Ανακύκλωση: Εξελίξεις στις τεχνολογίες

Abstract

Τα απορρίμματα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων έχουν επιφέρει σοβαρές βλάβες στο περιβάλλον και τα οικοσυστήματα αλλά και στον ίδιο τον άνθρωπο. Μετά τη βιομηχανική επανάσταση παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση των ρύπων σε ατμόσφαιρα, έδαφος και υδροφόρο ορίζοντα που είχε ως αποτέλεσμα διαταραχές στη βιοποικιλότητα, αλλαγές στο κλίμα του πλανήτη και στο μικροκλίμα αστικών περιοχών, υπερτροφισμού στα υδάτινα οικοσυστήματα, συνέπειες στην υγεία του ανθρώπου και των λοιπών έμβιων όντων. Στη σύγχρονη εποχή είναι επιτακτική ανάγκη να μειωθούν οι επιπτώσεις στο περιβάλλον. Παράγονται υπερβολικές ποσότητες προϊόντων και παράλληλα σπαταλούνται φυσικοί πόροι ως πρώτες ύλες ή για την κάλυψη των αναγκών της βιομηχανίας σε ενέργεια. Ιδιαίτερα η βιομηχανία του πλαστικού που συνδυάζει την ασύμφορη χρήση του πετρελαίου και των προϊόντων του ως πρώτη ύλη και ως πηγή ενέργειας. Πολλά από τα αντικείμενα που υπερκαταναλώνονται στην πραγματικότητα δεν έχουν καμία χρηστική αξία που να δικαιολογεί τους τεράστιους όγκους παραγωγής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα πλαστικά είδη μιας χρήσεως όπως τα πλαστικά ποτήρια, τα καλαμάκια ή οι πλαστικές σακούλες. Είναι είδη που χρησιμοποιούνται μια μόνο φορά και καταλήγουν στα σκουπίδια. Για να επιτευχθεί η μείωση της περιβαλλοντικής υποβάθμισης από τα αστικά στερεά απόβλητα χρειάζεται συνολική μείωση των επιβλαβών απορριμμάτων που καταλήγουν στο περιβάλλον. Η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση πολλών προϊόντων μπορεί να συμβάλει σημαντικά στο σκοπό αυτό. Πάρα πολλά υλικά που χρησιμοποιούνται καθημερινά από τον άνθρωπο μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν με τον ίδιο ή διαφορετικό τρόπο ή να ανακυκλωθούν με σκοπό την παρασκευή νέων προϊόντων. Η ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων που παράγονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα αλλά και από φυσικές πηγές, παρουσιάζει τεχνικό και επιστημονικό ενδιαφέρον, και παράλληλα πολιτικό και κοινωνικό. Είναι σημαντικότατος άξονας στη διαμόρφωση στρατηγικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη μιας οργανωμένης και σύγχρονης κοινωνίας, με την οποία επιτυγχάνεται η περιβαλλοντική προστασία, η αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων, η υγεία και η ευημερία των πολιτών. Αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των «αποβλήτων ως πόρο» και στην υιοθέτηση των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας. Οι κυριότερες μέθοδοι διαχείρισης απορριμμάτων είναι: Ανακύκλωση, Θερμική Επεξεργασία και παραγωγή δευτερογενούς καυσίμου (RDF), Αερόβια βιοαποδόμηση οργανικών / κομποστοποίηση, Αναερόβια χώνευση, Αποτέφρωση, Σπονδυλωτό σύστημα με καύση στην ανόργανη βιομηχανία, Πυρόλυση, Αεριοποίηση, Υγειονομική ταφή. Στην εργασία αναλύονται οι μέθοδοι ανακύκλωσης και η κομποστοποίηση. Επίσης γίνεται μια πλήρης βιβλιογραφική ανασκόπηση των εξελίξεων στον τομέα της ανακύκλωσης, παρουσιάζονται παραδοσιακές και σύγχρονες μέθοδοι και στατιστικά στοιχεία από αρκετές χώρες κυρίως της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αρχικά αναφέρονται οι μέθοδοι ανακύκλωσης που χρησιμοποιούνται ευρέως και στη συνέχεια οι σύγχρονες μέθοδοι που προσφέρουν λύσεις σε προβλήματα των παλαιότερων μεθόδων ή στην ανακύκλωση νέων υλικών και προϊόντων όπως τα ηλιακά πάνελ ή τα εξαρτήματα κινητών τηλεφώνων. Επίσης περιγράφεται το νομοθετικό πλαίσιο και η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελλάδας για την διαχείριση των αποβλήτων. Στο ερευνητικό μέρος της εργασίας παρουσιάζεται μια μικρή έρευνα που αφορά την αποδοχή της ανακύκλωσης από κατοίκους της Ελλάδας και τη συμμετοχή τους σε αντίστοιχες δράσεις, ενώ συγκρίνονται τα αποτελέσματα με προηγούμενες έρευνες. Αναλύονται τα δεδομένα της έρευνας για την ανακύκλωση στην Ελλάδα και εντοπίζονται πιθανοί λόγοι που κρατούν χαμηλή τη συμμετοχή των πολιτών και των δήμων σε προγράμματα ανακύκλωσης.