Πιλοτική συγκριτική μελέτη του επιπέδου άγχους και της επαγγελματικής εξουθένωσης νοσηλευτών και ιατρών σε ιδιωτικά και δημόσια νοσοκομεία της Αθήνας
Επιτομή
Εισαγωγή: Η επαγγελματική εξουθένωση είναι ένα φαινόμενο το οποίο έχει συνδεθεί με τους επαγγελματίες υγείας από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Είναι ένα φαινόμενο που αναπτύσσεται σταδιακά και αποτελεί μια μορφή χρόνιου εργασιακού άγχους που δημιουργούν οι συνθήκες και η φύση της εργασίας στον επαγγελματία υγείας. Το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης είναι μια κατάσταση σωματικής και ψυχικής εξάντλησης η οποία χαρακτηρίζεται από τρεις διαστάσεις (συναισθηματική εξάντληση, αποπροσωποίηση και έλλειψη προσωπικών επιτευγμάτων).
Σκοπός: Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως σκοπό τη συγκριτική διερεύνηση του επιπέδου άγχους καθώς και του βαθμού επαγγελματικής εξουθένωσης των ιατρών και νοσηλευτών που εργάζονται σε ιδιωτικά και δημόσια νοσοκομεία της Αθήνας.
Μεθοδολογία: Στην έρευνα συμμετείχαν ανώνυμα 91 ιατροί και 93 νοσηλευτές από ιδιωτικά και δημόσια νοσοκομεία της Αθήνας. Για τις ανάγκες της έρευνας χορηγήθηκαν το ερωτηματολόγιο καταγραφής επαγγελματικής εξουθένωσης της Maslach, η κλίμακα STAI μορφή Υ1-Υ2, η κλίμακα κατάθλιψης του Zung και το αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο ελέγχου συνηθειών-δημογραφικών στοιχείων. Επιπλέον, συνεκτιμήθηκε ο ρόλος δημογραφικών χαρακτηριστικών καθώς και στοιχείων σχετιζόμενων με την επαγγελματική ζωή του υπό έρευνα δείγματος, με την επαγγελματική εξουθένωση.
Αποτελέσματα: Στο σύνολο του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού διαπιστώθηκαν χαμηλά προς μέτρια επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης, με τους νοσηλευτές του δημοσίου να παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα. Στην κλίμακα μέτρησης της κατάθλιψης διαπιστώθηκαν φυσιολογικές τιμές, εκτός των νοσηλευτών δημοσίου όπου βρέθηκε ήπια κατάθλιψη. Σε ότι αφορά το άγχος, διαπιστώθηκε στατιστικά υψηλότερη τιμή στην κλίμακα του δομικού άγχους στους νοσηλευτές. Όσον αφορά τη συσχέτιση του φύλου με την επαγγελματική εξουθένωση και το άγχος, οι γυναίκες εμφανίζουν υψηλότερες τιμές στη διάσταση της συναισθηματικής εξάντλησης και του δομικού άγχους, ενώ οι άνδρες στις διαστάσεις της αποπροσωποποίησης και των προσωπικών επιτευγμάτων. Όσον αφορά τη συσχέτιση της ηλικίας με την επαγγελματική εξουθένωση και το άγχος, η ηλικιακή ομάδα 41-50 εμφανίζει υψηλότερη τιμή στη διάσταση της αποπροσωποποίησης και στο δομικό άγχος. Δεν παρατηρήθηκε συσχέτιση της προϋπηρεσίας με την επαγγελματική εξουθένωση, το άγχος ή την κατάθλιψη.
Συμπεράσματα: Στο μέλλον, θα πρέπει να γίνουν στοχευμένες ενέργειες που να εστιάζουν στον περιορισμό των παραγόντων που προκαλούν το εργασιακό άγχος και την επαγγελματική εξουθένωση. Οι παρεμβάσεις θα πρέπει να πραγματοποιηθούν σε ατομικό και οργανωτικό επίπεδο προκειμένου να βοηθηθούν όσοι βιώνουν επαγγελματική εξουθένωση αλλά και να προστατευτούν όσοι βρίσκονται σε κίνδυνο να τη βιώσουν.