Προσδιοριστές, κίνητρα και γνώσεις των εθελοντών αιμοδοτών στη Λευκωσία

Abstract

Εισαγωγή: Η εθελοντική προσφορά αίματος αποτελεί πολύτιμο δώρο για τα συστήματα υγείας των χωρών, τα οποία προσπαθούν να καλύπτουν τις συνεχείς ανάγκες αίματος που προκύπτουν. Πρωταρχικός στόχος των συστημάτων υγείας είναι η εξασφάλιση των αναγκών αίματος να προέρχεται μέσω της εθελοντικής και μη αμειβόμενης αιμοδοσίας από τακτικούς εθελοντές αιμοδότες. Σκοπός: Να διερευνηθούν οι παράγοντες που επηρεάζουν τα άτομα ώστε να γίνουν εθελοντές αιμοδότες. Μέθοδος: Πραγματοποιήθηκε μια συγχρονική μελέτη μεταξύ Μάρτιου και Ιούλιου του 2017. Τον πληθυσμό στόχο αποτέλεσαν για τους αιμοδότες τα άτομα που προσήλθαν στο Σταθμό Αιμοδοσίας Έγκωμης με σκοπό να προσφέρουν εθελοντικά αίμα ενώ για τους μη αιμοδότες ο πληθυσμός στόχος προέκυψε με την μέθοδο της δειγματοληψίας ευκολίας σε χώρους κοινωνικής συναναστροφής. Οι μελετώμενοι προσδιοριστές ήταν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, οι γνώσεις και οι απόψεις του πληθυσμού απέναντι στην αιμοδοσία. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το IBM SPSS 20. Αποτελέσματα: Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά τα οποία διαπιστώθηκε ότι επηρεάζουν την αιμοδοτική συμπεριφορά των αιμοδοτών και μη αιμοδοτών είναι η ηλικία (p=0,020), το μορφωτικό επίπεδο (p=0,004), η χώρα γέννησης (p=0,001) και η επαγγελματική κατάσταση (p=0,041). Επίσης διαπιστώθηκε ότι η χώρα γέννησης και η ύπαρξη ανάγκης για αίμα στο οικογενειακό/φιλικό περιβάλλον επηρέαζε τις απόψεις των αιμοδοτών και μη αιμοδοτών σχετικά με την αιμοδοσία αφού οι αιμοδότες και μη αιμοδότες που είχαν γεννηθεί στη Κύπρο είχαν θετικότερες απόψεις για την αιμοδοσία σε σχέση με τους αιμοδότες και μη αιμοδότες που δεν είχαν γεννηθεί στη Κύπρο. Επίσης οι αιμοδότες και μη αιμοδότες για τους οποίους υπήρξε ανάγκη για αίμα στο οικογενειακό/φιλικό περιβάλλον είχαν θετικότερες απόψεις για την αιμοδοσία σε σχέση με αυτούς που δεν υπήρξε ανάγκη για αίμα στο οικογενειακό/φιλικό περιβάλλον. Επιπλέον το μορφωτικό επίπεδο των αιμοδοτών και μη αιμοδοτών διαπιστώθηκε ότι επηρεάζει τις γνώσεις τους αφού οι αιμοδότες που ήταν απόφοιτοι Τ.Ε.Ι/Α.Ε.Ι είχαν περισσότερες γνώσεις για την αιμοδοσία από τους αιμοδότες και μη αιμοδότες που ήταν απόφοιτοι λυκείου. Σχετικά με τα κίνητρα διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες μη αιμοδότριες είχαν λιγότερα κίνητρα από τους άνδρες έτσι ώστε να μην είναι αιμοδότριες ενώ οι αιμοδότες που ήταν απόφοιτοι Τ.Ε.Ι/Α.Ε.Ι είχαν λιγότερα κίνητρα από αυτούς που ήταν απόφοιτοι λυκείου έτσι ώστε να μην είναι αιμοδότες. Το κυριότερο κίνητρο που διαπιστώθηκε ότι επηρεάζει περισσότερο τα άτομα ώστε να είναι αιμοδότες ήταν η ύπαρξη μεγάλης ανάγκης για αίμα ενώ το κυριότερο κίνητρο που φαίνεται ότι επηρεάζει τους μη αιμοδότες ώστε να μην προσφέρουν αίμα ήταν έλλειψη αιμοδοτική συνείδησης. Συμπεράσματα: Για να πετύχουμε καλύτερα αποτελέσματα, σχετικά με την προσέλκυση και διατήρηση σταθερών εθελοντών αιμοδοτών, φαίνεται ότι στις εν λόγω πολιτικές θα πρέπει να υπολογίζονται οι παράμετροι που διαπιστώθηκε ότι επηρεάζουν την εθελοντική αιμοδοσία.