Διαχείριση συγκρούσεων νοσηλευτικού προσωπικού σε ένα δημόσιο ελληνικό νοσοκομείο

Abstract

Εισαγωγή: Στους οργανισμούς υγείας, όπου οι εργαζόμενοι έχουν να αντιμετωπίσουν ζητήματα που αφορούν στη ζωή, συχνά κάτω από στρεσσογόνες συνθήκες, αλλά και ηθικά διλήμματα, οι συγκρούσεις ίσως είναι περισσότερες από οποιονδήποτε άλλο οργανισμό. Σκοπός: Να διερευνηθούν οι βασικές αιτίες που οδηγούν σε συγκρούσεις τους νοσηλευτές, οι επιπτώσεις στον εργασιακό χώρο του νοσοκομείου καθώς και οι στρατηγικές αντιμετώπισης για την διαχείριση τους Μέθοδος: Διεξήχθη πρωτογενής συγχρονική ποσοτική έρευνα με τη χρήση αυτοσυμπληρούμενου δομημένου ερωτηματολογίου, σε νοσηλευτές που εργάζονται στο Βενιζέλειο νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης (ΠΕ-ΤΕ ΔΕ). Η συλλογή των ερωτηματολογίων έλαβε χώρα κατά την περίοδο 2-10 Μαΐου 2018 με δείγμα ευκολίας. Αποτελέσματα: Το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε από 100 νοσηλευτές. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ήταν γυναίκες (84%). Η πλειοψηφία (60.2%) δήλωσε ότι δεν είχε ενημερωθεί σχετικά με τις συγκρούσεις στον εργασιακό χώρο από κάποιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Οι βασικές αιτίες που οδήγησαν σε συγκρούσεις στο χώρο του νοσοκομείου ήταν ο φόρτος εργασίας, το στρες ενώ έπονταν η αλληλοκάλυψη ρόλων και οι μη ακολουθούμενες διαδικασίες, αλλά και οι περιορισμένοι πόροι. Αρκετοί ζήτησαν βοήθεια από κάποιο συνάδελφο υψηλότερης βαθμίδας, ενώ άλλοι απευθύνθηκαν σε κάποιο άλλο άτομο από την υπηρεσία, που επίσης κατέχει υψηλότερη βαθμίδα. Όσον αφορά στις επιπτώσεις των συγκρούσεων στον εργασιακό χώρο του νοσοκομείου, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες μια σύγκρουση, πιο πιθανό ήταν να οδηγήσει σε κάτι αρνητικό, όπως καταστροφικές συνέπειες στις εργασιακές σχέσεις ή μείωση της παραγωγικότητας, παρά σε κάτι θετικό όπως καλύτερες λύσεις των προβλημάτων, βελτίωση της ομαδικής απόδοσης, καλύτερη κατανόηση των άλλων ή κάποια καινοτομία. Συγκεκριμένα οι συνέπειες των συγκρούσεων, ήταν οι ύβρεις/προσβολές και το μειωμένο ενδιαφέρον για την εργασία. Αναφορικά με τις συγκρούσεις μεταξύ των νοσηλευτών παρόλο που δεν ήταν πολύ συνήθεις, αυτές συνέβαιναν. Όσον αφορά στις στρατηγικές αντιμετώπισης για την διαχείριση 5 των συγκρούσεων η μέθοδος της διαπραγμάτευσης για αμοιβαίο όφελος, ήταν η πιο συχνά εμφανιζόμενη, ακολούθησε η μέθοδος του συμβιβασμού/της αμοιβαίας υποχώρησης, η μέθοδος της αποφυγής/αγνόησης του προβλήματος, η μέθοδος της υποχώρησης και αποδοχής της άλλης πλευράς και τέλος η μέθοδος της διεκδίκησης. Τα άτομα με επίπεδο εκπαίδευσης ΠΕ ή τα άτομα που κατέχουν μεταπτυχιακό τίτλο, θεώρησαν ότι υπάρχουν συχνότερα συγκρούσεις στον εργασιακό τους χώρο, έναντι των υπολοίπων. Η θεώρηση αυτή πιθανότατα ισχύει λόγω της συχνότερης εμπλοκής τους σε τέτοιου είδους συγκρούσεις. Επίσης τα άτομα που είχαν κάποια ενημέρωση περί των συγκρούσεων, θεώρησαν πως υπάρχουν συχνότερα συγκρούσεις στο χώρο του νοσοκομείου. Ακόμη τα άτομα τα οποία θεώρησαν ότι υπάρχει αλληλεξάρτηση μεταξύ των επαγγελματιών υγείας συχνά ή αρκετά συχνά, θεώρησαν πως υπάρχουν και συχνότερες συγκρούσεις. Πιθανότατα αυτό να προκύπτει λόγω της προσωπικής τους αλληλεξάρτησης από συναδέλφους, με τους οποίους δημιουργούνται και αυτές οι «συχνότερες» συγκρούσεις. Επίσης τα άτομα που πιστεύουν περισσότερο (σχεδόν πάντα), πως τα διαφορετικά επίπεδα εκπαίδευσης αποτελούν αιτία συγκρούσεων, δήλωσαν και την ύπαρξη συχνότερων συγκρούσεων στο χώρο του νοσοκομείου. Πιθανότατα λοιπόν, η πεποίθησή τους αυτή, να είναι και η βασική αιτία της σύγκρουσης. Επίσης βρέθηκε πως όσο πιο συχνά πιστεύει κάποιος πως οι περιορισμένοι πόροι αποτελούν αιτία σύγκρουσης, τόσο πιο συχνά πιστεύει ότι εμφανίζονται και στην πραγματικότητα συγκρούσεις. Πιθανότατα, η ιδέα των περιορισμένων πόρων, προκαλεί κάποιας μορφής αποδιοργάνωση η οποία οδηγεί σε συγκρούσεις. Τέλος τα άτομα που πιστεύουν ότι ο φόρτος εργασίας αποτελεί συχνότερα αιτία εμφάνισης συγκρούσεων, είναι και αυτά που πιστεύουν ότι εμφανίζονται όντως περισσότερες συγκρούσεις. Αυτό πιθανότατα σημαίνει πως ο αυξημένος φόρτος εργασίας, επηρεάζει την ψυχολογία των ατόμων, τα οποία οδηγούνται σε κάποιες συγκρούσεις με συναδέλφους ή ασθενείς. Το νέο εύρημα της παρούσης έρευνας αφορά σύμφωνα με τους/τις νοσηλευτές/τριες, την απουσία θεραπευτικών και διαγνωστικών πρωτοκόλλων (για πράξεις και διαδικασίες). Συμπεράσματα: Οι εργαζόμενοι σε κάθε οργανισμό υγείας θα πρέπει να εκπαιδεύονται – επιμορφώνονται αναφορικά με τους αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης των συγκρούσεων, οι οποίες έχουν καταστροφικά αποτελέσματα, τόσο στους ίδιους τους εργαζόμενους, όσο και στους ίδιους τους οργανισμού.