Οι Βάκχες του Ευριπίδη στο αμερικάνικο θέατρο του 20ού αιώνα: Tennessee Williams και Richard Schechner.

Abstract

Σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής είναι ο εντοπισμός ιχνών των Βακχών του Ευριπίδη στο αμερικανικό θέατρο κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, και κυρίως κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960, οι οποίες είχαν χαρακτηριστεί από ιδιαίτερα σημαντικές κοινωνικοπολιτικές εξελίξεις. Επιλέξαμε να μελετήσουμε τον Tennessee Williams και τον Richard Schechner με την ομάδα του (The Performance Group), καθώς στα έργα τους εντοπίζεται, λιγότερο ή περισσότερο έντονα, ο διονυσιασμός που κυριάρχησε στα Long Sixties. Εξετάσαμε τα έργα του Tennessee Williams Ορφέας στον Άδη (1957), Ξαφνικά πέρυσι το καλοκαίρι (1958), Γλυκό πουλί της νιότης (1959) και Η Νύχτα της Ιγκουάνα (1961), καθώς και την παράσταση Dionysus in 69 (1968) του Performance Group. Επιμέρους στόχοι ήταν: α) η αντιστοίχιση ή η σύγκριση ανάμεσα στους δραματικούς χαρακτήρες του Ευριπίδη και του Tennessee Williams, καθώς και μεταξύ των δραματικών προσώπων των Βακχών και του Dionysus in 69· β) η ανάλυση συγκεκριμένων κοινών θεματικών, όπως ήταν ο θεός, η ταυτότητα και η βία. Η μεθοδολογία που ακολουθήσαμε επικεντρώθηκε στη μελέτη πρωτογενών, κυρίως, πηγών, καθώς και στην ανάλυση των παραπάνω έργων, σε συνδυασμό με την εξέταση των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών στις οποίες παρήχθησαν τα έργα αυτά. Τα μεθοδολογικά εργαλεία αντλήθηκαν κυρίως από τον χώρο της σημειωτικής και της ανθρωπολογίας, καθώς στα εξεταζόμενα έργα εμπεριέχονται ποικίλοι σημειωτικοί κώδικες και τελετουργικά στοιχεία. Στην ανάλυση λήφθηκε υπόψη και η θεωρία της πρόσληψης. Τα αποτελέσματα της διατριβής μας έδειξαν συγκλίσεις ανάμεσα στα δραματικά πρόσωπα των Βακχών και σε εκείνα των εξεταζόμενων έργων, με τις ομοιότητες να εντοπίζονται κυρίως στις μορφές του Πενθέα, του Διονύσου, της Αγαύης και των Βακχών. Επίσης, η θεματική ανάλυση εντόπισε συσχετισμούς μεταξύ συγκεκριμένων θεμάτων και ειδικών τελετουργικών διαδικασιών (η ‘θυσία’ των δραματικών προσώπων, για παράδειγμα, συνδέθηκε με τις διαβατήριες τελετές του van Gennep).