Η άσκηση ηγεσίας υπό το στρατιωτικό πρίσμα σε ειρηνική και εμπόλεμη περίοδο: Απόψεις των αξιωματικών των Ελληνικών και Κυπριακών Ενόπλων Δυνάμεων περί εφαρμογής της στη πρώτη γραμμή και συγκρίσεις με τη διεθνή βιβλιογραφία

Abstract

Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται το θέμα της Στρατιωτικής Ηγεσίας και ειδικότερα της Άμεσης Ηγεσίας (τακτικό επίπεδο) από τη σκοπιά άσκησής της κατά τη διάρκεια δύο αντιδιαμετρικών καταστάσεων, την περίοδο ειρήνης και την πολεμική περίοδο. Αρχικά, εξετάζοντας ένα πλήθος Στρατιωτικών Οργανισμών που λειτουργούν με Δυτικά πρότυπα, πραγματοποιείται μια προσέγγιση οριοθέτησης του πλαισίου που χαρακτηρίζει τους ανωτέρω όρους και μια απόπειρα θεωρητικής αποσαφήνισης της εννοιολογικής διασύνδεσης που παρουσιάζουν με έννοιες όπως η Διοίκηση και η Διαχείριση προσωπικού (management). Στη συνέχεια, βάσει δεδομένων από τη διεθνή βιβλιογραφία, επιχειρείται η παρουσίαση των δύο βασικών θεωρήσεων περί Στρατιωτικής Ηγεσίας, η διαφοροποίηση των οποίων έγκειται στην ύπαρξη ή μη του φαινομένου ηγεσίας κατά την ειρηνική περίοδο, ενώ σημείο σύγκλισης αποτελεί η μέγιστη σημασία που της αποδίδουν για την αποτελεσματική λειτουργία μιας μονάδας κατά τη πολεμική περίοδο. Κατόπιν πρωτογενούς έρευνας (ερωτηματολόγιο και ημιδομημένη συνέντευξη) στους τομείς Διοίκησης και Ηγεσίας, που συντελέστηκε με βάση στελέχη των Ελληνικών και Κυπριακών Ενόπλων Δυνάμεων, διαπιστώθηκε η συμφωνία με την θεώρηση απαίτησης άσκησης Ηγεσίας στην ειρηνική περίοδο αφού κοινό τόπο των ασκούντων καθήκοντα Διοικητή φαίνεται ότι αποτελούν οι ενέργειες επιρροής του ηθικο-πνευματικού συντελεστή που χαρακτηρίζει τους υφισταμένους τους, ήτοι να κερδίσουν την αφοσίωση τους επιδεικνύοντας σε κάθε περίσταση ανθρωποκεντρική διοίκηση. Η έρευνα επίσης έδειξε ότι αποτελεί κοινή πεποίθηση, πλην ελαχίστων περιπτώσεων (στελέχη Ειδικών Δυνάμεων), πως απαιτείται διαφοροποίηση στα χαρακτηριστικά άσκησης Ηγεσίας κατά τη πολεμική περίοδο, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στην ενίσχυση - ανύψωση του ηθικού αλλά και στην ευελιξία που πρέπει να διακρίνει τον Ηγέτη όσον αφορά στη διαχείριση του προσωπικού του με μη συμβατικούς τρόπους. Τέλος η έρευνα κατέδειξε τη σημαντικότητα της ρεαλιστικής εκπαίδευσης από την ειρήνη, μέσα από την οποία βασικές αρχές της Στρατιωτικής Ηγεσίας (π.χ. ανάπτυξη κλίματος εμπιστοσύνης και ομαδικότητας) δύνανται να καλλιεργηθούν στο μέγιστο βαθμό.