Προσδιοριστές των συνταγογραφικών συνηθειών των ιατρών στην Ελλάδα

Abstract

Σκοπός: Η παρούσα μελέτη έχει σκοπό τη διερεύνηση και αποτύπωση των συνταγογραφικών συνηθειών των ιατρών στην Ελλάδα στην παρούσα χρονική συγκυρία και την αποσαφήνιση των επιμέρους παραγόντων που τις επηρεάζουν. Υλικό και μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε μια συγχρονική μελέτη στην οποία ο μελετώμενος πληθυσμός αποτελούνταν από 109 ιατρούς όλων των ειδικοτήτων, οι οποίοι ασκούν την ιατρική στο νομό Αττικής και έχουν τη δυνατότητα συνταγογράφησης φαρμάκων. Η λήψη των πληροφοριών πραγματοποιήθηκε από τον Ιούνιο του 2018 έως και τον Σεπτέμβριο του 2018. Το ποσοστό συμμετοχής ήταν 77,9% (=109/140). Οι μελετώμενοι προσδιοριστές ήταν δημογραφικά χαρακτηριστικά, φαρμακολογικά χαρακτηριστικά, χαρακτηριστικά που αφορούν κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, πηγές πληροφόρησης και επιρροές. Για τη διερεύνηση της ύπαρξης σχέσης μεταξύ μιας κατηγορικής μεταβλητής και μιας διατάξιμης μεταβλητής χρησιμοποιήθηκε ο έλεγχος x2 για τάση. Για τη διερεύνηση της ύπαρξης σχέσης μεταξύ μιας ποσοτικής μεταβλητής και μιας διατάξιμης μεταβλητής χρησιμοποιήθηκε ο συντελεστής συσχέτισης του Spearman. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το IBM SPSS 20.0. Αποτελέσματα: Από τα ευρήματα της έρευνας φάνηκε ότι το βασικότερο κριτήριο επιλογής μιας φαρμακευτικής θεραπείας έναντι μιας άλλης είναι η δοκιμασμένη αποτελεσματικότητα (90,8%). Συχνότερες αιτίες διαφοροποίησης της αρχικής συνταγογραφικής τους επιλογής είναι η δυσανεξία του ασθενή και οι ανεπιθύμητες ενέργειες (97,2%). Επίσης, ο παράγοντας κόστους της φαρμακευτικής φροντίδας και η ύπαρξη ασφαλιστικής κάλυψης είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη συνταγογράφηση (70,1% & 67,9% αντίστοιχα). Αναφορικά με τα γενόσημα, θεωρήθηκαν αρκετά καλά έως πολύ καλά σε θέματα ποιότητας (43,9%), ασφάλειας (51,4%) και αποτελεσματικότητας (54,2%) και τα συνταγογραφούν αρκετά συχνά (46,8%). Χαρακτηριστικός είναι ο ρόλος του ιατρικού επισκέπτη ως η συχνότερη πηγή ενημέρωσης για τα γενόσημα (70,6%) ενώ για τις ανεπιθύμητες ενέργειες ενός σκευάσματος προτιμούν να ενημερώνονται από το διαδίκτυο (58,7%). Επίσης, το 71,3% ενημερώνει τις αρχές σε περίπτωση που κάποιο σκεύασμα παρουσιάσει ανεπιθύμητες ενέργειες. Οι ασθενείς δεν πιέζουν τους ιατρούς να συνταγογραφήσουν φθηνότερα φαρμακευτικά σκευάσματα. Η υποχρεωτική συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία και επιβολή πλαφόν διχάζει τους ιατρούς, με το 49,6% να δηλώνει ότι επηρεάζεται ελάχιστα έως καθόλου και του υπόλοιπους μέτρια έως πολύ, ενώ τα 2/3 των ιατρών νιώθουν ότι η αποτελεσματικότητα της φροντίδας των ασθενών έχει επηρεαστεί μέτρια έως πολύ εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Μετά από διμεταβλητή ανάλυση βρέθηκε ότι τα δημογραφικά χαρακτηριστικά συμπεριλαμβανομένου του φύλλου, της ηλικίας, της εργασιακής εμπειρίας, του εκπαιδευτικού επιπέδου, του συνόλου των ασθενών στους οποίους συνταγογραφούν και του φορέα εργασίας, ασκούν επιρροή στις αποφάσεις συνταγογράφησης των ιατρών. Συμπεράσματα: Η κλινική αποτελεσματικότητα, το κόστος και η εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη συνταγογράφηση, σε συνδυασμό με βασικά δημογραφικά χαρακτηριστικά αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες της συνταγογραφικής επιλογής φαρμακευτικών σκευασμάτων από τους ιατρούς. Η εύρεση των προσδιοριστών της συνταγογραφικής συμπεριφοράς των ιατρών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διαμόρφωση και την εφαρμογή των κατάλληλων πολιτικών υγείας.