Ρυθμιστές εργασιακού άγχους και εργασιακών συμπεριφορών

Abstract

Το οικονομικο-κοινωνικό παγκόσμιο περιβάλλον μεταβάλλεται ραγδαία (Begg et al 1998, Farmer 2013). Οι μεταβολές αυτές επηρεάζουν όλους τους συμμετέχοντες στο παγκόσμιο οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι εθνικές οικονομίες, επιχειρηματικές οντότητες, άτομα, οικογένειες (Viswesvaran et al 1999, Andrew et al 2010, Koniordos 2010). Κυρίως όμως επηρεάζουν σε διάφορους τομείς (ψυχολογικό, κοινωνικό, συναισθηματικό, οικονομικό, σχέσεων) τους εργαζόμενους, οι οποίοι καλούνται, μέσα στον κυκεώνα των οικονομικών και κοινωνικών αυτών ανακατατάξεων, να ανταποκριθούν στις καθημερινές ανάγκες, να διατηρήσουν τα κεκτημένα εργασιακά τους δικαιώματα, και να ανταπεξέλθουν στις ευθύνες που έχουν αναλάβει, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις προσωπικές τους ανάγκες αλλά και αυτές του στενού τους περιβάλλοντος (Halbesleben & Buckley 2004, Grougiou 2014). Η πίεση αυτή, συχνά οδηγεί τους εργαζόμενους σε ανάπτυξη παθολογικού άγχους, με αντίστοιχες επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική τους υγεία (Maslach 2003, Cropanzano et al 2003, Kascka 2011). Το άγχος είναι ένα λειτουργικό συναίσθημα, που συμβάλλει στην αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων, θέτοντας τον οργανισμό σε κατάσταση ετοιμότητας. Υπό αυτή την έννοια, το άγχος αποτελεί ένα φυσιολογικό στοιχείο της αναπτυξιακής πορείας του ανθρώπου που τον οδηγεί από την εξάρτηση στην αυτονομία (Hoehn-Saric & McLeod 1988, Thomsen et al 2004). Όταν όμως το βίωμα του άγχους είναι υπερβολικό σε ένταση, δυσανάλογο σε σχέση με το ερέθισμα που το προκαλεί και επίμονο στο χρόνο, τότε μετατρέπεται σε παθολογικό και επικίνδυνο για τη σωματική και ψυχική υγεία (Maslach 2003). Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι, μέσα από ενδελεχή μελέτη της ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας, να καταγραφούν τα αίτια πυροδότησης του εργασιακού άγχους, οι επιπτώσεις που αυτό έχει στη σωματική και ψυχική υγεία αλλά και οι τρόποι αντιμετώπισής του. Μέσα από τις πλέον σύγχρονες έρευνες, που είδαν το φως της δημοσιότητας, μελετάται επίσης ο ρόλος της οικογένειας και η επίδραση που αυτή μπορεί να έχει στη διατήρηση, αύξηση ή αντίθετα μείωση του εργασιακού άγχους στα εργαζόμενα μέλη της. Ταυτόχρονα, καταγράφεται ο ρόλος των εκάστοτε ιθυνόντων και ο τρόπος χειρισμού, εκ μέρους της διοίκησης, του εργατικού δυναμικού του κάθε Οργανισμού. Αναλύεται διεξοδικά η δημιουργία κινήτρων, εσωτερικών και εξωτερικών, η κάλυψη των αναγκών των εργαζομένων, η υποκίνηση, η συμπαράσταση, η ενίσχυση και η ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων ως αντισταθμιστικός παράγοντας της αντιμετώπισης αλλά κυρίως της πρόληψης του εργασιακού άγχους.