Ο ρόλος της Τροφού στον Ιππόλυτο του Ευριπίδη και η επιβίωσή του στην Phaedra του Σενέκα και την Phedre του Ρακίνα.
Abstract
Στην παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή εξετάζεται ο ρόλος της τροφού στις τραγωδίες Ιππόλυτος του Ευριπίδη, Phaedra του Σενέκα και Phèdre του Ρακίνα. Ως εργαλείο ερμηνείας των εξεταζόμενων κειμένων επιλέχθηκε η διακειμενικότητα, επιχειρώντας μέσα από τις αποκλίσεις που παρουσιάζει η τροφός από ποιητή σε ποιητή να εντοπιστούν τα καινούρια στοιχεία που συνθέτουν τον ρόλο της και οδηγούν σε μία νέα ανάγνωση των έργων. Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται η προώθηση της δράσης του κάθε έργου μέσω των πρωτοβουλιών της εκάστοτε τροφού, ξεχωριστά και εν συγκρίσει, με απώτερο στόχο να αναδειχθεί ο λειτουργικός της ρόλος, ο οποίος δεν την καθιστά μόνο μοχλό προώθησης της δραματικής πλοκής, αλλά και φορέα των ιδεών του εκάστοτε ποιητή. Με εργαλείο διερεύνησης τη θεωρία της Αισθητικής Ανταπόκρισης του Iser αποσαφηνίζονται οι κοινωνικοπολιτικές και ιδεολογικές συνθήκες που διαμόρφωσαν τη σκέψη του Ευριπίδη, του Σενέκα και του Ρακίνα κατά τον 5ο π.Χ. αιώνα, τον 1ο και τον 17ο μ.Χ. αιώνα αντίστοιχα, στη βάση των οποίων δημιουργήθηκε ο χαρακτήρας της κάθε τροφού. Επιπρόσθετα, διερευνάται ο τρόπος με τον οποίο αξιοποίησαν οι ποιητές τον ελάσσονα αυτόν χαρακτήρα, προκειμένου να οικοδομήσουν τον δικό τους λογοτεχνικό μύθο και να τον αναπροσαρμόσουν με βάση τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής τους, παράγοντας πολλαπλές σημασίες. Ειδικότερα, με σημείο εστίασης το πρόσωπο της τροφού, εξετάζεται ενδελεχώς το πώς μέσω της διακειμενικής ανάγνωσης τα έργα αυτά καθίστανται πρωτότυπα. Η ενεργός συμμετοχή των τροφών οδηγεί σε νέες προοπτικές ερμηνείας όχι μόνο ως προς τη συμπεριφορά των ηρώων, αλλά και ως προς τις ιδέες που εμφωλεύουν πίσω από τις λέξεις. Εν ολίγοις, παρουσιάζεται η διάκριση και η σύγκριση των παραμέτρων εκείνων που οδήγησαν τον Ευριπίδη στην ενεργοποίηση του δευτερεύοντος αυτού ρόλου σε σύγκριση με τις αντίστοιχες παραμέτρους των μεταγενέστερων, Σενέκα και Ρακίνα, οι οποίες με τη σειρά τους διαμόρφωσαν τις συνθήκες για μία νέα προσέγγιση του λογοτεχνικού μύθου, μεγεθύνοντας τον λειτουργικό ρόλο της δικής τους τροφού.