| dc.contributor.advisor | Ζεμπύλας, Μιχαλίνος | |
| dc.contributor.author | Στυλιανού, Πολυξένη | |
| dc.contributor.other | Stylianou, Polyxeni | |
| dc.coverage.spatial | Κύπρος | el_GR |
| dc.date.accessioned | 2013-03-11 | |
| dc.date.accessioned | 2013-03-11T09:47:56Z | |
| dc.date.available | 2013-03-11T09:47:56Z | |
| dc.date.copyright | 2013-02 | |
| dc.date.issued | 2013-03-11 | |
| dc.identifier.isbn | 978-9963-695-32-4 | |
| dc.identifier.other | ΔΚ-ΕΕΗΠ/2013/00004 | el_GR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/11128/1167 | |
| dc.description | Περιέχει βιβλιογραφικές παραπομπές. | el_GR |
| dc.description.abstract | Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η διερεύνηση της αντίληψης των παιδιών για τις
έννοιες της απώλειας και του πένθους μέσα από ένα παρεμβατικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα.
Συγκεκριμένα, μελετήθηκε ο βαθμός στον οποίο η ένταξη των εννοιών αυτών στο Δημοτικό
Σχολείο μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά αντιλαμβάνονται και
αξιολογούν τις έννοιες αυτές, καθώς και η επίδραση του παρεμβατικού προγράμματος στα
συναισθήματα και στη συμπεριφορά των παιδιών. Λόγω του ότι δεν έχουν καταγραφεί
έρευνες επί του συγκεκριμένου θέματος, η βιβλιογραφική ανασκόπηση της έρευνας
εστιάστηκε στον τρόπο με τον οποίο η Φιλοσοφία, οι θρησκείες, η Ψυχολογία, η
Κοινωνιολογία και η Παιδαγωγική προσεγγίζουν τις έννοιες της απώλειας και του πένθους.
Μέθοδο συλλογής των δεδομένων αποτέλεσε η Εκπαιδευτική Έρευνα Δράσης, η οποία
κρίθηκε σκόπιμο να εφαρμοστεί και δοκιμαστικά. Στην τελική φάση της έρευνας, την κύρια
ερευνητική ομάδα αποτέλεσαν 16 παιδιά Ε΄ τάξης Δημοτικού Σχολείου και η εκπαιδευτικός
της τάξης. Οι περιορισμοί της έρευνας αφορούσαν στη φύση της Εκπαιδευτικής Έρευνας
Δράσης και στην ευαισθησία που απαιτεί η προσέγγιση του θέματος.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι τα παρεμβατικά μαθήματα επέδρασαν
θετικά στο να αντιληφθούν τα παιδιά τις έννοιες της απώλειας και του πένθους, βελτίωσαν τη
λεκτική επικοινωνία των παιδιών στις συζητήσεις γύρω από τα θέματα αυτά, χωρίς ωστόσο
να καταγράφονται λιγότερες μη λεκτικές συμπεριφορές αμηχανίας, και, μέσω αυτών, τα
παιδιά διαμόρφωσαν μια στάση υποστηρικτική ως προς τα άτομα που πενθούν. Φάνηκε
επίσης ότι το ταμπού του θανάτου εξακολουθεί να υφίσταται, με την έννοια ότι ο θάνατος
και οι έννοιες που άπτονται αυτού αποτελούν θέματα που η συζήτησή τους με τα παιδιά,
αποφεύγεται συστηματικά. Έτσι, τα παιδιά δεν προετοιμάζονται για την πραγματική εμπειρία
ενός αποχωρισμού, αλλά ούτε και για το μοίρασμα της εμπειρίας αυτής. Η εφαρμογή της
συγκεκριμένης παρέμβασης έδειξε ότι τα παιδιά, μέσα από ένα καλά δομημένο πρόγραμμα,
μπορούν όντως να βοηθηθούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να μοιραστούν τις
προσωπικές τους εμπειρίες. Η ανάγκη τους δε για αυτό το μοίρασμα υπερνικά την όποια
αμηχανία τους. Επιπρόσθετα, διαπιστώθηκε ότι, τα παιδιά της ηλικίας των 10-11 χρόνων,
είναι σε θέση να κατακτήσουν εκείνες τις γνώσεις και δεξιότητες που απαιτούνται για να
οργανώσουν και να προτείνουν μια δράση με σκοπό να προσφέρουν συμπαράσταση σε
κάποιο άτομο που πενθεί σεβόμενα τη διαφορετικότητα του τρόπου με τον οποίο μπορεί
κανείς να περνά το πένθος του. Μπορούν επίσης, εφόσον το διδαχθούν, να επιλέγουν στους
τρόπους συμπαράστασής τους όχι μόνο τη λεκτική οδό αλλά, συνυπολογίζοντας τη σχέση
που τους συνδέει με το άτομο που πενθεί, να συμπαραστέκονται και μη λεκτικά.
