Μελέτη ψυχοπαθολογίας των αστέγων και διερεύνηση του βαθμού πρόσβασης και χρήσης των υπηρεσιών υγείας στην Θεσσαλονίκη

Abstract

Εισαγωγή: Ο αυξανόμενος πληθυσμός των αστέγων λόγω της οικονομικής κρίσης, αποτελεί έναν ευπαθή πληθυσμό με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σωματικής και ψυχικής νόσου. Παράλληλα το σύστημα υγείας στην Eλλάδα έχοντας πληγεί από την οικονομική κρίση αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις αυξημένες ανάγκες για παροχή υπηρεσιών. Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι να μελετήσει την ψυχοπαθολογία και τις αναφερόμενες ανάγκες για προβλήματα σωματικής υγείας του πληθυσμού των αστέγων στη Θεσσαλονίκη, καθώς και να διερευνήσει τα πιθανά εμπόδια κατά την πρόσβασή τους στις υπάρχουσες υπηρεσίες υγείας. Μεθοδολογία: Η παρούσα εργασία είναι μία συγχρονική μελέτη που είχε στόχο την εκτίμηση των διαστάσεων της ψυχοπαθολογίας και της σωματικής νοσηρότητας σε ένα δείγμα 72 αστέγων στο Δήμο Θεσσαλονίκης. Χρησιμοποιήθηκε η συνέντευξη ΜΙΝΙ για εκτίμηση της ψυχοπαθολογίας τους και έλαβε χώρα στο Κέντρο Ημέρας αστέγων Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, εκτιμήθηκε η πρόσβασή τους στις υπηρεσίες υγείας και ψυχικής υγείας με βάση δομημένο ερωτηματολόγιο Αποτελέσματα: Όσον αφορά στα αυτοαναφερόμενα χρόνια προβλήματα υγείας το 56,9% ανέφεραν κάποιο πρόβλημα υγείας σωματικό η ψυχικό (n=41) ποσοστό αρκετά αυξημένο σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Όσον αφορά τις αυτοαναφερόμενες, μη ικανοποιούμενες ανάγκες του δείγματός μας, για το 43,1% (n=31), τους τελευταίους 12 μήνες, υπήρξε περίπτωση στην οποία χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουν υπηρεσίες υγείας, αλλά δεν μπόρεσαν. Για το 36,1% (n=26), τους τελευταίους 12 μήνες, υπήρξε περίπτωση στην οποία χρειάστηκαν φάρμακα, αλλά δεν μπόρεσαν να τα λάβουν. Όσον αφορά την ψυχική υγεία του δείγματος, όπως ήταν αναμενόμενο η επίπτωση των ψυχικών διαταραχών ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη από τον γενικό πληθυσμό με τις διαταραχές χρήσης ουσιών και αλκοόλ να έχουν τα ηνία. Η χρήση ουσιών και αλκοόλ φαίνεται να αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα σε αυτό τον πληθυσμό αλλά και αίτιο για διάφορα γενικά προβλήματα υγείας. Το 59,7% του δείγματος (n=43) ανέφερε ψυχιατρικά προβλήματα ενώ στη συνέχεια βρέθηκε με τη δομημένη ψυχιατρική συνέντευξη ΜΙΝΙ, ψυχιατρική νοσηρότητα στο 76,4% (n=55) του δείγματος. Μόνο το 48,6% (n=35) των ερωτηθέντων λάμβανε ή έλαβε στο παρελθόν ψυχιατρική φαρμακευτική αγωγή ενώ όσον αφορά τη χρήση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας μόνο το 41,7% (n=30) επισκέφθηκε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας τον τελευταίο χρόνο. Όσον αφορά στις μη ικανοποιηθείσες ανάγκες υγείας, το 30% των αστέγων (n=21) δήλωσε ότι κατά τον τελευταίο χρόνο υπήρξε περίπτωση στην οποία χρειάστηκε ψυχιατρικά φάρμακα ή ψυχιατρική παρακολούθηση, αλλά δεν μπόρεσε να τη λάβει ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στον γενικό πληθυσμό για το 2014 ανέρχεται μόλις στο 4,3%.

Συμπέρασμα: Είναι προφανές ότι υπάρχει άμεση ανάγκη για ανάπτυξη δομών υγείας οι οποίες θα απαντήσουν στις τρέχουσες ανάγκες του ευπαθούς πληθυσμού των αστέγων δεδομένου ότι αποτελούν μια ιδιαίτερη ομάδα με αυξημένες ανάγκες για φροντίδα. Είναι όμως εξίσου σημαντικό, οι υπηρεσίες που θα αναπτυχθούν να είναι και προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους.