Η αυτοδιαχείριση του διαβήτη τύπου 2 στην Κύπρο

Abstract

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 είναι μία χρόνια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από υπεργλυκαιμία. Στην Κύπρο, ο επιπολασμός του διαβήτη τύπου 2 είναι περίπου 10%. Σκοπός Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η διερεύνηση της σχέσης της αυτοφροντίδας, της ψυχολογικής επιβάρυνσης και της αυτοαποτελεσματικότητας, τόσο μεταξύ τους όσο και με τον γλυκαιμικό έλεγχο σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 στην Κύπρο. Μεθοδολογία Η μελέτη πραγματοποιήθηκε μεταξύ Νοεμβρίου 2013 και Απριλίου 2014 στην Κύπρο και συγκεκριμένα σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 που επισκέπτονταν με προγραμματισμένα ραντεβού τις διαβητολογικές κλινικές των κρατικών νοσοκομείων σε Λευκωσία, Λεμεσό, Λάρνακα και Πάφο. Η συλλογή των δεδομένων βασίστηκε σε ένα πολυδιάστατο ερωτηματολόγιο, το οποίο περιλάμβανε: κοινωνικοδημογραφικές πληροφορίες, ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά, ιατρικό ιστορικό, κλίμακα αυτοφροντίδας διαβήτη (RSDSCA), κλίμακα ψυχολογικής επιβάρυνσης του διαβήτη (PAID), κλίμακα αυτοαποτελεσματικότητας λόγω διαβήτη (DES-SF) και μεταβολικές και καρδιαγγειακές μετρήσεις. Η στατιστική μεθοδολογία περιλαμβάνει τις ακόλουθες δοκιμασίες: t-test, Man Whitney-U test, χι-τετράγωνο, γραμμική παλινδρόμηση, poisson παλινδρόμηση και διατάξιμη λογιστική παλινδρόμηση. Τα αποτελέσματα θεωρούνται στατιστικά σημαντικά όταν η τιμή Ρ είναι μικρότερη του 0,05. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποίηθηκε με τη χρήση του στατιστικού προγράμματος SPSS (SPSS for Windows, version 21.0, SPSS Inc., IL, USA). Αποτελέσματα Το δείγμα αποτελείται από 195 ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 και οι περισσότεροι είναι άνδρες (56,4% , ν=110). Οι ασθενείς έχουν μέση ηλικία 65,2 χρόνια (Τυπική.Απόκλιση-Τ.Α 9,8) με μέσο Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) 31 (Τ.Α. 7.1) και μέση γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη 7,65% (Τ.Α. 1.6). Οσον αφορα στον γλυκαιμικό έλεγχο,σε 67 άτομα (40,9%) είναι σε επιθυμητά όρια, 55 ασθενείς (28,2%) είναι οριακοί και 36 (22%) έχουν φτωχό έλεγχο. Από το σύνολο των ατόμων της μελέτης 102 (52,3%) παρακολουθούνται στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, 30 (15,4%) στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού, 31 (15,9%) στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας και 32 (16,4%) στο Γενικό Νοσοκομείο Πάφου. Το 39% (n=76) των ατόμων διέμεναν σε αγροτική περιοχή. Η πλειοψηφία (83,6%) ήταν παντρεμένοι και σχεδόν 2 στους 3 (65,9%) είχαν εισόδημα που δεν υπερβαίνει τα 750 ευρώ τον μήνα. Η πλειοψηφία έπασχε από διαβήτη τύπου 2 περισσότερο από 8 χρόνια (60,5%, n=118), λάμβανε αντιδιαβητικά δισκία (54,4%, n=105), παρουσίαζε επιπλοκές (73,3%, n=143) και συνυπάρχουσες νόσους (75,9%, n=148). Η ψυχολογική επιβάρυνση (κλίμακα PAID) συσχετίστηκε με την ηλικία (p<0,001), το φύλο (p<0,001), το επίπεδο εκπαίδευσης (p<0,001), τη διάρκεια της νόσου(p=0,001), τον Δείκτη Μάζας Σώματος (p=0,001), τη συνολική αυτοφροντίδα (p<0,001) και την ύπαρξη επιπλοκών (p<0,001). Ο γλυκαιμικός έλεγχος συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά με την ηλικία (Odds Ratio-OR=0,95, 95% Confidence Interval-CI 0,912-0,986), το μορφωτικό επίπεδο (OR=3,69, 95% CI 0,995-13,681) και το είδος της θεραπείας (OR=0,29, 95% CI 0,138-0,636 ). Συμπεράσματα Στη συγκεκριμένη έρευνα, την πρώτη του είδους στην Κύπρο, βρέθηκε ότι οι νεότεροι σε ηλικία ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, με χαμηλότερο επίπεδο μόρφωσης και οι οποίοι ακολουθούσαν θεραπεία με ινσουλίνη είχαν περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάζουν φτωχό γλυκαιμικό έλεγχο. Επιπρόθετα, οι μικρότερες σε ηλικία, παχύσαρκες γυναίκες, με πρωτοβάθμια εκπαίδευση και μικρότερη διάρκεια διαβήτη (>3 χρόνια) με επιπλοκές, παρουσίαζαν μεγαλύτερη ψυχολογική επιβάρυνση. Τα ευρήματα αυτά θα πρέπει να αξιολογηθούν, σε συνδυασμό και με τα αποτελέσματα από άλλες σχετικές έρευνες στο μέλλον,με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των διαβητικών ασθενών στην Κύπρο.