Ποιότητα λογιστικών πληροφοριών: Η σχέση μεταξύ λογιστικών κερδών και ταμειακών διαθέσιμων

Abstract

Οι οικονομικές καταστάσεις των εταιρειών θα πρέπει να περιλαμβάνουν αντικειμενικές και αξιόπιστες πληροφορίες για την οικονομική τους κατάσταση και να παρουσιάζουν την πραγματική τους εικόνα. Στο παρελθόν, όμως, έχουν συμβεί αρκετά χρηματοοικονομικά σκάνδαλα που κλόνισαν την αξιοπιστία των λογιστικών πληροφοριών και μείωσαν την εμπιστοσύνη σε αυτές. Σε κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις εταιρείες οι οποίες παρουσίαζαν κέρδη πολλών εκατομμυρίων κατέληξαν να χρεοκοπούν λόγω έλλειψης ρευστότητας.

Με την παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή θέλουμε να ερευνήσουμε τη σχέση μεταξύ λογιστικών κερδών και ταμειακών διαθεσίμων και να τονίσουμε την αναγκαιότητα της μελέτης, από τα ενδιαφερόμενα μέρη, όλων των οικονομικών καταστάσεων και την αποφυγή λήψης αποφάσεων που βασίζονται στη μελέτη μόνο κάποιων, των πιο παραδοσιακών, ίσως, από αυτές (Κατάσταση Χρηματοοικονομικής Θέσης και Κατάσταση Αποτελεσμάτων).

Αρχικά κάνουμε βιβλιογραφική ανασκόπηση για τη σχέση που διέπει την κερδοφορία με τα ταμειακά διαθέσιμα και τα ευρήματα δείχνουν ότι τα δύο αυτά μεγέθη, όχι μόνο δεν ταυτίζονται, αλλά μπορεί να είναι αρκετά διαφορετικά μεταξύ τους. Οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι: i. Η αρχή του δεδουλευμένου. ii. Η αρχή της συσχέτισης εσόδων – εξόδων. iii. Τα έξοδα μη ταμειακής φύσεως (αποσβέσεις, προβλέψεις για επισφαλείς χρεώστες κ.λπ.). iv. Οι επενδύσεις σε στοιχεία του ενεργητικού. v. Η έκδοση κεφαλαίου ή ο δανεισμός και vi. Η παροχή πιστωτικών διευκολύνσεων σε πελάτες.

Επομένως από τη στιγμή που μια εταιρεία μπορεί να παρουσιάζει κέρδη αλλά αυτά τα κέρδη να μην αντιστοιχούν σε μετρητά θα πρέπει να μελετώνται τόσο η Κατάσταση Αποτελεσμάτων όσο και η Κατάσταση Ταμειακών Ροών για να προσδιορίζεται ξεχωριστά η πορεία την οποία ακολουθούν η κερδοφορία και η ρευστότητα.

Για να διαπιστώσουμε αν τα ευρήματα της διεθνούς έρευνας ισχύουν και για τις κυπριακές εταιρείες επιλέξαμε δείγμα έξι δημόσιων κυπριακών εταιρειών (Amathus Public Ltd, C.C.C. Tourist Enterprises Public Company Ltd, K + G Complex Public Company Ltd, Leptos Calypso Hotels Public Ltd, Louis Plc, Salamis Tours (Holdings) Public Ltd) οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού. Ο λόγος για τον οποίο επιλέξαμε εταιρείες από το συγκεκριμένο κλάδο είναι το μέγεθος και η σημαντικότητά του για την κυπριακή οικονομία (με βάση στοιχεία από τη Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, για την περίοδο Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου 2019 τα έσοδα από τον τουρισμό υπολογίστηκαν σε €2.683 εκ. και το ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές της ίδιας περιόδου, ανήλθε σε €22.287 εκ.). Αναλύσαμε τις οικονομικές καταστάσεις του δείγματος εταιρειών, με ιδιαίτερη έμφαση στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων και στην Κατάσταση Ταμειακών Ροών, για την περίοδο 2014 έως 2019. Για κάθε εταιρεία και για κάθε λογιστική περίοδο, κάναμε οριζόντια ανάλυση και ανάλυση με αριθμοδείκτες κερδοφορίας (ROCE, Net Profit Margin και Gross Profit Margin), αποτελεσματικότητας (Asset Turnover και Cash Conversion Cycle) και αριθμοδείκτες ρευστότητας (Current Ratio και Liquid Ratio).

Το κύριο συμπέρασμά μας είναι ότι, μέσα από αυτή την μεταπτυχιακή διατριβή, επιβεβαιώσαμε ότι τα ευρήματα της διεθνούς έρευνας για τη σχέση κερδοφορίας και ταμειακών διαθεσίμων ισχύουν και για τις κυπριακές δημόσιες εταιρείες, ή τουλάχιστον για κάποιες από αυτές, αφού μέσα από την ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων του δείγματος διαφαίνεται ο διαφορετικός τρόπος μεταβολής μεταξύ κερδοφορίας και ρευστότητας.

Οι λόγοι αυτής της διαφορετικής μεταβολής επιβεβαιώνουν επίσης τα ευρήματα της διεθνούς έρευνας. Πιο συγκεκριμένα στο δείγμα μας παρατηρούμε ότι στις περισσότερες περιπτώσεις που παρατηρείται σημαντική διαφορά στην κερδοφορία σε σχέση με τη μεταβολή στα μετρητά, αυτή αφορά είτε αύξηση στα κέρδη αλλά μείωση στα μετρητά είτε αύξηση στα κέρδη αλλά αρκετά μικρότερη αύξηση στα μετρητά.

Όταν τα κέρδη αυξάνονται αλλά η ρευστότητα μειώνεται (ή δεν αυξάνεται στον ίδιο βαθμό) οι κύριοι λόγοι διαφορών είναι: i. Επενδύσεις που πραγματοποιεί η εταιρεία είτε σε άλλες εταιρείες είτε στην αγορά μη κυκλοφορούντων στοιχείων ενεργητικού. ii. Αποπληρωμές δανειακών υποχρεώσεων ή /και οποιονδήποτε άλλων υποχρεώσεων. iii. Διανομή μερισμάτων στους μετόχους. iv. Χρονική διαφορά στην αναγνώριση εσόδων /εξόδων σε σχέση με την εισροή /εκροή μετρητών. v. Παραχώρηση δανείων σε συγγενικές εταιρείες (σε μικρότερη συχνότητα).

Υπάρχουν, βέβαια, και περιπτώσεις κατά τις οποίες τα κέρδη μειώνονται (ή δεν επηρεάζονται) ή η εταιρεία παρουσιάζει ζημιές, όμως η ρευστότητά της αυξάνεται. Οι κύριοι λόγοι διαφορών που εντοπίζουμε σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι: i. Εισροές μετρητών από επενδυτικές δραστηριότητες που αφορούν κυρίως πώληση στοιχείων μη κυκλοφορούντος ενεργητικού. ii. Εισροές μετρητών που προκύπτουν από συμφωνίες με άλλες εταιρείες. iii. Δανεισμός (εισροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες). iv. Αναγνώριση ζημιών μη ταμειακής φύσης.