Οργάνωση μονάδων υγείας και ετοιμότητα εργαζομένων για αντιμετώπιση καταστροφών. Η περίπτωση του Covid 19 στην Κύπρο.

Abstract

Καταστροφή είναι ένα απρογραμμάτιστο γεγονός, στο οποίο οι ανάγκες της πληγείσας κοινότητας υπερτερούν των διαθέσιμων πόρων και συμβαίνει με αυξανόμενη συχνότητα και ένταση κάπου στον κόσμο σχεδόν καθημερινά. Σε αυτό το πλαίσιο οι Yπηρεσίες Yγείας διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο αφού οι καταστροφές οδηγούν συχνά σε μεγάλο αριθμό θυμάτων που αναζητούν ιατρική βοήθεια. Η πρόσφατη επιδημική έκρηξη της νόσου COVID-19 και η οποία βρίσκεται εν ενεργεία σε παγκόσμιο επίπεδο πλήττει από τις αρχές Μαρτίου 2020 και την Κύπρο θέτοντας ολόκληρο το κυβερνητικό μηχανισμό σε εγρήγορση και τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας σε αναβρασμό. Η απογοητευτική εικόνα που εξέπεμπε ο χώρος της υγείας για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, δημιούργησε πολλαπλά ερωτήματα περί ετοιμότητας και ικανότητας επαρκούς αντιμετώπισης καταστροφών από το υπάρχον σύστημα υγείας (έμψυχων και άψυχων δομών) της χώρας. Η απουσία μελέτης στην βιβλιογραφία που να απαντούσε στα προηγούμενα, ήταν το έναυσμα για μελέτη του αντικειμένου. Για το σκοπό αυτό έγινε ποιοτική μελέτη δεδομένων μέσω ημι-δομημένων συνεντεύξεων με εργαζόμενους σε δομές υγείες, που είχε ως σκοπό να προσδιορίσει τις γνώσεις, αντιλήψεις και την ετοιμότητα των επαγγελματιών υγείας και της οργάνωσης των μονάδων υγείας, για την αντιμετώπιση μαζικών καταστροφών και ειδικότερα της παρούσας πανδημίας. Από την μελέτη διαφαίνεται ότι τα σχέδια διαχείρισης καταστροφών που έχουν εκπονηθεί για τον τομέα της υγείας είναι μάλλον ατελή στην εφαρμογή αφού δεν είναι γνωστά στη πλειοψηφία των επαγγελματιών υγείας. Διαπιστώνεται επίσης απουσία επαρκούς γνώσης περί καταστροφών γενικά και ειδικότερα για την αντιμετώπιση αυτών, ενώ συνεπικουρούμενων της κακής οργάνωσης, ελλείψεων σε πόρους των μονάδων υγείας, εγείρονται έντονες επιφυλάξεις και μειωμένη αυτοπεποίθηση για επαρκή αντιμετώπιση, με εξαίρεση για το τελευταίο εργαζομένους σε τμήματα και υπηρεσίες υψηλών απαιτήσεων. Τονίζεται σε κάθε στάδιο η ανάγκη συστηματικής εκπαίδευσης και προετοιμασίας - για την οποία εκφράζεται μεγάλο ενδιαφέρον και ετοιμότητα - για την αντιμετώπιση μαζικών καταστροφών, οι οποίες δεν φαίνεται να είναι γενικά ικανές να οδηγήσουν τους εργαζόμενους σε λιποψυχία και αποφυγή παρουσίασης για εργασία. Για την αρτιότερη ανάδειξη του θέματος, την προαγωγή της πληροφόρησης, την βελτίωση της οργάνωσης και την ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων αντιμετώπισης καταστροφών στον Κυπριακό χώρο απαιτούνται περαιτέρω μελέτες.