Τραπεζικά συστήματα - Capital controls

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να μελετηθούν εις βάθος οι συνέπειες της επιβολής των ελέγχων κεφαλαίου στην Ελλάδα, οι οποίοι επιβλήθηκαν τον Ιούνιο του 2015. Το θέμα καλύπτεται σε θεωρητικό επίπεδο μέσα από την ανασκόπηση της ελληνικής, αλλά κυρίως της διεθνούς βιβλιογραφίας. Για την καλύτερη παρουσίαση του θέματος, η εργασία δομήθηκε σε πέντε συνολικά κεφάλαια. Το πρώτο και εισαγωγικό κεφάλαιο, περιγράφει αναλυτικά τον σκοπό της και τα θέματα στα οποία θα εστιάσει η μελέτη. Το δεύτερο κεφάλαιο εστιάζει στο εννοιολογικό πλαίσιο γύρω από τους ελέγχους κεφαλαίου, καθώς παραθέτεται ο ορισμός τους, ο σκοπός τους και ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν. Επίσης μια σύντομη ιστορική αναδρομή μας δείχνει τον τρόπο με τον οποίο έχει μεταβληθεί η άσκηση και ο σκοπός των ελέγχων κεφαλαίου τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Στο τρίτο κεφάλαιο, καταγράφονται τα σημαντικότερα στάδια της εφαρμογής τους σε διάφορες περιπτώσεις χωρών, με έμφαση στις εξελίξεις στην Ελλάδα, και σε χώρες της Ευρώπης οι οποίες βίωσαν παρόμοιες οικονομικές καταστάσεις. Συνάμα στο κεφάλαιο αυτό γίνεται και μια σύγκριση της εφαρμογής τους μεταξύ της Ελλάδας και της Κύπρου. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύεται η επίδραση και οι συνέπειες των ελέγχων κεφαλαίου στην Ελλάδα, και συγκεκριμένα η μακροοικονομική τους επίδραση (ΑΕΠ, ιδιωτική κατανάλωση , εγχώρια ζήτηση, εμπόριο, εισαγωγές- εξαγωγές, απασχόληση), η επίδραση στο τραπεζικό σύστημα (καταθέσεις, πλαστικό χρήμα), η επίδραση στις επιχειρήσεις (πληρωμές, συναλλαγές, κλπ.), και η επίδραση στον τουρισμό (τουριστικές αφίξεις, ακυρώσεις κρατήσεων, κλπ.), ενώ γίνεται και αναφορά στις θετικές τους συνέπειες στην Ελλάδα. Τα σημαντικότερα συμπεράσματα της μελέτης συνοψίζονται στο πέμπτο κεφάλαιο της παρούσας. Συγκεντρωτικά, αν και η αρνητική επίδραση των ελέγχων κεφαλαίου ήταν έντονη τους πρώτους μήνες της εφαρμογής τους και ιδιαίτερα το δεύτερο εξάμηνο του 2015, μακροπρόθεσμα η αγορά, η οικονομία και οι καταναλωτικές συνήθειες προσαρμόστηκαν σε αυτούς και λειτουργούν πλέον περισσότερο ομαλά. Οι οικονομικές, αλλά κυρίως οι πολιτικές εξελίξεις το 2015, έκαναν αναπόφευκτη την χρήση τους, προκειμένου να μην καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα. Αν και οι έλεγχοι δεν έχουν αρθεί μέχρι σήμερα, τα μέτρα έχουν χαλαρώσει, και τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι η εφαρμογή τους, δεν είχε τις αρκετά απαισιόδοξες εκτιμώμενες συνέπειες οι οποίες εκφράστηκαν κατά την χρονική περίοδο της επιβολής τους.