Αξιολόγηση και σύγκριση των γνώσεων συνηθειών και αντιλήψεων αναφορικά με τη στοματική υγεία και υγιεινή μεταξύ των γενικών ιατρών και των οδοντιατρικών ασθενών

Abstract

Η στοματική υγεία έχει άμεση σχέση με τη γενική υγεία και αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ποιότητα ζωής. Τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές ερευνητικές εργασίες για τη διερεύνηση και συσχέτιση των στοματικών παθήσεων, π.χ. περιοδοντικής νόσου, με συστηματικές παθήσεις όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ). Το επίπεδο των γνώσεων και αντιλήψεων των γενικών ιατρών και ασθενών αναφορικά με τη στοματική υγεία διαπιστώνεται από τη βιβλιογραφία ότι δεν είναι ικανοποιητικό και θα πρέπει να διερευνηθεί καθώς υπάρχει συσχέτιση μεταξύ στοματικής και γενικής υγείας.

Ο σκοπός της εργασίας ήταν διττός. Αποσκοπούσε στην αξιολόγηση του βαθμού εφαρμογής στην Κύπρο της αρχής της ολιστικής και ανθρωποκεντρικής αντιμετώπισης των οδοντιατρικών ασθενών με γενικά νοσήματα από τους γενικούς ιατρούς στα πλαίσια της ΠΦΥ, και παράλληλα είχε ως στόχο τη σύγκριση των γνώσεων, συνηθειών και αντιλήψεων των ασθενών και ιατρών αναφορικά με τη στοματική υγεία. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη χρήση δύο δομημένων ερωτηματολογίων με κλειστές ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. Τα ερωτηματολόγια διανεμήθηκαν, σε συνεννόηση με την ερευνήτρια, από συνεργαζόμενους οδοντιάτρους προσωπικά στους οδοντιατρικούς ασθενείς με γενικά νοσήματα και στους ιατρούς της ΠΦΥ. Το δείγμα αποτέλεσαν 547 ασθενείς με γενικά νοσήματα οι οποίοι προσέρχονταν για επίσκεψη στον οδοντίατρο, και 94 ιατροί οι οποίοι εργάζονται στα κέντρα υγείας της ΠΦΥ, τα οποία επισκέπτεται οδοντίατρος. Η έρευνα διήρκεσε από τις αρχές Μαρτίου μέχρι το τέλος Απριλίου, 2012. Πριν την τελική έρευνα έγινε πιλοτική εφαρμογή, η οποία διεξήχθη σε δείγμα 19 ιατρών της ΠΦΥ στα κέντρα υγείας Στροβόλου και Λευκωσίας και 25 ασθενών στο κέντρο υγείας Στροβόλου, από 15/02/2012 μέχρι 25/02/2012. Οι ασθενείς που χρειάζονταν βοήθεια για τη συμπλήρωση του ερωτηματολογίου την είχαν από συνεργαζόμενους οδοντιάτρους, ενώ οι ιατροί το συμπλήρωναν μόνοι τους.

Η στατιστική επεξεργασία και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS (Statistical Package of Social Science) version 19. Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε σε p=0,05.

Τα αποτελέσματα που προέκυψαν δείχνουν ότι αναφορικά με τους ασθενείς, οι γυναίκες είχαν μεγαλύτερη μέση βαθμολογία γνώσεων αναφορικά με τη στοματική υγεία σε σχέση με τους άντρες (p=0,03) καθώς επίσης οι ασθενείς με ανώτερο εκπαιδευτικό επίπεδο (p<0,001), όπως και αυτοί που ελάμβαναν ενημέρωση από τους ιατρούς για τη σημασία της στοματικής υγείας (p<0,001), και οι υπάλληλοι σε σχέση με τους αγρότες / εργάτες (p<0,001).

Αναφορικά με την επίσκεψη στον οδοντίατρο οι γυναίκες επισκέπτονταν 2 φορές συχνότερα εντός 6-12 μηνών σε σχέση με τους άντρες (p=0,001), οι ασθενείς με ανώτερο εκπαιδευτικό επίπεδο επισκέπτονταν 4,4 φορές συχνότερα σε σχέση με τους ασθενείς με χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο (p<0,01), ενώ αυτοί που είχαν ενημερωθεί από τους ιατρούς για τη σημασία της στοματικής υγείας επισκέπτονταν 1,9 φορές συχνότερα τον οδοντίατρο εντός 6-12 μηνών (p=0,005).

Αναφορικά με τη μέση τιμή της βαθμολογίας των γνώσεων των ιατρών κατά την πολυμεταβλητή ανάλυση προέκυψε ότι η ειδικοί παθολόγοι είχαν μεγαλύτερη μέση βαθμολογία γνώσεων σε σχέση με τους γενικούς ιατρούς κατά 0,9 μονάδες (p=0,02) ενώ η αύξηση της ηλικίας των ιατρών κατά ένα έτος σχετιζόταν με μείωση της βαθμολογίας κατά 0,05 μονάδες (p=0,003). Δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση της συχνότητας επίσκεψης των ιατρών στον οδοντίατρο με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος.

Η μέση βαθμολογία των γνώσεων των γενικών ιατρών ήταν 6,4 και των ασθενών 3,7, με τη διαφορά αυτή να είναι στατιστικά σημαντική (p<0,001).

Στη μελέτη διαπιστώθηκε ότι το επίπεδο των γνώσεων συνηθειών και αντιλήψεων των ιατρών και των οδοντιατρικών ασθενών αναφορικά με τη στοματική υγεία δεν είναι ικανοποιητικό, με τα ευρήματα να συμφωνούν με αρκετές διεθνείς μελέτες. Τα αποτελέσματα πρέπει να χρησιμοποιηθούν ώστε να συμβάλουν στη διαμόρφωση πολιτικής υγείας και των κατάλληλων παρεμβάσεων, ιδιαίτερα στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, με στόχο τη βελτίωση της στοματικής και της γενικής υγείας.