Εργασιακή ικανοποίηση και στρες σε φαρμακοποιούς στην Κύπρο.

Abstract

Εισαγωγή: Η ανεπαρκής στελέχωση, οι αυξημένες υπευθυνότητες και ο υψηλός φόρτος εργασίας αποτελούν κάποιους από τους παράγοντες που έχουν άμεση σχέση με το στρες που βιώνουν οι φαρμακοποιοί το οποίο σχετίζεται άμεσα και με την εργασιακή ικανοποίηση. Σκοπός: Η εκτίμηση της εργασιακής ικανοποίησης και του στρες των φαρμακοποιών στην Κύπρο, τόσο αυτών που εργάζονται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα όσο και αυτών που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα. Υλικό και μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε μια συγχρονική μελέτη με δείγμα ευκολίας φαρμακοποιών που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα στην Κύπρο με τη χρήση αυτοσυμπληρούμενου ερωτηματολογίου. Στο δημόσιο τομέα δόθηκαν ερωτηματολόγια σε όλους τους φαρμακοποιούς. Η συλλογή των δεδομένων πραγματώθηκε μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου 2020 και το ποσοστό συμμετοχής ήταν 71,6% (419/585). Για την εκτίμηση της εργασιακής ικανοποίησης χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο Job Satisfaction Survey (JSS) και για την εκτίμηση του αντιλαμβανόμενου στρες το ερωτηματολόγιο Perceived Stress Scale-14 (PSS-14). Αποτελέσματα: Οι υπάλληλοι σε ιδιωτικά φαρμακεία είχαν υψηλότερο μέσο επίπεδο εργασιακής ικανοποίησης σε όλες τις διαστάσεις σε σχέση με τους φαρμακοποιούς δημόσιου τομέα. Δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στο συνολικό αντιλαμβανόμενο στρες μεταξύ των τριών κατηγοριών – ιδιοκτήτες ιδιωτικών φαρμακείων, υπάλληλοι σε ιδιωτικά φαρμακεία και φαρμακοποιοί δημόσιου τομέα (p=0,071). Στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των τριών κατηγοριών παρατηρήθηκε αναφορικά με το μέσο επίπεδο αυτο-αποτελεσματικότητας (p<0,001). Οι φαρμακοποιοί δημόσιου τομέα είχαν το υψηλότερο μέσο επίπεδο αυτο-αποτελεσματικότητας σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες. Επιπλέον, οι γυναίκες είχαν υψηλότερο μέσο επίπεδο αντιλαμβανόμενης ανικανότητας σε σχέση με τους άνδρες (p=0,001). Αναφορικά με τους φαρμακοποιούς του δημόσιου τομέα, παρατηρείται γενικά ότι οι φαρμακοποιοί που εργάζονται υπό τη διοίκηση του Υ/Υ είχαν χαμηλότερα επίπεδα εργασιακής ικανοποίησης σε σχέση με τους φαρμακοποιούς των υπολοίπων οργανισμών (ΟΑΥ, ΟΚΥπΥ, Φ/Υ). Εκ παραλλήλου, οι φαρμακοποιοί που εργάζονται υπό τη διοίκηση του ΟΚΥπΥ είχαν το λιγότερο συνολικό αντιλαμβανόμενο στρες σε σχέση με τους άλλους χώρους εργασίας. Είχαν υψηλότερη αυτο-αποτελεσματικότητα και χαμηλότερη αντιλαμβανόμενη ανικανότητα. Όταν πραγματοποιήθηκε σύγκριση ανάμεσα σε φαρμακοποιούς του ΟΚΥπΥ και των υπόλοιπων χώρων εργασίας (γραφεία), διαπιστώθηκε ότι οι φαρμακοποιοί του ΟΚΥπΥ είχαν υψηλότερη εργασιακή ικανοποίηση όσον αφορά την εποπτεία (p=0,011), τις διαδικασίες λειτουργίας (p=0,006) και τη φύση εργασίας (p=0,006). Επίσης, είχαν χαμηλότερα επίπεδα αντιλαμβανόμενου στρες (p=0,008). Παρουσίασαν υψηλότερη αυτο-αποτελεσματικότητα (p=0,006) και χαμηλότερη αντιλαμβανόμενη ανικανότητα (p=0,031). Οι υπάλληλοι στα ιδιωτικά φαρμακεία διαπιστώθηκε ότι είχαν υψηλότερα επίπεδα εργασιακής ικανοποίησης (p<0,001) σε σχέση με τους φαρμακοποιούς των δημόσιων φαρμακείων (ΟΚΥπΥ). Όσον αφορά τις διαστάσεις της εργασιακής ικανοποίησης, οι ιδιωτικοί υπάλληλοι έχουν μεγαλύτερη ικανοποίηση αναφορικά με τις απολαβές (p=0,005), την προαγωγή (p<0,001), τα επιπλέον οφέλη (p=0,007), τους συνεργάτες (p<0,007) και την επικοινωνία (p<0,001). Οι ιδιωτικοί υπάλληλοι όμως διαφάνηκε ότι έχουν αυξημένο αντιλαμβανόμενο στρες σε σχέση με τους δημόσιους φαρμακοποιούς του ΟΚΥπΥ (p<0,001), με χαμηλότερη επίσης αυτο-αποτελεσματικότητα (p<0,001). Συμπεράσματα: Η εργασιακή ικανοποίηση των φαρμακοποιών είχε αρνητική συσχέτιση με το αντιλαμβανόμενο στρες, θετική συσχέτιση με την αυτο-αποτελεσματικότητα και αρνητική συσχέτιση με την αντιλαμβανόμενη ανικανότητα. Η εφαρμογή του ΓεΣΥ επηρέασε την καθημερινότητα των φαρμακοποιών που εργάζονται σε ιδιωτικά φαρμακεία, μιας και τα επίπεδα στρες φάνηκε ότι είναι υψηλότερα σε σχέση με τους φαρμακοποιούς του δημόσιου τομέα. Στον δημόσιο τομέα απαιτείται μια επαναπροσέγγιση αναφορικά με τους συντελεστές που επηρεάζουν την ικανοποίηση των φαρμακοποιών, για την επίτευξη των επιθυμητών επιπέδων εργασιακής ικανοποίησης. Μόνο τότε οι εργαζόμενοι θα είναι πιο παραγωγικοί και αποδοτικοί.