Θεωρία ρύθμισης κεφαλαιαγορών και θεσμικό πλαίσιο στην Ε.Ε. Η σημασία του ρυθμιστικού πλαισίου στο χρηματοοικονομικό τομέα

Abstract

Η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα δημόσιο αγαθό, το οποίο ωφελεί το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας καθώς το κόστος μιας κρίσης εκτείνεται σε όλο το φάσμα της οικονομίας. Η ανάγκη ύπαρξης και εφαρμογής ενός κανονιστικού πλαισίου ρύθμισης και εποπτείας των χρηματοπιστωτικών αγορών, και ειδικά της κεφαλαιαγοράς, κατά το δυνατόν εναρμονισμένο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι επιτακτική δεδομένου ότι σε συνθήκες οικονομικής κρίσης μόνο οι εποπτικές και ρυθμιστικές οικονομικές αρχές μπορούν να εγγυηθούν την απρόσκοπτη λειτουργία του χρηματοοικονομικού συστήματος. Στόχος της παρούσας συγγραφικής προσπάθειας είναι η ανάδειξη της σημασίας του θεσμικού πλαισίου και των ρυθμιστικών παρεμβάσεων σε κοινοτικό επίπεδο για τη διασφάλιση της ομαλής και αξιόπιστης λειτουργίας των κεφαλαιαγορών. Στην προσπάθειά μας ξεκινάμε με το πρώτο κεφάλαιο, στο οποίο γίνεται μια παρουσίαση της διαχρονικής προσπάθεια των οικονομολόγων να αναδείξουν την ανάγκη ύπαρξης ενός συγκεκριμένου ρυθμιστικού πλαισίου. Παρουσιάζεται η χρησιμότητα και η λειτουργία των οργανωμένων κεφαλαιαγορών για την εύρυθμη λειτουργία ολόκληρου του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ακολουθεί το θεσμικό πλαίσιο της κεφαλαιαγοράς, η ρυθμιστική παρέμβαση και τα επίπεδα ρύθμισης των αγορών αυτών. Αναπτύσσεται ο ρόλος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ως ανεξάρτητη εποπτική αρχή με εξέχοντα ρόλο. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται το δίκαιο των κεφαλαιαγορών, έτσι όπως αυτό διαμορφώνεται δεχόμενο επιρροές από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και το Διεθνές εν γένει. Η διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των κεφαλαιαγορών έγκειται στο δίκαιο αυτό. Για το λόγο αυτό αναφέρονται διεξοδικά οι πιο σημαντικές οδηγίες της Ε.Ε. και τι πετυχαίνει η κάθε μια από αυτές. Κατόπιν, στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση του θεσμού της Βασιλείας, παρουσιάζεται η Επιτροπή της Βασιλείας, καθώς και τα Σύμφωνα Ι, ΙΙ και ΙΙΙ. Ο ρόλος που διαδραμάτιζαν και συνεχίζουν να διαδραματίζουν αυτές οι Συμφωνίες είναι καταφανής παρέχοντας κατευθυντήριες γραμμές, που οι εποπτικές αρχές κάθε χώρας μπορούν να χρησιμοποιήσουν, ώστε να καθορίσουν τις ρυθμιστικές πολιτικές που εφαρμόζουν. Τέλος, στο τέταρτο κεφάλαιο αναφέρονται πιθανές ρυθμιστικές αστοχίες και προβλήματα, τα οποία επηρέασαν και επηρεάστηκαν από την αστάθεια των Αγορών. Η κρίση που ξεκίνησε το 2008 και συνεχίζει ακόμη και σήμερα, ανέδειξε την ανάγκη ορισμένων μεταρρυθμίσεων, οι οποίες, αν εφαρμοστούν, θα διασφαλίσουν τις κεφαλαιαγορές, όσον αφορά τη σταθερότητα, τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητά τους. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές απαριθμούνται και αναδεικνύεται η ανάγκη της νέας αρχιτεκτονικής ρυθμιστικού πλαισίου, το οποίο ως στόχο έχει την εξυγίανση του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Απώτερος σκοπός είναι να καταστεί το πλαίσιο αυτό διεθνές προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των κεφαλαιαγορών.