| dc.description.abstract | Οι λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς (ΛΠΣΜ), τύπου «φανέλας» (T-shirt) ή «γιλέκο» (vest) όπως είναι γνωστές, αποτελούν το πλέον δημοφιλές μέσο μεταφοράς προϊόντων στο σπίτι από τα σημεία πώλησης τους (ταμεία των υπεραγορών και άλλων καταστημάτων). Η εμπορική τους επιτυχία βασίζεται κυρίως στα κατασκευαστικά τους χαρακτηριστικά όπως είναι το χαμηλό τους βάρος, η υψηλή αντοχή που παρουσιάζουν και η αδιαπερατότητά τους, αλλά και στην υγιεινή μεταφορά τροφίμων που προσφέρουν – κυρίως λόγο της μίας χρήσης τους – και στο χαμηλό κόστος παραγωγής τους που οδηγεί στη δωρεάν διάθεσή τους ή στην πολύ χαμηλή χρέωσή τους. Παρόλη τη δημοτικότητά τους, ωστόσο, οι ΛΠΣΜ έχουν δεχθεί την τελευταία 20ετία ένα σοβαρό πλήγμα περιορισμού της κατανάλωσής τους λόγω των αρνητικών επιπτώσεών που παρουσιάζουν στο περιβάλλον. Οι επιπτώσεις αυτές οφείλονται κυρίως στην ανεξέλεγκτη απόρριψή τους (littering) η οποία σε συνδυασμό με την ανθεκτικότητά τους στη φθορά, την πολυετή διαδικασία αποδόμησής τους και το αεροδυναμικό σχήμα τους το οποίο τους επιτρέπει να ταξιδεύουν μέσω του αέρα και των νερών χιλιόμετρα μακριά από το σημείο απόρριψής τους, αποτελούν τους κυριότερους λόγους επιδείνωσης του περιβαλλοντικού τους αντίκτυπου. Σε παγκόσμιο επίπεδο παρουσιάζεται μια συνεχώς αυξανόμενη τάση απαγόρευσής τους ή περιορισμού της διάθεσής τους μέσω φορολογικών ή άλλων χρεώσεων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση λαμβάνοντας υπόψη μεταξύ άλλων και τη διασυνοριακότητα του θέματος, δημοσίευσε εντός του 2015 σχετική Οδηγία (2015/720/ΕΚ) μέσω της οποίας τα κράτη μέλη υποχρεούνται να λάβουν μέτρα μείωσης της κατανάλωσης της ΛΠΣΜ και να ενημερώνουν την ΕΕ για την απόδοση των μέτρων αυτών σε ετήσια βάση.
Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να εισηγηθεί το καταλληλότερο μέτρο με το οποίο η Κύπρος θα μπορούσε να εναρμονιστεί με την εν λόγω Οδηγία ενώ παράλληλα να ικανοποιήσει στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τις ανησυχίες των διάφορων εμπλεκόμενων φορέων. Ειδικότερα, η διατριβή κατέγραψε τη διεθνή πρακτική που ακολουθείται για τη μείωση της κατανάλωσης των ΠΣΜ και τον βαθμό απόδοσής τους, συνέλλεξε δεδομένα για την υφιστάμενη κατάσταση στη Κύπρο μέσω των οποίων εκτίμησε την ετήσια κατά κεφαλή κατανάλωση, κατέγραψε την αντίδραση του κύπριου καταναλωτή στο μέτρο της χρέωσης που εφαρμόζει συγκεκριμένη υπεραγορά στην Κύπρο, κατέληξε στο συμπέρασμα για το καλύτερο μέτρο για την περίπτωση της Κύπρου και εκτέλεσε SWOT ανάλυση στο τελικό συμπέρασμα προκειμένου να διαφανούν οι δράσεις που θα πρέπει να ληφθούν ώστε το μέτρο να εφαρμοστεί αποτελεσματικά.
ii
Η καταγραφή της διεθνούς πρακτικής έγινε κυρίως μέσα από βιβλιογραφική ανασκόπηση, ενώ η συλλογή δεδομένων για την κατάσταση στη Κύπρο έγινε μέσω προσωπικών συνεντεύξεων, τηλεφωνικών συνομιλιών και ηλεκτρονικής αλληλογραφίας με τους εμπλεκόμενους φορείς και τις αρμόδιες δημόσιες αρχές. Η καταγραφή της αντίδρασης του αγοραστικού κοινού στο μέτρο της χρέωσης που εφαρμόζεται από συγκεκριμένη υπεραγορά της Κύπρου έγινε με επιτόπου επισκέψεις σε υποκαταστήματα της υπεραγοράς όπου μέσω παρατήρησης καταγράφηκαν οι περιπτώσεις χρήσης των διαφόρων μέσων μεταφοράς.