Μέσα από την έρευνα επισημάνθηκε επίσης ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι που
επιβάλλουν τη συζήτηση των εννοιών της απώλειας και του πένθους με τα παιδιά. Οι
κυριότεροι είναι το έντονο ενδιαφέρον που επιδεικνύουν τα παιδιά για εμβάθυνση σε
σχετικές συζητήσεις, η ημιμάθεια τους σχετικά με τις έννοιες, το αναπόφευκτο της εμπειρίας
της απώλειας και του πένθους, καθώς και το γεγονός ότι, όντως, τα παιδιά μετέχουν στην
απώλεια και στο πένθος. Οι παραπάνω λόγοι υπογραμμίζουν ότι η συζήτηση περί ένταξης
της Εκπαίδευσης για το Θάνατο στη Δημοτική Εκπαίδευση των παιδιών θα ήταν χρήσιμο να
γίνει άμεσα και θα μπορούσε να αποτελέσει ένα βήμα στη συνειδητοποίηση του θανάτου ως
κομμάτι του κύκλου της ζωής, κάτι που η σύγχρονη κοινωνία τείνει να ξεχνά.
Η ανατροφοδότηση από τους συμμετέχοντες στην όλη ερευνητική διαδικασία ήταν
ενθαρρυντική και οι όποιοι προβληματισμοί αφορούσαν περισσότερο στην εμπιστοσύνη που
θα πρέπει να εμπνέει ο/η εκπαιδευτικός που εφαρμόζει ένα τέτοιο πρόγραμμα, καθώς και το
περιεχόμενο του προγράμματος. Οι γονείς και η Διεύθυνση του σχολείου φάνηκε ότι
αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα εφαρμογής τέτοιων προγραμμάτων και επιθυμούν και τη
δική τους ενεργό εμπλοκή σε αυτά. Επιπρόσθετα φάνηκε ότι η απώλεια και το πένθος είναι
θέματα που δε συζητούνται στο σπίτι, αν και είναι κάτι που τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά
θα επιθυμούσαν να γίνεται. Τα παρεμβατικά μαθήματα αυτού του είδους μπορούν να
αποτελέσουν το έναυσμα για μια τέτοια συζήτηση περιορίζοντας κατά πολύ τη
συναισθηματική φόρτιση που δυνατό να προκληθεί.
