Οι επιδράσεις της πανδημίας COVID-19 στη φροντίδα των ογκολογικών ασθενών

Abstract

Η πανδημία COVID-19 επηρέασε σε σημαντικό βαθμό την φροντίδα των ογκολογικών ασθενών, ιδιαίτερα κατά την κορύφωση του πρώτου και του δεύτερου κύματος. Από τα αποτελέσματα των μελετών και των μητρώων καρκίνου μπορούμε να συμπεράνουμε πως τόσο η πρόσβαση στην διάγνωση όσο και στην θεραπεία υπήρξε δυσκολότερη το έτος 2020, ως απόρροια κυρίως των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν από τις κυβερνήσεις σχεδόν σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή επικράτεια. Η πανδημία πρόσθεσε επιπλέον εμπόδια στην εξειδικευμένη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου, εκτός από άλλους παράγοντες που ακόμη και πριν την πανδημία καθυστερούσαν την πρόσβαση των ασθενών στις αντίστοιχες δομές (Vintura, 2020). Η πτώση στις νέες διαγνώσεις καρκίνου ξεπέρασε σε πολλές χώρες ακόμη και το 40% το 2020 σε σχέση με το 2019. Η μείωση υπήρξε μεγαλύτερη στους ηλικιωμένους άνω των 80 ετών. Στα παιδιά και στους εφήβους υπήρξε επίσης μείωση, αλλά σε σημαντικά μικρότερο βαθμό από ότι στους ηλικιωμένους. Η μείωση ήταν μεγαλύτερη σε καρκίνους με καλύτερη πρόγνωση και συνήθως καλύτερη έκβαση όπως δερματικούς καρκίνους εκτός του μελανώματος αλλά και στον καρκίνο του προστάτη. Από την άλλη, σε καρκίνους με επιθετική έκβαση και χειρότερη πρόγνωση, όπως καρκίνο του πνεύμονα, παγκρέατος αλλά και κάποιες αιματολογικές κακοήθειες, η πτώση ήταν επίσης μικρή σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά Ο Sud και οι συνεργάτες (Sud, 2020) υπολόγισαν πως ακόμη και μικρές καθυστερήσεις στην αντιμετώπιση του καρκίνου έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην επιβίωση των ασθενών. Στα ίδια συμπεράσματα κατέληξε και η μελέτη των Ηanna και συνεργατών (Hanna, 2020). Για παράδειγμα μία καθυστέρηση από 3 έως 6 μήνες αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση από 19% έως και 43% της πιθανότητας επιβίωσης από την νεοπλασματική νόσο. Το κατά πόσον η καθυστέρηση λόγω των ειδικών συνθηκών της πανδημίας θα οδηγήσει και σε αντίστοιχη χειρότερη πρόγνωση των ασθενών με νεοπλασματική νόσο παραμένει ένα ερωτηματικό, καθώς πρέπει να ληφθεί υπόψη πως τουλάχιστον στην έρευνα αυτή, η μεγαλύτερη μείωση στις νέες διαγνώσεις αφορά χαμηλής κακοήθειας καρκίνου του προστάτη, όπου η καθυστέρηση θεραπείας ακόμα και ως 6-12 μήνες δεν αναμένεται να έχει σημαντική επίπτωση στην επιβίωση των ασθενών με τη συγκεκριμένη νόσο.

Για την καλύτερη οργάνωση τόσο στην πρόληψη όσο και στην αντιμετώπιση του καρκίνου είναι αναγκαία η καταγραφή και ανάλυση των επιδράσεων που επέφερε η πανδημία στους επιμέρους τομείς της ογκολογικής φροντίδας (χειρουργεία, χημειοθεραπείες, ακτινονοθεραπείες). Παράλληλα ο νέος ψηφιακός τρόπος εργασίας, η αύξηση της ευελιξίας στο προσωπικό και παροχή θεραπειών εκτός των νοσοκομείων θα βοηθήσει σημαντικά στην καλύτερη αντιμετώπιση αντίστοιχων μελλοντικών συμβάντων.