Η αξιοποίηση της ιλύος στη γεωργία. Αξιολόγηση του βαθμού πληροφόρησης για τη χρήση της ιλύος στη γεωργία και διερεύνηση της προθυμίας χρήσης της (με ή χωρίς πληρωμή) σε Λάρισα και Θεσσαλονίκη
Abstract
Η ιλύς που παράγεται από την επεξεργασία αστικών λυμάτων διαθέτει θρεπτικά συστατικά και οργανική ύλη, έχει υψηλή θερμική αξία και είναι κατάλληλη για μεγάλο εύρος χρήσεων. Η ορθολογική αξιοποίηση της ιλύος, ως ανανεώσιμου φυσικού πόρου, αποτελεί μία από τις βασικότερες αρχές της σύγχρονης οικονομίας. Από τις πιο αειφορικές επιλογές διάθεσης της ιλύος είναι η χρήση της στη γεωργία ως εδαφοβελτιωτικού, καθώς έχει τη δυνατότητα να εμπλουτίσει τα εδάφη με οργανική ουσία με εξοικονόμηση σε χημικά λιπάσματα, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί λύση στο πιεστικό πρόβλημα της συσσώρευσης ιλύος στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων της χώρας μας.
Η τελική διάθεση της ιλύος, όμως, εξαρτάται κυρίως από τη διαθεσιμότητα των αποδεκτών (γεωργικές εκμεταλλεύσεις) και το ενδιαφέρον των χρηστών του τελικού προϊόντος. Για το λόγο αυτό, σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής είναι η αξιολόγηση του βαθμού γνώσης και ενημέρωσης των αγροτών, καθώς και η διερεύνηση της προθυμίας τους να εφαρμόσουν ιλύ στις αγροτικές τους εκμεταλλεύσεις.
Η μέθοδος που επιλέχτηκε για την υλοποίηση του σκοπού αυτού είναι η χρήση ερωτηματολογίων για τη δειγματοληπτική συλλογή πρωτογενών δεδομένων από αγρότες στις περιοχές Λάρισας και Θεσσαλονίκης. Σχεδιάστηκαν δύο διαφορετικά ερωτηματολόγια. Το πρώτο συμπληρώθηκε από δείγμα 100 αγροτών και στις δύο περιοχές μελέτης, ενώ το δεύτερο από δείγμα 22 αγροτών από τη Θεσσαλονίκη. Με το πρώτο ερωτηματολόγιο αντλήθηκαν πληροφορίες από τυχαίο δείγμα αγροτών, σχετικά με το βαθμό γνώσης και ενημέρωσής τους για τη δυνατότητα γεωργικής αξιοποίησης της ιλύος καθώς και την προθυμία τους να εφαρμόσουν ιλύ στις εκμεταλλεύσεις τους. Το δεύτερο ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε από αγρότες που έχουν ήδη εφαρμόσει ιλύ στις εκμεταλλεύσεις τους και στόχος ήταν η διερεύνηση των πηγών ενημέρωσής τους σχετικά με την ιλύ, καθώς και η διερεύνηση της προθυμίας τους να ξαναεφαρμόσουν ιλύ στις καλλιέργειές τους.
Από την ανάλυση των δεδομένων αναδεικνύεται το υψηλό ενδιαφέρον των δυνητικών χρηστών για περαιτέρω ενημέρωση σχετικά με την ιλύ και τη δυνατότητα γεωργικής αξιοποίησής της, αλλά και η αβίαστη προθυμία τους να αλλάξουν τις συνήθεις πρακτικές τους και να εφαρμόσουν ιλύ στις καλλιέργειές τους. Από την έρευνα γίνεται σαφές ότι η μειωμένη χρήση ιλύος σε γεωργικές εκτάσεις της χώρας μας οφείλεται κυρίως στην ελλιπή ενημέρωση των δυνητικών χρηστών από τους αρμόδιους δημόσιους φορείς. Επιπλέον, οι απαντήσεις και από τα δύο ερωτηματολόγια δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας ως προς την απροθυμία των αγροτών να πληρώσουν για τη χρήση της ιλύος.
Τα αποτελέσματα αναδεικνύουν την αναγκαιότητα δημιουργίας κύκλου ενημερωτικών σεμιναρίων σε όλη τη χώρα. Στο πλαίσιο αυτό στην παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή κατατίθενται προτάσεις που θα συμβάλουν στην αύξηση της χρήσης της ιλύος στη γεωργία.