Το διεθνές νομισματικό ταμείο, εμπειρίες

Abstract

Στην παρούσα διπλωματική διατριβή, παρουσιάζονται απόψεις που αφορούν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και εξετάζεται η αποτελεσματικότητά του. Επίσης, αναλύεται η χρηματοπιστωτική κρίση που εκδηλώθηκε στις ΗΠΑ το 2007-2008 και επεκτάθηκε μέσω του συστημικού κινδύνου σε άλλα αναπτυγμένα κράτη. Τέλος, μελετάται η περίπτωση της κρίσης χρέους της ευρωζώνης και τα προβλήματα που την απειλούν, ενώ ειδική αναφορά γίνεται στην περίπτωση της Ελλάδας, που ήταν η πρώτη από τις χώρες-μέλη της ευρωζώνης που προσέφυγε για βοήθεια στο ΔΝΤ και την ΕΕ. Συγκεκριμένα, στο πρώτο κεφάλαιο δίνονται πληροφορίες σχετικά με την δομή, τον τρόπο λειτουργίας, την διακυβέρνηση, τα κύρια δανειοδοτικά προγράμματα και τον τρόπο χρηματοδότησης των χωρών-μελών που ζητούν βοήθεια από τον οργανισμό. Επιπλέον, παρουσιάζεται και μια σύντομη ιστορική αναδρομή του οργανισμού από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα. Ταυτόχρονα αναφέρονται οι μεταρρυθμίσεις και οι αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν με το πέρασμα των ετών στη λειτουργία του οργανισμού, καθώς επίσης και ορισμένες επικρίσεις που έχουν διατυπωθεί σε βάρος του. Στο δεύτερο κεφάλαιο, γίνεται λόγος για τα κριτήρια που ο οργανισμός θέτει, προκειμένου μια χώρα-μέλος του οργανισμού να αποκτήσει πρόσβαση στους πόρους του Ταμείου. Αναφέρονται οι κύριοι και δευτερεύοντες στόχοι των προϋποθέσεων και τέλος δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στις νέες οδηγίες σχετικά με τα κριτήρια που τίθενται από το Ταμείο, οδηγίες που είναι άμεσα προσαρμοσμένες στα τελευταία οικονομικά δεδομένα. Στο τρίτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται συνοπτικά οι σύγχρονες οικονομικές εξελίξεις και τα αποτελέσματα της πρόσφατης κρίσης στα μακροοικονομικά μεγέθη διάφορων οικονομιών. Αναφέρονται οι περιπτώσεις ορισμένων χωρών που ζήτησαν τη συνδρομή του ΔΝΤ και παρουσιάζονται ορισμένες βασικές αλλαγές στη πολιτική του Ταμείου που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της προσπάθειας για την καταπολέμηση της κρίσης και την παροχή της μέγιστης δυνατής βοήθειας στις χώρες-μέλη του Ταμείου. Στο τέταρτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται συνοπτικά διάφορες οικονομικές, νομικές και πολιτικές πτυχές του χρέους και πραγματοποιείται εννοιολογικός προσδιορισμός του ‘απεχθούς’ χρέους με διάφορους τρόπους. Αναφέρονται περιπτώσεις ορισμένων χωρών, που προέβησαν σε διαδικασίες άρνησης πληρωμής του χρέους ή προχώρησαν σε διακοπή ‘αρωγής’ του ΔΝΤ. Αναοδεικνύεται επίσης, η δυναμική αθέτησης πληρωμών ως μέσο πίεσης για επαναδιαπραγμάτευση του χρέους που διευκολύνεται από την άρνηση πληρωμής του ‘απεχθούς’ χρέους. Στο πέμπτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται τα κύρια χαρακτηριστικά της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης και συνδυάζονται με τα χαρακτηριστικά της συστημικής κρίσης της ΕΕ, της ευρωζώνης και του ευρώ. Ακόμη, παρουσιάζεται αναλυτικά το οικονομικό πρόβλημα της Ελλάδας, ως επιμέρους σύμπτωμα, με τα χαρακτηριστικά της κρίσης δημόσιου χρέους και τις προοπτικές αντιμετώπισης και πιθανής επίλυσής του . Στο έκτο κεφάλαιο, παρουσιάζονται μία αποτίμηση των βασικών αιτιών του ελληνικού προβλήματος και κάποια χαρακτηριστικά της οικονομικής συνύπαρξης της Ελλάδας στο εσωτερικό της ευρωζώνης, ως μέρος της παγκόσμιας αγοράς. Επίσης, παρουσιάζονται τα προβλήματα που αναδείχθηκαν από την επίθεση των αγορών κατά της Ελλάδας, το μέλλον της ευρωζώνης και του ευρώ και διατυπώνονται προτάσεις και απόψεις επίλυσης του ελληνικού προβλήματος υπερχρέωσης.