Αστικός Μεταβολισμός: Προοπτικές και προκλήσεις

Abstract

Ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται κατά 1,10% ετησίως, έχοντας ως αποτέλεσμα την προσθήκη επιπλέον 83 εκατομμύριων ανθρώπων ετησίως, ενώ σύμφωνα με τα στατιστικά του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ο συνολικός πληθυσμός της γης για το 2019 ανήλθε στα 7,8 δισεκατομμύρια και σύμφωνα με τις προβλέψεις ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί, φθάνοντας τα 8,4 δισ. το 2030. Σήμερά εν έτη 2021, το 55% του πληθυσμού έχει συγκεντρωθεί στις πόλεις και αναμένεται ότι ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί έως και το 66% μέχρι το 2050 ως εκ τούτου οι πόλεις ανά το κόσμο παρουσιάζουν δραματική αύξηση σε μέγεθος, πυκνότητα και πολυπλοκότητα. Η ταχεία ανάπτυξη τους συνοδεύεται από αυξημένες απαιτήσεις σε πόρους όπως είναι η ενέργεια, τα καύσιμα, τα τρόφιμα και κατ’ επέκταση η αλόγιστη παραγωγή αποβλήτων. Παρόλο που οι αστικές περιοχές αντιπροσωπεύουν μόνο το 4% της επιφάνειας της γης, ευθύνονται για το 80% των εκπομπών των αέριων του θερμοκηπίου και το 60% της κατανάλωσης νερού. Κατά συνέπεια, οι πόλεις αντιμετωπίζουν την πρόκληση να βρουν και να εφαρμόσουν εναλλακτικές στρατηγικές προς μια αειφόρο ανάπτυξη η οποία θα πληροί τις απαιτήσεις της Κυκλικής Οικονομίας, της Πράσινης Ευρωπαϊκής Συμφωνίας καθώς και τους στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Ο αστικός μεταβολισμός ως όρος είναι σχετικά πρόσφατος και εντάσσεται στη διεθνή επιστημονική βιβλιογραφία που ασχολείται με τα ζητήματα της αστικής βιωσιμότητας και της επίλυσης των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Τα ερευνητικά ερωτήματα που τίθενται στην παρούσα διατριβή αφορούν την ανάπτυξη δεικτών οι οποίοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό του μεταβολισμού των πόλεων ή μιας περιοχής λαμβάνοντας υπόψη την διαχρονική κατανάλωση του νερού, την ποιοτική και ποσοτική ανάλυση των παραγόμενων αστικών στερεών απόβλητων και τις εκπομπές αιωρούμενων σωματιδίων PM2.5. Επιπρόσθετα μέσα από την διατριβή έχουν καθοριστεί τα κριτήρια με τα οποία είναι εφικτή η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των τριών κυριότερων μεθόδων προσδιορισμού του αστικού μεταβολισμού, Emergy Analysis, Material Flow Analysis και Ecological Footprint Analysis, ενώ γίνεται και σύγκριση των υφιστάμενων μεθόδων με ένα νέο υβριδικό μοντέλο προσδιορισμού του μεταβολισμού μιας πόλης ή μιας ευρύτερης περιοχής με την χρήση της μεθόδου SWOT και του μοντέλου της πολυκριτηριακής ανάλυσης το οποίο θα συνδυάζει τα δυνατά / θετικά χαρακτηριστικά των υφιστάμενων μεθόδων και να υπερνικά τα αδύνατα / αρνητικά σημεία τους.