθητών και μαθητριών γι’ αυτές. Στο ψευδοπείραμα έλαβαν μέρος δύο υφιστάμενα τμήματα πρώτης Λυκείου (15 μαθητές/μαθήτριες στο καθενα): το πρώτο τμήμα ήταν η πειραματική ομάδα (ΠΟ) και το δεύτερο η ομάδα ελέγχου (ΟΕ). Στις δύο ομάδες έγινε αρχική και τελική μέτρηση της επίδοσης στην παραγωγή γραπτού λόγου και του βαθμού αυτεπάρκειας και αυτοαποτελεσματικότητας. Η διδασκαλία/παρέμβαση έγινε μόνο στην πειραματική ομάδα, είχε διάρκεια πέντε διδακτικών ωρών και περιλάμβανε την αξιοποίηση του ΔΠ. Στη δεύτερη, ποιοτική φάση της έρευνας, πραγματοποιήθηκαν ατομικές συνεντεύξεις με τους συμμετέχοντες της ΠΟ ώστε να κατανοηθούν καλύτερα οι απόψεις τους και οι στάσεις τους απέναντι στην αξιοποίηση του ΔΠ στη διδασκαλία καθώς και για την επίδραση της αξιοποίησης στον βαθμό αυτεπάρκειας τους στην παραγωγή γραπτού λόγου. Η ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων αξιοποίησε τεχνικές της περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής ενώ τα ποιοτικά δεδομένα αναλύθηκαν με τη μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου. Τα σημαντικότερα ευρήματα της παρούσας έρευνας ήταν τα εξής: η ΠΟ και η ΟΕ σημείωσαν στατιστικά σημαντική βελτίωση στη συνολική επίδοση μετά την παρέμβαση, χωρίς όμως να διαφοροποιούνται σε στατιστικά σημαντικό βαθμό μεταξύ τους. Σε σχέση με την επίδοση στα επιμέρους κριτήρια που μετρούν γραπτές δεξιότητες (Περιεχόμενο, Δομή, Έκφραση, Ορθογραφία) τόσο η ΠΟ όσο και η ΟΕ βελτιώθηκαν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό στο κριτήριο του Περιεχομένου και της Δομής χωρίς όμως να διαφοροποιούνται σε στατιστικά σημαντικό βαθμό μεταξύ τους. Συγκρίνοντας τις μεταβολές της επίδοσης μεταξύ αρχικής και τελικής μέτρησης στα επιμέρους κριτήρια, η ΠΟ διαφοροποιείται σε στατιστικά σημαντικό βαθμό από την ΟΕ στο κριτήριο της Έκφρασης, καθώς σημείωσε βελτίωση στην επίδοση ενώ αντίθετα η ΟΕ σημείωσε μείωση. Αναφορικά με τον βαθμό αυτεπάρκειας διαφάνηκε ότι η ΠΟ σημείωσε σημαντική βελτίωση στα κριτήρια Περιεχομένου και Δομής από την αρχική στη τελική μέτρηση ενώ η ΟΕ δεν σημείωσε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο μετρήσεων. Συγκρίνοντας, τις τελικές μετρήσεις του βαθμού αυτεπάρκειας των δύο ομάδων βρέθηκε ότι η ΠΟ βιώνει σημαντικά μεγαλύτερη αυτεπάρκεια στην Έκφραση από ό,τι η ΟΕ. Οι δύο ομάδες όμως δεν διαφοροποιήθηκαν σε στατιστικά σημαντικό βαθμό ως προς τις μεταβολές στην αυτεπάρκεια μεταξύ αρχικής και τελικής μέτρησης αλλά ούτε σε σχέση με τον βαθμό αυτοαποτελεσματικότητας. Τέλος, οι μαθητές και οι μαθήτριες της ΠΟ εκφράστηκαν θετικά ως προς τη συμβολή του ΔΠ στην αύξηση της αυτεπάρκειας συγγραφής και διατύπωσαν τη θέληση τους να συνεχιστεί η αξιοποίηση του ΔΠ στη διδασκαλία της γραπτής έκθεσης και επίσημα. Τα ευρήματα της παρούσας έρευνας συζητούνται στο πλαίσιο της βιβλιογραφίας καθώς και οι συνεπαγωγές τους για τη διδακτική πράξη.