Τα παραδοσιακά γλυκά ως άϋλη πολιτιστική κληρονομιά: η περίπτωση των Σαμιώτικων λουκουμάδων και τηγανίτων

Abstract

Στην παρούσα εργασία και μέσα από την διερεύνηση της αξίας του παραδοσιακού γλυκού συνδυασμένη με την προσωπική εμπειρία και την επιτόπια, ποιοτική έρευνα θα στοχεύσουμε στην κατανόηση του φαινόμενου των παραδοσιακών γλυκών, ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά, και συγκεκριμένα των τηγανίτων και λουκουμάδων της Σάμου. Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά κομμάτι της οποίας αποτελεί και το παραδοσιακό γλυκό είναι μία από τις διαστάσεις του ανθρώπινου πολιτισμού που αναφέρεται σε πρακτικές, τελετουργίες, παραδόσεις, αντιλήψεις και τεχνογνωσία, που μεταδίδονται με τον προφορικό λόγο από γενιά σε γενιά (ν..3521/2006, άρ. 2§1). Θα εστιάσουμε σε ποιοτικά δεδομένα που είναι πλούσια σε νοήματα και λεπτομέρειες (Babbie, 2011) και μέσα από ποιοτική έρευνα θα διερευνήσουμε την εμπειρία των ατόμων σε σχέση με την επαφή τους με τα παραδοσιακά γλυκά της Σάμου και τα υποκειμενικά νοήματα που τη συγκροτούν. Τα ποιοτικά στοιχεία θα συγκεντρωθούν μέσα από συνεντεύξεις με άτομα που γνωρίζουν την παρασκευή των παραδοσιακών αυτών εδεσμάτων, την σύνδεση τους με τα έθιμα του νησιού και θα αναζητήσουμε απαντήσεις στα εξής ερωτήματα: Κατά πόσο οι τηγανίτες και οι λουκουμάδες αποτελούν κομμάτι της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Σάμου; Πως τα συγκεκριμένα γλυκά λειτουργούν ως στοιχείο ανάδειξης της ταυτότητας του νησιού; Μπορούν τα συγκεκριμένα παραδοσιακά γλυκά να συνεισφέρουν στην τουριστική και πολιτισμική ανάπτυξη του νησιού, εμπλουτίζοντας τις γαστρονομικές εμπειρίες των επισκεπτών; Οι τηγανίτες κα οι λουκουμάδες αποτελούν προϊόντα της σαμιακής παράδοσης αλλά και ζωντανό κομμάτι μιας διαρκώς εξελισσόμενης πολιτιστικής πραγματικότητας που αναπαράγεται και μεταδίδεται δια της προφορικής οδού. Επίσης είναι βασικοί συντελεστές προϊόντων τα οποία συνδυάζονται με την τοπική ιστορία και αποτελούν πολιτιστικά σύμβολα αφού έχουν ταυτιστεί με το διατροφικό και το γαστρονομικό πολιτισμό του νησιού. Οι τοπικές κοινότητες της Σάμου αντιλαμβανόμενες την αξία των παραδοσιακών αυτών εδεσμάτων για το παρόν και το μέλλον τους καθώς αλλά και τις αναπτυξιακές δυνατότητες που κρύβει η αξιοποίηση τους στοχεύουν στην προστασία και την προβολή τους μέσω συνεργασίας με τους εγχώριους φορείς.