Το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης (Burnout) στους νέους επαγγελματίες υγείας: Συγκριτική μελέτη της επαγγελματικής εξουθένωσης μεταξύ ειδικευόμενων ιατρών χειρουργικών ειδικοτήτων του Ελληνικού και του Βελγικού συστήματος υγείας

Abstract

Σκοπός: Η παρούσα μελέτη διερεύνησε το επίπεδο της επαγγελματικής εξουθένωσης των ειδικευόμενων ιατρών που ασκούνται σε χειρουργικές ειδικότητες του Ελληνικού και του Βελγικού Συστήματος Υγείας. Επιπλέον, διερευνήθηκαν πιθανές συσχετίσεις μεταξύ των δημογραφικών χαρακτηριστικών και της επαγγελματικής εξουθένωσης, καθώς και η ικανοποίηση των ειδικευομένων από τις παρεχόμενες υπηρεσίες τόσο των ίδιων όσο των νοσοκομείων στα οποία εργάζονται. Τέλος, διερευνήθηκαν τα βασικότερα προβλήματα που συναντώνται στα δύο συστήματα υγείας και σχετίζονται με τις παρεχόμενες από αυτά υπηρεσίες.

Μέθοδος: Πρόκειται για μία συγχρονική μελέτη με 50 ειδικευόμενους από το κάθε σύστημα υγείας και εθελοντική συμμετοχή. Για τη συλλογή των απαραίτητων δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ανώνυμο ερωτηματολόγιο με δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος περιελάμβανε ερωτήσεις σχετικά με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος καθώς και πληροφορίες σχετικά με τα συστήματα υγείας, ενώ το δεύτερο περιελάμβανε το ερωτηματολόγιο αξιολόγησης επαγγελματικής εξουθένωσης Maslach Burnout Inventory.

Αποτελέσματα: Τόσο στους Έλληνες όσο και στους Βέλγους ειδικευόμενους παρατηρήθηκαν στοιχεία επαγγελματικής εξουθένωσης. Το 54% των πρώτων και το 50% των δεύτερων βίωσαν μέτρια επίπεδα συναισθηματικής εξάντλησης (p=0,7), το 92% και το 80% αντίστοιχα υψηλά επίπεδα αποπροσωποποίησης (p=0,046) ενώ το 88% των μεν και το 58% των δε (p=0,002) χαμηλά επίπεδα προσωπικών επιτευγμάτων (p=0,002). Αναφορικά με τις συσχετίσεις, καμία ανεξάρτητη μεταβλητή δεν σχετίζονταν με την συναισθηματική εξάντληση, ενώ βρέθηκε ότι οι ιατροί στην Ελλάδα παρουσίαζαν υψηλότερη εξουθένωση για την αποπροσωποποίηση και τα προσωπικά επιτεύγματα σε σχέση με τους Βέλγους καθώς και ότι οι γενικοί χειρουργοί ήταν περισσότερο εξουθενωμένοι σε σχέση με τους γυναικολόγους αναφορικά με τα προσωπικά επιτεύγματα. Δηλώσαν ακόμα πολύ και πάρα πολύ ικανοποιημένοι από τις παροχές των δημόσιων νοσοκομείων σε ποσοστό 46% και οι δύο ομάδες, ενώ από τις παροχές των ίδιων απέναντι στους ασθενείς σε ποσοστά 46% και 52% αντίστοιχα. Τέλος, θεώρησαν ως βασικότερο πρόβλημα στο σύστημα υγείας οι μεν Έλληνες τις μεγάλες λίστες αναμονής για τα εξωτερικά ιατρεία (36%) και τα χειρουργεία (24%) καθώς και την έλλειψη υλικών (12%), ενώ οι Βέλγοι την αντιμετώπιση των επειγόντων περιστατικών (60%) και την απουσία συστηματικής παρακολούθησης (8%).

Συμπεράσματα: Το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης παρουσιάζεται στους ειδικευόμενους και των δύο συστημάτων επηρεάζοντας την εργασιακή τους απόδοση. Κρίνεται σκόπιμη η πρώιμη αναγνώριση του φαινομένου και η ταυτόχρονη θέσπιση μοντέλων πρόληψης των εκλυτικών παραγόντων. Τέλος, είναι αναγκαίες παρεμβάσεις που θα βελτιώσουν τόσο τις εργασιακές συνθήκες όσο και την ποιότητα ζωής των εργαζομένων και κατ’ επέκταση τις παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας.