Ηθικές και κοινωνικές πτυχές της νέας ιατρικής τεχνολογίας

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή εστιάζει στις ηθικές και κοινωνικές πτυχές από τη χρήση της ιατρικής τεχνολογίας και ιδιαίτερα των ιατρικών laser. Η ανάπτυξη ιατρικών τεχνολογιών δημιουργεί μια σειρά από νέα δεδομένα τα οποία πρέπει να χειριστούν, να εκμεταλλευτούν ή να αντιμετωπιστούν οι Μονάδες Υγείας. Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως σκοπό να εντοπίσει και να ταυτοποιήσει τα κοινωνικά και ηθικά προβλήματα που προκύπτουν από τη χρήση των ιατρικών τεχνολογιών και ειδικά των ιατρικών laser. Επιπρόσθετα, οι ιατρικές τεχνολογίες όπως και τα laser, δημιουργούν μεγάλο όγκο δεδομένων με αποτέλεσμα τη συνεχώς αυξανόμενη παραγωγή Μεγάλων Δεδομένων. Επομένως, σημαντικός επιμέρους σκοπός της εργασίας είναι η διεύρυνση των κοινωνικών και ηθικών πτυχών των Μεγάλων Δεδομένων στο χώρο της Υγείας. Επίσης, μια κοινωνική διάσταση των ιατρικών τεχνολογιών και των αντίστοιχων εφαρμογών τους είναι ο τρόπος με τον οποίο το ευρύ κοινό ενημερώνεται σχετικά με αυτές. Όλο και περισσότεροι πολίτες επιλέγουν να ενημερωθούν για θέματα υγείας μέσω διαδικτύου και μέσω των Μέσω Κοινωνικής Δικτύωσης. Επομένως, μέρος της μελέτης αποτελεί η διερεύνηση των χαρακτηριστικών και της ποιότητας της παρεχόμενης πληροφορίας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως είναι το Youtube, τα οποία αποτελούν μια από τις σημαντικότερες σύγχρονες πηγές πληροφόρησης σχετικά με συγκεκριμένες εφαρμογές των ιατρικών laser. Η διατριβή χωρίστηκε σε πέντε κύρια κεφάλαια και ένα παράρτημα. Τα δυο πρώτα κεφάλαια αφορούν την εισαγωγή και την παρουσίαση της ερευνητικής μεθοδολογίας που ακολουθήθηκε, αντίστοιχα. Το πεδίο που διαπραγματεύεται το τρίτο κεφάλαιο πραγματεύεται την «Ηθική των Laser». Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται ότι τα ιατρικά laser είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη τεχνολογία η οποία έχει συνεισφέρει σημαντικά σε διάφορους τομείς της ιατρικής. Ωστόσο τονίζεται ότι εγείρονται θέματα ηθικής και δεοντολογίας τα οποία παρουσιάζονται με λεπτομέρεια. Σε αυτό το κεφάλαιο παρουσιάσαμε ότι «ο μύθος του μαγικού φωτός» αποτελεί πηγή ηθικών προβλημάτων που εγείρονται. Επιπρόσθετα γίνεται ανάπτυξη μιας τρισδιάστατης μήτρας για ταυτοποίηση των πολύπλοκων σχέσεων μεταξύ των εφαρμογών των laser, των επηρεαζόμενων ομάδων ανθρώπων και των ηθικών διλημμάτων που μπορεί να προκύψουν. Επίσης, στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται οι ηθικές και κοινωνικές διαστάσεις σε δυο συγκεκριμένα παραδείγματα χρήσης ιατρικών laser, τη Lasik και την απομάκρυνση τατουάζ με laser. Στο επόμενο κεφάλαιο εξετάζεται το πεδίο των Μεγάλων Δεδομένων στο χώρο της Υγείας και παρουσιάζεται η ανάπτυξη του πεδίου της «Ηθικής των Μεγάλων Δεδομένων» και εξηγείται η σημασία του πεδίου στο χώρο της υγειονομικής περίθαλψης. Όπως έχει ήδη αναφερθεί οι ιατρικές τεχνολογίες, όπως και τα laser, δημιουργούν συνεχώς νέους μεγάλους όγκους από δεδομένα και επομένως προκειμένου να αναπτυχθεί το πεδίο της ηθικής των Μεγάλων Δεδομένων στο χώρο της Υγείας πρέπει να αναγνωριστούν οι ηθικές και κοινωνικές πτυχές τους. Στο πέμπτο κεφάλαιο, αξιοποιούμε το Youtube προκειμένου να διερευνηθούν, μέσω στατιστικών τεχνικών, ποσοτικής ανάλυσης, τα χαρακτηριστικά και ποιότητα των βίντεο, τα οποία επιλέγει το ευρύ κοινό για να ενημερωθεί σχετικά με τη μέθοδο Lasik και την απομάκρυνση τατουάζ με laser, εφαρμογές οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν ως παραδείγματα συζήτησης σχετικά με την ηθική των laser. Τα αποτελέσματα μας έδειξαν ότι το περιεχόμενο των βίντεο ποικίλει από πολύ χρήσιμο έως παραπλανητικό. Έχει παρατηρηθεί ότι το κοινό έχει την τάση να παρακολουθεί σε μεγαλύτερο βαθμό βίντεο τα οποία προέρχονται από πολίτες και βίντεο με καλύτερη παρεχόμενη πληροφορία. Τα αποτελέσματα αυτά έρχονται σε συνάφεια με αρκετές δημοσιεύσεις σχετικά με την παρεχόμενη πληροφορία σε ιατρικά θέματα στο Youtube, ενώ για πρώτη φορά παρουσιάζεται κάτι ανάλογο όσον αφορά τα ιατρικά laser. Τέλος, στο παράρτημα παρουσιάζεται (μέσω μιας συστηματικής βιβλιογραφικής ανασκόπησης) πως μια αναδυόμενη ιατρική τεχνική (THz imaging), η οποία αναπτύχθηκε χάρη στην ανάπτυξη των laser, μπορεί να βρει το δρόμο της για πραγματική ιατρική χρήση μέσω της βοήθειας της νανοτεχνολογίας, ενώ συζητούνται και οι αντίστοιχες ηθικές προεκτάσεις.