Εξελίξεις στο θεσμικό περιβάλλον για την προστασία και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος στην Πελλοπόνησο. Η περίπτωση της διάθεσης απορριμμάτων

Abstract

Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή εργασία επιδιώκει να προσεγγίσει την αποτελεσματικότητα της εφαρμογής θεσμικών μέτρων στη διαχείριση και προστασία του περιβάλλοντος σε συνδυασμό με τη διάθεση των απορριμμάτων σε χώρους ανεξέλεγκτα. Εξετάστηκε η περίπτωση της εφαρμογής της νομοθεσίας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, που αποτελεί μία γεωγραφική ενότητα, με ποσοστό 30% της έκτασής της, να εντάσσεται σε ζώνες προστασίας του Δικτύου NATURA 2000 και σε Καταφύγια Άγριας Ζωής. Ο στόχος χαρακτηρισμού των ζωνών αυτών είναι η διατήρηση της βιοποικιλότητας και η προστασία των οικοσυστημάτων. Από την άλλη πλευρά η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα ζήτημα όπου δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί το εγκεκριμένο περιφερειακό σχέδιο διαχείρισης Πελοποννήσου. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει πέραν των άλλων τόσο τη διάθεση των απορριμμάτων, όσο και την αποκατάσταση των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης, που έχουν λειτουργήσει από τη δεκαετία του ‘70 και μετά. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε στηρίχθηκε στις δυνατότητες της τεχνολογίας των γεωγραφικών πληροφοριακών συστημάτων. Σε συνδυασμό με την αξιοποίηση των ελεύθερων διανυσματικών δεδομένων και των συλλεχθέντων πρωτογενών πληροφοριών για τους χώρους απόθεσης απορριμμάτων, εντοπίστηκαν οι κοινές ζώνες χρήσης γης, δηλ. περιοχές που ενώ είναι ζώνες προστασίας, αποτέλεσαν παράλληλα ζώνες απόθεσης απορριμμάτων για μεγάλα διαστήματα. Η αποτελεσματικότητα από την καθιέρωση θεσμών για την προστασία της φύσης και του περιβάλλοντος είναι περιορισμένη, ενώ οι επιπτώσεις του σχεδιασμού της διαχείρισης των απορριμμάτων, συνεχίζουν να επιβαρύνουν το περιβάλλον. Το θεσμικό πλαίσιο προβλέπει τη διοίκηση των προστατευόμενων περιοχών και τη διαχείριση των απορριμμάτων από αρμόδιους Φορείς Διαχείρισης. Η προστασία του περιβάλλοντος έχει άμεση σχέση με την απουσία διαχείρισης απορριμμάτων, αφού βάσει της βιβλιογραφίας, οι επιπτώσεις στους φυσικούς αποδέκτες του εδάφους, του ύδατος, του υδροφόρου ορίζοντα κ.λπ. πόρων, είναι εκτεταμένες. Το ζήτημα αυτό χρήζει ερευνητικής εργασίας στην μελετώμενη περιοχή, ενώ για το μέλλον η αποτελεσματική λειτουργία των φορέων διαχείρισης, μπορεί να αποτελέσει έναν μηχανισμό για την οργάνωση της διαχείρισης τόσο του περιβάλλοντος, όσο και των απορριμμάτων που αποτελεί μείζον θέμα σε σχέση με την προστασία του ii περιβάλλοντος, με στόχο την εξασφάλιση της αειφορίας και της βιώσιμης ανάπτυξης, με την αντιμετώπιση μεγάλων περιβαλλοντικών ζητημάτων. Τελική επιδίωξη της παρούσας διατριβής είναι η συμβολή της στην διαμόρφωση ενός εργαλείου υποστήριξης της λήψης αποφάσεων για την αξιολόγηση και βελτίωση της υφιστάμενης διαχείρισης και άσκησης πολιτικής στην προστασία του περιβάλλοντος με προτεινόμενα άμεσα μέτρα στην διαχείριση των απορριμμάτων.