Μέσα από την βιβλιογραφική ανασκόπηση διαφάνηκε ότι η διεθνής πρακτική κινείται κυρίως μεταξύ της απαγόρευσης των ΠΣΜ και της επιβολής ελάχιστης τιμής χρέωσης. Τα ποσοστά απόδοσης των μέτρων αυτών κυμαίνονται μεταξύ 50-90% αλλά προϋποθέτουν ενημέρωση του καταναλωτή και των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων και έλεγχο και παρακολούθηση της εφαρμογής της αντίστοιχης νομοθεσίας. Η συλλογή δεδομένων για την υφιστάμενη κατάσταση στην Κύπρο αποδείχθηκε δύσκολο εγχείρημα λόγω της δυναμικής που παρουσιάζει η αγορά στο αριθμό των προμηθευτών και στο μερίδιο της αγοράς που κατέχουν. Ωστόσο, με βάση συγκεκριμένες παραδοχές και αξιολογήσεις εκτιμήθηκε ότι το 2015 η κατανάλωση ΛΠΣΜ ανά άτομο κυμαινόταν μεταξύ 104-234, δηλαδή μέσου όρου 169 ΛΠΣΜ ανά άτομο. Προκειμένου η Κύπρος να επιτύχει τον προτεινόμενο στόχο της Οδηγίας μέχρι το 2019 θα πρέπει να πετύχει ποσοστά μείωσης μεταξύ 14-62% από την κατανάλωση του 2015 ή 47% από τον μέσο όρο. Η μείωση αυτή εκτιμήθηκε ότι θα επηρεάσει αρνητικά την εργασία τουλάχιστον 100 ατόμων.
Προκειμένου να εξομαλυνθούν οι επιπτώσεις στην αγορά από την εναρμόνιση με την Οδηγία και στη βάση των πληροφοριών που συλλέχθηκαν, η παρούσα διατριβή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το καλύτερο μέτρο για την περίπτωση της Κύπρου αποτελεί η εφαρμογή του μέτρου της ελάχιστης χρέωσης σε όλα τα είδη μέσων μεταφοράς που θα μπορούσαν να διατίθενται στα ταμεία. Προς τούτο παραθέτει προσχέδιο σχετικής νομοθεσίας. Στην εν λόγω εισήγηση εκπονήθηκε SWOT ανάλυση μέσω της οποίας διαφάνηκαν οι αδυναμίες και απειλές με την πλέον υπερισχύουσα βαρύτητα και δόθηκαν εισηγήσεις αντιμετώπισής τους.
Τέλος και με βάση τα αποτελέσματα και συμπεράσματα που καταγράφηκαν γίνονται εισηγήσεις για περαιτέρω έρευνα. | el_GR |
| dc.description.translatedabstract | Lightweight plastic carrier bags, known also as T-shirt or vest type bags (LPCB), available to the consumers at the point of sale of goods and products of supermarkets and other stores, constitute the most popular mean of transporting goods at home. Their commercial success is based on their low weight, high resistance, durability, functionality, hygiene for carrying food products - mainly due to their single use – as well as their low cost of production. The latest allowing their availability at the counters either at a low charge or free of charge. In spite of their popularity, however, and for the last 20 years, LPCB are facing a global attempt for minimization of their consumption due to their negative impact on the environment. This impact is mainly due to littering they cause that is enhanced by their resistibility and very slow degradation process. The major measures prevail to limit their use is that of banning and/or charging (tax or fee). Realising, among others, the transboundary character of the impacts caused by the littering from plastic bags, since they are carried miles away from the point of their rejection, the EU published in 2015 a Directive (2015/720/EC) for the reduction of LPCB consumption. Under this Directive Member States are obliged to take measures to reduce the consumption of the LPCB and inform the Commission of their performance annually.
The purpose of this Master thesis was to propose the most appropriate measure by which Cyprus could be harmonized with the Directive while at the same time satisfying as much as possible the concerns of the various stakeholders. In particular, the thesis reviewed the international practice on the reduction of the consumption of LPCB, collected data on the current situation in Cyprus which it used to estimate the annual per capita consumption, recorded the behavior of the Cypriot consumer to the measure of charging applied by a particular supermarket in Cyprus, concluded on the most appropriate measure for Cyprus to be applied and performed a SWOT analysis on the conclusion.
The international practice was mainly obtained through a literature review while the collection of data on the situation in Cyprus was done through personal interviews, telephone conversations and e-mails. The behavior of the Cypriot consumer to the measure of charging applied by a particular supermarket in Cyprus, was recorded on-site visits to various branches of this supermarket in three districts of the country.
Literature review revealed that international practice is mainly between the banning of LPCB and the imposition of a minimum fee at the point of sale of goods, mainly through legislative actions.
iv
Performance rates of these measures range from 50-90% but require awareness campaigns and implementation of the legislation through inspections and monitoring. The collection of data on the current situation in Cyprus was proved to be a difficult task due to market dynamics that wants the number of suppliers and their market share to change continuously. However, based on assumptions and assessments, the survey estimated that the consumption of LPCB/cap., for the year 2015, ranges between 104-234 with a mean value of 169 LPCB/cap.. In order for Cyprus to achieve the proposed target of the Directive by 2019, needs to reduce its 2015-consumption by 14-62% or 47% of the mean value. This reduction is estimated to affect negatively the work of at least 100 people.
In order to smooth the market impact from the harmonization with the Directive and on the basis of the information gathered in this thesis, it is concluded that the most appropriate measure for the case of Cyprus is a mandatory minimum charge, applied through legislative acts, on all types of carrier bags that can be supplied to consumers at the point of sale of products. To this end, a draft legislation act is proposed. On the conclusion a SWOT analysis was applied through which the prevailing weakness and threats were identified and solutions were suggested.
Finally, based on the results, discussions and main conclusions, recommendations were made for further research. | el_GR |
