Η μετάβαση των θεωριών από την εποχή της μαζικής επικοινωνίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: η περίπτωση της θεωρίας της σπειροειδούς γραμμής της σιωπής.

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί μία επιστημολογικού χαρακτήρα μελέτη. Το ερευνητικό της ενδιαφέρον αφορά στον τρόπο που οι μελετητές του πεδίου της Επικοινωνίας διαμορφώνουν νέες ή προσεγγίζουν ήδη διαμορφωμένες θεωρίες για τα μέσα επικοινωνίας στη διαχρονία. Ο σκοπός της εργασίας είναι διττός. Σε πρώτο επίπεδο, εξετάζεται η διαχρονική μεταβολή της θεωρίας της «Σπειροειδούς Γραμμής της Σιωπής» της Ε. Noelle-Neumann (1974) ως προς τις επιστημονικές της προσεγγίσεις κατά τις περιόδους 1974 – 1985 και 2010 – 2020. Από την ανάλυση της συγκεκριμένης θεωρίας -ως περίπτωσης- αξιώνεται η θεμελίωση ερευνητικών ερωτημάτων και υποθέσεων εργασίας, οι οποίες, σε μελλοντική έρευνα θα εξετάζουν τον τρόπο που οι θεωρίες για τα Μέσα στο πεδίο της Επικοινωνίας εξελίσσονται διαχρονικά. Σε δεύτερο επίπεδο, τα Αιτιακά Σχήματα, προτείνονται ως ένα αναλυτικό και συνθετικό εργαλείο δόμησης και αποδόμησης θεωριών. Συγκεκριμένα, δια της εργαλειοποίησης της έννοιας της «αιτιότητας» τα αιτιακά σχήματα θεμελιώνονται θεωρητικά για την εξυπηρέτηση του επιστημολογικού χαρακτήρα σκοπού που διέπει την παρούσα εργασία, καθώς και για την προσέγγιση της μετεξέλιξης της θεωρίας της Σπειροειδούς Γραμμής της Σιωπής. Τα αιτιακά σχήματα, τα οποία εξάγονται από την ανάλυση, ερμηνεύονται από τις θεωρίες για τις επιδράσεις των μέσων και από τις θεωρίες για τις σχέσεις μέσων – κοινωνίας, οι οποίες συνθέτουν τη θεωρητική σκευή της μελέτης. Τέλος, ως αποτέλεσμα της ανάλυσης της βιβλιογραφίας, συγκροτείται η επιστημολογικής και μετά-θεωρητικής φύσης υπόθεση του «Επιστημολογικού Εκκρεμούς». Η υπόθεση αυτή εξυπηρετεί στην ερμηνεία του τρόπου μετεξέλιξης των επιστημονικών θεωριών για τα Μέσα, ως μία πρόταση για μία μελλοντική έρευνα, η οποία θα στρέφει τον ερευνητικό φακό του πεδίου της Επικοινωνίας προς τον ίδιο του τον εαυτό. Λέξεις Κλειδιά: Επιστημολογία, Αιτιότητα, Αιτιακά Σχήματα, Σπειροειδής Γραμμή της Σιωπής, Επιστημολογικό Εκκρεμές.