Η ποιότητα ζωής των ασθενών με HIV/AIDS
Abstract
Εισαγωγή: Η Ποιότητα Ζωής (ΠΖ) ως πολυδιάστατη έννοια και ιδιαίτερα η «Σχετιζόμενη με την Υγεία Ποιότητα Ζωής» (ΣΥΠΖ) σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα όπως καρδιοπάθειες και HIV/AIDS. Στην εποχή της Υψηλής Δραστικότητας Αντιρετροϊκής Αγωγής (Highly Active Antiretroviral Therapy, HAART), υπάρχουν δείκτες για την αξιολόγηση των ιατρικών και των νοσηλευτικών παρεμβάσεων φροντίδας υγείας. Για το λόγο αυτό έχουν αναπτυχθεί από ερευνητές αξιόπιστα και έγκυρα εργαλεία αξιολόγησης της Ποιότητας Ζωής, που συμβάλλουν στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας καθώς και στην ανάπτυξη περισσοτέρων αποτελεσματικών θεραπευτικών παρεμβάσεων. Η σπουδαιότητα που αποδίδεται στο θέμα αυτό διαφαίνεται και από την αύξηση δημοσιεύσεων και σχετικών ερευνών διεθνώς.
Σκοπός: Σκοπός της παρούσας συστηματικής ανασκόπησης είναι η διερεύνηση των βασικών κλινικών, ψυχοκοινωνικών και κοινωνικο-δημογραφικών παραγόντων και άλλων παραγόντων (αντιρετροϊκή αγωγή και παρενέργειες) που επιδρούν στη ΣΥΠΖ ατόμων με HIV/AIDS.
Υλικό και Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε συστηματική ανασκόπηση των σχετικών ερευνών με αναζήτηση σε βάσεις δεδομένων MEDLINE, CINAHL και SCOPUS με τις λέξεις κλειδιά: Quality of Life, Health Related Quality οf Life, HIV/AIDS, Highly Active Antiretroviral Therapy (HAART), MOS-HIV, health status indicators, psychosocial factors. Με βάση τα προκαθορισμένα κριτήρια συμπερίληψης και αποκλεισμού, επιλέχθηκαν συνολικά 21 μελέτες (4 μελέτες με κύριο αντικείμενο τη σχέση και τον αντίκτυπο της νόσου HIV/AIDS στη ΣΥΠΖ, 10 μελέτες που ασχολήθηκαν με την επίδραση βασικών παραγόντων στη ΣΥΠΖ, και 7 μελέτες που είχαν ως σκοπό την αξιολόγηση της ART καθώς και τη διερεύνηση της επίδρασης των τοξικών και άλλων αρνητικών παρενεργειών αυτών των παρεμβάσεων επί της ΣΥΠΖ ασθενών με HIV/AIDS.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Το HIV/AIDS μειώνει τη ΣΥΠΖ των ασθενών. Οι παράγοντες που προστατεύουν και συμβάλλουν στη βελτίωση της ΣΥΠΖ ασθενών με HIV/AIDS είναι η κοινωνική στήριξη, η ενεργητική εργασιακή απασχόληση, η ανάπτυξη ενεργητικών και θετικών στρατηγικών αντιμετώπισης, το υψηλό επίπεδο των CD4 λεμφοκυττάρων, η απουσία συνοσηρότητας, άγχους, κατάθλιψης ή γενικά ψυχικών διαταραχών και η μη χρήση ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών. Οι παράγοντες που επιδρούν αρνητικά και συμβάλλουν στη μείωση της ΣΥΠΖ σε άτομα με HIV/AIDS είναι: η έλλειψη κοινωνικής στήριξης ιδιαίτερα στοργικής και συμβουλευτικής στήριξης, η χρήση ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών, η συνοσηρότητα, ιδιαίτερα κατάθλιψης και γενικά ψυχιατρικών διαταραχών, το υψηλό στάδιο της νόσου HIV/AIDS, τα υψηλά επίπεδα ιϊκού φορτίου και τα χαμηλά επίπεδα των CD4 λεμφοκυττάρων. Τα αποτελεσμάτων των ερευνών συγκλίνουν στο ότι οι πρόσφατες θεραπευτικές παρεμβάσεις HAART συμβάλλουν στη βελτίωση της Ποιότητας της ζωής των ατόμων με HIV/AIDS. Ωστόσο, τα αποτελέσματα ορισμένων ποιοτικών μελετών, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι ασθενείς που παίρνουν αυτές τις θεραπείες πληρώνουν ένα τίμημα για μια κακή ποιότητα ζωής έναντι της παράτασης της ζωής τους, μια ζωή χωρίς ελπίδα και μέλλον.
Συμπεράσματα: Τα ευρήματα των ερευνών υπογραμμίζουν τη σημασία της ποιότητας ζωής ως δείκτη αποτελέσματος της φροντίδας σε σχέση με διάφορους παράγοντες που προστατεύουν ή συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής ατόμων με HIV/AIDS. Διαφαίνεται η ανάγκη για διεξαγωγή περαιτέρω ερευνών, ιδιαίτερα ποσοτικών με διαχρονικό σχεδιασμό, προοπτικής κοορτής. Η διεξαγωγή επίσης ποιοτικών μελετών είναι αναγκαία γιατί μέσα από τη λήψη συνεντεύξεων των ασθενών, θα ενισχυθεί το είδος της τεκμηριωμένης γνώσης που είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη προγραμμάτων βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας στον τομέα αυτόν.