Η τοποειδική επιτέλεση (site specific performance) και η περιπατητική εμπειρία ως καλλιτέχνική δράση στο δημόσιο χώρο της Αθήνας
Abstract
Η παρούσα διατριβή διερευνά έννοιες γύρω από το τοποειδικό πεδίο στην τέχνη (παραστατικές και επιτελεστικές τέχνες), με έμφαση στην περιπατητική καλλιτεχνική πρακτική - διαμέσω θεωρητικής ανασκόπησης, εμπειρικής έρευνας και πρακτικού πειραματισμού. Εκκινώντας από μια ευρύτερη ιστορική θεωρητική αναδρομή, η διερεύνηση έπειτα επικεντρώνεται στο παράδειγμα της Αθήνας, εξετάζοντας δειγματοληπτικά μελέτες περιπτώσεων. Κατόπιν, η διατριβή αναλύει και καταγράφει την πορεία προς την υλοποίηση και την τελική καταγραφή δύο audioguide περιπατητικών, τοποειδικών επιτέλεσεων στo αστικό τοπίο της Αθήνας με 17 ενδιάμεσα σημεία- σταθμούς. To project υλοποιήθηκε στο πλαίσιο εργαστηρίων performance του Εθνικού Θεάτρου.
Πιο αναλυτικά, στο θεωρητικό μέρος της παρούσας εργασίας διερευνάται διεπιστημονικά η διάκριση τόπος- χώρος και το τοποειδικό στοιχείο στη καλλιτεχνική δημιουργία με συναφή παράθεση όρων, η περιπατητική δράση ως ερέθισμα, εμπειρία και καλλιτεχνικό γεγονός στο αστικό και μη πεδίο, καθώς και οι κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις καλλιτεχνικών συμβάντων στη δημόσια σφαίρα. Ως προς τη μεθοδολογία, το θεωρητικό μέρος περιλαμβάνει ανασκόπηση και ανίχνευση του θεωρητικού πλαισίου μέσω βιβλιογραφικής έρευνας και έρευνας αρχείου.
Το εμπειρικό σκέλος της εργασίας ξεκινά με μία επιλεκτική αναφορά και σύντομη περιγραφή τοποειδικών παραστάσεων και επιτελέσεων στην Αθήνα (2009 κ.ε.). Η εμπειρική εφαρμογή περιλαμβάνει έρευνα πεδίου και εργαστηριακή προπαρασκευή performers για επιτελέσεις στο δημόσιο χώρο της πόλης με βιωματικά εργαστήρια (studio, webinars και στον εξωτερικό χώρο της πόλης), τη χαρτογράφηση μιας συλλογικής, περιπατητικής διαδρομής και τη πραγμάτωση επιτελεστικών δράσεων στο αστικό τοπίο της Αθήνας με ερέθισμα το λογοτεχνικό κείμενο Αόρατες Πόλεις του Ίταλο Καλβίνο. Το project (Ιουνίος 2020) The Invisible Cities: Athens συνίσταται σε δύο διαδρομές με τη συμμετοχή 20 performers και συμμετοχικού κοινού.
Η παρούσα εργασία θα επιχειρήσει να καταγράψει την ενεργοποίηση της επιτελεστικότητας, την εξοικείωση των καλλιτεχνών με το τοποειδικό στοιχείο στο δημόσιο χώρο, την έρευνα γύρω από μελέτες περιπτώσεων επιτελεστικών δράσεων στο αστικό πεδίο, καθώς και την καταγραφή του τελικού project Invisible Cities: Αthens σε 17 σημεία σταθμούς (Πλ. Κλαυθμώνος ως και Λυκαβηττός). Ως προς τη μεθοδολογία, η επιτόπια έρευνα πεδίου περιλαμβάνει την αναζήτηση της διαδρομής και των σημείων- σταθμών ειδικού ενδιαφέροντος για την δημιουργία και ανάδειξη επιτελεστικών δράσεων και τη χαρτογράφηση της διαδρομής διαμέσω ψυχογεωγραφικών ασκήσεων. Τέλος, η μεθοδολογία καταγραφής του project περιλαμβάνει την καταγραφή ηχογραφήσεων, φωτογραφιών και video υλικού.