Διδασκαλία προγραμματισμού για ανάπτυξη υπολογιστικής σκέψης σε παιδιά Δημοτικού

Abstract

Τα τελευταία χρόνια τα "μάτια" της ερευνητικής κοινότητας έχουν στραφεί στη διδασκαλία του προγραμματισμού και της υπολογιστικής σκέψης, και μάλιστα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Οι περισσότερες χώρες του εξωτερικού διαμορφώνουν το πρόγραμμα σπουδών τους ώστε οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με αυτή την τόσο σπουδαία δεξιότητα από τα πρώτα "τρυφερά" χρόνια της σχολικής τους ζωής. Η Ελλάδα τον τελευταίο καιρό έχει κάνει κάποια βήματα με εισαγωγή μαθημάτων προγραμματισμού στις δύο τελευταίες τάξεις του δημοτικού. Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να παρουσιάσει μια πρόταση διδασκαλίας προγραμματισμού σε μαθητές των πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου και συγκεκριμένα στις τάξεις Α έως και Δ, που μέχρι τώρα δεν περιλαμβάνονται στο ελληνικό πρόγραμμα σπουδών, ως προς τη διδασκαλία του προγραμματισμού αλλά και ταυτόχρονα να αναδείξει οφέλη που προκύπτουν στους μαθητές όλων των τάξεων του δημοτικού από τη διδασκαλία αυτή. Πραγματοποιείται μια εκπαιδευτική έρευνα σχεδιασμού με εφαρμογή διδακτικής παρέμβασης κατά τη διάρκεια δύο σχολικών περιόδων, σε δημοτικό σχολείο της Δράμας με δείγμα 122 μαθητές την 1η περίοδο στις τάξεις Β έως ΣΤ και 149 μαθητές την 2η περίοδο στις τάξεις Α έως και ΣΤ. Η διδακτική παρέμβαση αξιοποιεί την οπτική γλώσσα προγραμματισμού Scratch και ScratchJr για τις ανάλογες ηλικίες μαθητών αλλά ταυτόχρονα και άλλα οπτικά περιβάλλοντα προγραμματισμού όπως το Lightbot, και η "Ώρα του κώδικα" με σκοπό να μελετήσει αν οι μαθητές των πρώτων τάξεων του δημοτικού μπορούν να ανταποκριθούν σε μαθήματα προγραμματισμού. Επίσης η έρευνα μελετά αν η διδασκαλία προγραμματισμού βοηθά τους μαθητές του δημοτικού να βελτιώσουν την γενικότερη εικόνα αξιολόγησής τους στο σχολείο αλλά και ειδικότερα τις επιδόσεις τους στα Μαθηματικά, την ικανότητά τους για συνεργασία καθώς επίσης και ορισμένους συντελεστές του δείκτη ευφυίας τους όπως η αναλυτική και χωρική ικανότητα, δεξιότητα συσχετισμού συμβόλων και σχημάτων. Κατά τη διάρκεια της έρευνας περιγράφεται το προφίλ των μαθητών, συμπεριφοριστικό και συναισθηματικό, κατά τη διάρκεια ενασχόλησής τους με τον προγραμματισμό, η στάση τους απέναντί του και η επίδοσή τους με κάποιες αναφορές στο φύλο του μαθητή. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι μαθητές των τάξεων Α έως και Δ ανταποκρίθηκαν επαρκώς στη διδασκαλία προγραμματισμού μέσω scratch, με τα κορίτσια της Α και Β δημοτικού να παρουσιάζουν καλύτερη επίδοση από τα αγόρια. Στις τάξεις Β και Γ παρατηρήθηκε βελτίωση της γενικής τους εικόνας αξιολόγησης μετά τη διδασκαλία του προγραμματισμού και στις τάξεις Α έως και Ε βελτιώθηκε ο συντελεστής ευφυίας τους. Όλοι οι μαθητές της Β έως ΣΤ τάξης έδειξαν θετική στάση απέναντι στο λογισμικό Scratch και της Α τάξης στο ScratchJr χωρίς ιδιαιτερότητες ως προς το φύλο.