Επίδραση οργανικής λίπανσης και άρδευσης στα αρωματικά/φαρμακευτικά φυτά Silybum marianum και Passiflora incarnata

Abstract

Οι πρώτες επαφές του ανθρώπου με τα αρωματικά φυτά χρονολογούνται ταυτόχρονα με την εμφάνιση του, Το πότε όμως χρησιμοποιήθηκαν σύμφωνα με τις σημερινές ιδιότητες τους δεν καταγράφεται στην βιβλιογραφία, μάλλον η εξέλιξη ήταν προοδευτική ανά τους αιώνες. Κατά καιρούς σε πολλά φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά αποδόθηκαν διάφοροι χαρακτηρισμοί και συμβολισμοί λόγω της ιδιαίτερης δράσης και ιδιότητάς τους. Στην παρούσα εργασία θα μελετηθούν δυο αρωματικά ευρέως γνωστά φυτά το Silybum marianum γνωστό και ως γαϊδουράγκαθο και η Passiflora incarnata γνωστή ως πασιφλόρα ή ρολογιά, και η επίδραση της οργανικής λίπανσης και άρδευσης στην καλλιέργειά τους. Το γαϊδουράγκαθο πρωτοεμφανίστηκε σε έργο του Θεόφραστου τον 4ο αιώνα π.Χ ο οποίος περίγραψε το φυτό με το όνομα «Πτέρνιξ» επίσης έπειτα σε σύγγραμμα του Διοσκουρίδη στο «Περί Ύλης Ιατρικής» ενώ ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος έγραψε ότι η ανάμιξη του χυμού του φυτού με μέλι είναι ευεργετικό για τη χολή. Επανεμφανίζεται κατά τον Μεσαίωνα όπου αρχίζει η συστηματική χρήση του στην ιατρική, έχει αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα στην αποκατάσταση της ηπατικής λειτουργίας και στην αναγέννηση των ηπατικών κυττάρων Η πασιφλόρα ή αλλιώς ρολογιά είναι συνδεδεμένη με τα πάθη του Χριστού όπως πιστεύονταν από Ισπανούς ιεραποστόλους στην Ν. Αμερική. Θεωρούσαν ότι τα τρία στίγματα αναπαριστάνουν τα καρφιά, οι πέντε ανθήρες τα τραύματα, και τα δέκα σέπαλα τους δέκα αποστόλους. Η ιστορία της σαν φαρμακευτικό φυτό ξεκινάει από την εποχή των Ίνκας και η παραδοσιακή ινδιάνικη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιούσε την πασιφλόρα σαν τονωτικό και παυσίπονο. Η βιολογική γεωργία θεωρείται από πολλούς ως η πιο βιώσιμη προσέγγιση στην παραγωγή τροφίμων. Δίνει έμφαση στις τεχνικές ανακύκλωσης και χαμηλών εισροών και βασίζεται στην ενίσχυση της γονιμότητας του εδάφους με την χρήση κυρίως οργανικής λίπανσης και εξοικονόμησης πόρων έτσι καθιστά τα εδάφη λιγότερο ευάλωτα στη διάβρωση.

Σε σχέση με τη συμβατική γεωργία είναι 17 φορές λιγότερο ενεργοβόρα, τροποποιεί κατά επτά φορές λιγότερο το φυσικό περιβάλλον και απασχολεί 12% περισσότερα εργατικά χέρια συμμετέχοντας έτσι στην επίλυση των προβλημάτων αστυφιλίας. Στην Ελλάδα, η βιολογική γεωργία συμπεριλαμβανομένων και των εκτάσεων της αγρανάπαυσης και των βοσκοτόπων προσεγγίζει το 4,7% της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης με αρκετά μεγάλο ρυθμό αύξησης.

Η οργανική λίπανση χρησιμοποιεί υλικά που υπάρχουν στη φύση και χρησιμοποιείται για να αυξηθεί η γονιμότητα και να βελτιωθούν τα χαρακτηριστικά του εδάφους με την προσθήκη θρεπτικών συστατικών και να επιτευχθεί η αναζωογόνηση του εδάφους με ανακύκλωση υποπροϊόντων και την καλλιέργεια φυτών. Με τη μέθοδο αυτή επιτυγχάνεται η ανάπτυξη φυτών τα οποία είναι απαλλαγμένα από υπολείμματα αγροχημικών και περιορίζεται η μόλυνση του εδάφους, των υδάτων και του αέρα από τα αγροχημικά, έτσι προστατεύεται και το περιβάλλον. Με τις υπάρχουσες συνθήκες, μια χώρα σαν την Ελλάδα, που μεγάλο μέρος της οικονομίας της στηρίζεται στην γεωργία, έχει ανάγκη από νέες καλλιέργειες που να μπορούν να ενταχθούν ομαλά στα υπάρχοντα συστήματα, με ιδιαίτερη έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος και την τόνωση της τοπικής οικονομίας. Μέσα στα πλαίσια της αναζήτησης νέων καλλιεργειών, εκπονήθηκε η παρούσα μελέτη, με στόχο τη διερεύνηση δυνατοτήτων για βιολογική καλλιέργεια φαρμακευτικών φυτών στη χώρα μας. Στόχος της εργασίας είναι η επίδραση της οργανικής λίπανσης και της άρδευσης στην καλλιέργεια του γαϊδουράγκαθου (Silybum marianum) και της πασιφλόρας (Passiflora incarnate), φυτά που προτιμάνε κυρίως τα ξηρά πετρώδη εδάφη. Το πείραμα, διεξήχθη σε βιολογικό αγρό στο Αγρίνιο την περίοδο 1-10/2014, μελετήθηκε η επίδραση των δύο επιπέδων της οργανικής λίπανσης και της άρδευσης στην καλλιέργεια των δυο φυτών όσο αναφορά την ανάπτυξη και τα χαρακτηριστικά του ριζικού συστήματος των φαρμακευτικών φυτών Passiflora incarnata και Silybum marianum. Εφαρμόστηκαν διαφορετικά συστήματα καλλιέργειας για το κάθε φυτό με διαφορετικές ποσότητες λίπανσης ή άρδευσης και μετρήθηκαν η πυκνότητα της ρίζας, η μυκόριζα, το ύψος, το βάρος των φυτών και άλλα χαρακτηριστικά των φυτών που αφορούν την ανάπτυξη και την απόδοσή τους. Στα αποτελέσματα που προέκυψαν πραγματοποιήθηκε ανάλυση διασποράς για κάθε διαφορετικό σύστημα καλλιέργειας με τη χρήση στατιστικού πακέτου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι και για τα δύο φαρμακευτικά φυτά (Passiflora incarnata και Silybum marianum) η χρήση της οργανικής λίπανσης ή της άρδευσης είχαν θετική επίδραση στα χαρακτηριστικά των φυτών και συσχετίζεται με την αύξηση της βιομάζας και την απόδοση. Στην παρούσα ερευνητική εργασία, αποδείχτηκε ότι η οργανική λίπανση και η άρδευση μπορούν να επηρεάσουν θετικά την ανάπτυξη των φυτών αυτών καθώς και του ριζικού τους συστήματος.