Ολοκλήρωση και ενοποίηση του τραπεζικού τομέα της ευρωζώνης

Abstract

Η δημιουργία μιας ενιαίας τραπεζικής αγοράς στην Ευρωζώνη βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύσταση της Ενιαίας Αγοράς όπως καταρχάς είχε συμφωνηθεί στη Συνθήκη του Μάαστριχτ (Maastricht). Βασικός λόγος για την αυξανόμενη προσοχή που δίνεται στην τραπεζική αγορά, ειδικά στην τρέχουσα συγκυρία, είναι αφενός η χρηματοπιστωτική κρίση που εμφανίστηκε στης ΗΠΑ το 2007 και επεκτάθηκε άμεσα και στην Ευρώπη και αφετέρου τα προβλήματα και οι καθυστερήσεις που παρατηρούνται στην ολοκλήρωσή της σε σχέση με τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Ειδικότερα, οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις παρατηρούνται στην ολοκλήρωση των δικτύων λιανικής τραπεζικής, καθώς άλλοι τομείς, όπως η αγορά ομολόγων, τα equity funds και οι wholesale αγορές, έχουν προχωρήσει με πιο γοργούς ρυθμούς, κυρίως λόγω της χρήσης του ευρώ ως ενιαίου νομίσματος, το οποίο εκμηδένισε το συναλλαγματικό κίνδυνο, μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωζώνης ενώ παράλληλα έδωσε στα κράτη αυτά τη δυνατότητα χρήσης ενός σταθερού νομίσματος. Οι αρχικά αισιόδοξες εκτιμήσεις για την ολοκλήρωση της λιανικής τραπεζικής οφείλονταν κυρίως στη γενικότερη αντίληψη της δημιουργίας μιας ενιαίας αγοράς η οποία θα δημιουργούσε οικονομίες κλίμακας και οικονομίες φάσματος Ωστόσο, φαίνεται ότι δεν είχε δοθεί αρκετή προσοχή στις βασικές αρχές της ελεύθερης αγοράς και του υγιούς ανταγωνισμού, οι οποίες θα διαμόρφωναν μια εύκολη και χωρίς σημαντικό κόστος εισόδου στην (και εξόδου από την) αγορά. Η εφαρμογή των παραπάνω προϋποθέσεων στην τραπεζική αγορά δεν μπορούν να εφαρμοστούν με μεγάλη ευκολία. Σημειώνεται μάλιστα, ότι η δημιουργία της ενιαίας τραπεζικής αγοράς δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά θεωρείται ότι θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο στην ώθηση της οικονομικής ανάπτυξης στα κράτη μέλη και στη βελτίωση της παραγωγικότητας του χρηματοπιστωτικού τους τομέα. Σκοπός της παρούσας διπλωματικής διατριβής είναι η παρουσίαση του θεσμικού πλαισίου και των πολιτικών που αφορούν τον τραπεζικό κλάδο και σχετίζονται με την ευρωπαϊκή τραπεζική ολοκλήρωση. Θα εξεταστούν τα κόστη και τα οφέλη που προκύπτουν από την ολοκλήρωση, καθώς και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες αναφορικά με την εγκατάστασή τους στις αγορές άλλων κρατών μελών της Ευρωζώνης. Επίσης παρουσιάζονται και οι τελευταίες εξελίξεις στη Ελληνική Τραπεζική Αγορά. Αναλυτικότερα, θα εξεταστούν:  Οι λόγοι για τους οποίους η ολοκλήρωση της αγοράς είναι επιθυμητή  Ο βαθμός ολοκλήρωσης και της αποτελεσματικότητας.  Πρόσφατες αλλαγές στην ευρωπαϊκή ενιαία οικονομική αγορά λόγω της κρίσης αλλά και στη διεθνή τραπεζική νομοθεσία, ιδίως στους κανονισμούς της Βασιλείας  Αιτίες που δεν έχει προχωρήσει ικανοποιητικά η ολοκλήρωση της ενιαίας τραπεζικής αγοράς  Η Ελληνική Τραπεζική Αγορά  Προτάσεις αναφορικά με δράσεις που μπορούν να λάβουν χώρα στο μέλλον για την όσο το δυνατόν πιο αποδοτική λειτουργία μιας ενιαίας αγοράς.