Για να δοθούν λύσεις σε διλήμματα που αναφύονται από την ένταξη εννοιών που
άπτονται του θανάτου, αλλά και για να μπορέσει η ένταξη τέτοιων συζητήσεων να
εδραιωθεί, απαιτείται περαιτέρω γνώση και εμπειρία που θα προκύψει από μια μακρά
ερευνητική πορεία. Μια πορεία που θα καλύψει μια σειρά εφαρμογών Έρευνας Δράσης,
μέσω της οποίας θα ανακύψουν, ενδεχομένως, και άλλα διλήμματα, αλλά και θα οδηγήσει
στην καταγραφή καλών πρακτικών. Οι πρακτικές αυτές θα μπορούν να υιοθετηθούν αφού
προσαρμοστούν από τους εκπαιδευτικούς σε διαφορετικά συγκείμενα, είτε αυτά αφορούν
διαφορετικές βαθμίδες της εκπαίδευσης είτε διαφορετικές κουλτούρες και κοινωνίες. Η
ερευνητική αυτή πορεία καλείται να καλύψει επιπρόσθετα και τις στάσεις των
εκπαιδευτικών, οι οποίοι/ες θα κληθούν να τα εφαρμόσουν. Τα αποτελέσματα αυτής της
μελέτης δείχνουν επίσης ότι θα ήταν χρήσιμη η χάραξη σχετικής εκπαιδευτικής πολιτικής και
πρακτικής η οποία να εντάσσει την Εκπαίδευση για το Θάνατο στα Αναλυτικά Προγράμματα
της Παιδείας. | el_GR |
| dc.format.extent | xiii, 349 σ. πιν, εικ., 30 εκ. | el_GR |
| dc.language | gr | el_GR |
| dc.language.iso | gr | el_GR |
| dc.subject | Απώλεια -- Πένθος | el_GR |
| dc.subject | Πένθος -- Παιδιά | el_GR |
| dc.subject | Loss -- Bereavement | el_GR |
| dc.subject | Bereavement -- Children | el_GR |
| dc.title | Η ένταξη των εννοιών της απώλειας και του πένθους στη δημοτική εκπαίδευση | el_GR |
| dc.type | Διδακτορική Διατριβή | el_GR |
| dc.description.translatedabstract | The purpose of the present study was to investigate the perception of children on the
concepts of loss and bereavement through an intervention educational program. Specifically,
the study investigated the degree to which the integration of these concepts in Primary School
affect the way children perceive and evaluate these concepts, as well as the impact of the
intervention program on the emotions and behavior of children. Since no other studies have
been carried out on this issue, the literature review focuses on the way Philosophy, religion,
Psychology, Sociology and Pedagogy approach the concepts of loss and bereavement.
Educational Action Research was the method used for data collection purposes. Sixteen 5th
grade students and their teacher were the main participants of the research. The limitations of
the research involved the method of data collection used and the sensitivity required in
approaching the concepts of loss and bereavement.
In the light of the research results, the intervention lessons seemed to have a positive
impact on children’s understanding of the concepts of loss and bereavement and improved
their verbal communication, whereas fewer nonverbal behaviors of perplexity were recorded.
The influence of the intervention program strengthens the hypothesis that a well structured
program can help children form a supportive attitude towards mourners. It also appeared that
the taboo of death persists, meaning that the discussion of death with the children is
systematically avoided. Thus, children are not prepared for the real experience of a
separation, nor for sharing this experience. The implementation of this intervention program
showed that children can be assisted to express their feelings and share their personal
experiences overcoming any perplexity. Additionally, it was found that children of 10-11
years old are able to gain the knowledge and skills required to support mourners respecting
their uniqueness. They can also be supportive either verbally or non-verbally considering the
relationship they have with the mourner.
The current research also highlighted that the reasons which require the discussion of
the concepts of loss and bereavement with children. Such reasons are children’s interest for
further discussions, their incomplete knowledge about the concepts, the unavoidable
experience of loss and bereavement, and the fact that, indeed, children are involved in loss
and bereavement. The above reasons highlight the need to integrate Death Education in
Primary Schools as a way for the children to realize death as part of the cycle of life,
something that modern society tends to forget.
The feedback given from the research participants was encouraging in general, and
their concerns involved trusting the teacher who carried out such a program. The parents and
the Headmaster of the school appeared to recognize the need for the implementation of these
programs and desire to be more actively involved. In addition, it was showed that loss and
bereavement issues are not discussed at home, although it is something that both parents and
children would like to do. So, such programs can motivate the beginning of such
conversations.
However, to provide solutions to dilemmas which arise by the integration of death
concepts, but also to strengthen the inclusion of such discussions, further related research is
needed. The application of further Educational Action Research might bring to surface more
dilemmas, but will also lead to recording good practices. These practices can be adopted by
teachers and applied in different contexts, such as different levels of education or different
cultures and societies. Teachers’ attitudes about the issues could also be investigated. The
results of this study also indicate that it could be useful to form relevant educational policy
and practice which can integrate Death Education in the National Curriculum. | el_GR |
| dc.format.type | pdf | el_GR |
