ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟΥ. Ποιές ικανότητες πρέπει να διαθέτει ένας προϊστάμενος χειρουργείου για τη ποιοτική φροντίδα του ασθενούς στο χειρουργείο
Επιτομή
Εισαγωγή: Το χειρουργείο αποτελεί ίσως το απαιτητικότερο λειτουργικό τμήμα του νοσοκομείου με εξαιρετικά περίπλοκο κλινικό και διοικητικό περιβάλλον και πολλαπλές απαιτήσεις τόσο από το προσωπικό όσο και από την ηγεσία. Είναι ένας χώρος εξαιρετικά στρεσσογόνος που είναι στελεχωμένος με εξειδικευμένο προσωπικό διαφορετικών ειδικοτήτων με πολλαπλά ακόμα και αντικρουόμενα πολλές φορές συμφέροντα που καθιστά την οργανωτική του δομή δύσκολη, αυξάνοντας την ευθύνη των προϊστάμενων χειρουργείων, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη συνεχή βελτίωση της περιεγχειρητικής νοσηλευτικής φροντίδας και της παραγωγικής διαδικασίας.
Σκοπός: Ο εντοπισμός των ικανοτήτων, δεξιοτήτων και γνώσεων που θα πρέπει να διαθέτει ένας προϊστάμενος ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στο δύσκολο ρόλο του για μία ποιοτική παροχή φροντίδας στον άρρωστο που πρόκειται να χειρουργηθεί, αποτέλεσε το σκοπό αυτής της έρευνας.
Υλικό – Μέθοδος: Η έρευνα διεξήχθη από το Δεκέμβριο του 2010 έως το Φεβρουάριο του 2011 σε στρατιωτικά και πολιτικά (δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα) νοσοκομεία της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και της Θεσσαλίας. Το δείγμα αποτέλεσαν 125 νοσηλευτές χειρουργείου, 6 προϊστάμενοι νοσηλευτές και 27 χειρουργοί, σύνολο 153 ερωτηθέντες εκ των οποίων οι 106 ήταν γυναίκες και οι 47 άνδρες.
Χρησιμοποιήθηκε το Nurse Manager Questionnaire που περιλάμβανε 52 ικανότητες διαχωρισμένες σε δύο στήλες μία για τη γνώση και κατανόηση και μία για την εφαρμογή και χρήση τους και ζητήθηκε να βαθμολογηθεί η κάθε ικανότητα ανάλογα με το πόσο απαραίτητη ή όχι είναι για την επάρκεια του προϊσταμένου χειρουργείου. Επιπλέον στο ερωτηματολόγιο προστέθηκαν 6 ερωτήσεις ποιότητας για τον έλεγχο της γνώσης και χρήσης δεικτών και πρωτοκόλλων ποιότητας. Ο έλεγχος αξιοπιστίας του ερωτηματολογίου ήταν α=0,987.
Αποτελέσματα: Η γενική οργάνωση του τμήματος, η λήψη αποφάσεων, οι αρχές ηθικής, και η αποτελεσματική επικοινωνία,
Από τον ποιοτικό έλεγχο διαπιστώθηκε ότι η πλειοψηφία των νοσηλευτών (55,3%) δεν έχει γνώση των πρωτοκόλλων ποιότητας ενώ αυτοί που τα γνωρίζουν δεν τα θεωρήθηκαν οι περισσότερο απαραίτητες ικανότητες για την επάρκεια του προϊσταμένου. Βρέθηκε στατιστική συσχέτιση των ικανοτήτων που θα πρέπει να διαθέτει ο προϊστάμενος με το επίπεδο εκπαίδευσης των νοσηλευτών, την ηλικία, την προϋπηρεσία καθώς και το επάγγελμα (μεταξύ νοσηλευτών και ιατρών) (p≤0,05).Από τον ποιοτικό έλεγχο διαπιστώθηκε ότι η πλειοψηφία των νοσηλευτών (55,3%) δεν έχει γνώση των πρωτοκόλλων ποιότητας ενώ αυτοί που τα γνωρίζουν δεν ταχρησιμοποιούν (54,7%). Για τη θέση του μάνατζερ καταλληλότερος θεωρήθηκε από όλους ο προϊστάμενος χειρουργείου σε ποσοστό 53,8%.
Συμπεράσματα: Προϋπόθεση για μία επιτυχημένη διοίκηση χειρουργείου (Operating Room Management) είναι ο προϊστάμενος που σε ρόλο manager οφείλει να είναι εφοδιασμένος με δεξιότητες και γνώσεις που τον βοηθούν να βελτιώνει την παραγωγικότητα και αποδοτικότητα, να προάγει την ασφάλεια, την ποιότητα και την αποτελεσματική παροχή έγκαιρης φροντίδας στον ασθενή από τη στιγμή που εισέρχεται στο χειρουργείο έως την έξοδό του.