Παράγοντες που επηρεάζουν τις συνταγογραφικές συνήθειες των γιατρών στην Κύπρο

Abstract

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Εισαγωγή: Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών το κόστος της φαρμακευτικής φροντίδας παρουσιάζει ραγδαία αύξηση. Οι κυβερνήσεις ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών στα πλαίσια διασφάλισης της βιωσιμότητας της φαρμακευτικής περίθαλψης και γενικότερα των συστημάτων υγείας προβαίνουν σε καθοριστικές μεταρρυθμίσεις. Η συγκεκριμένη ερευνητική προσπάθεια επιδιώκει να αναδείξει τις τάσεις και τους παράγοντες που επηρεάζουν τις συνταγογραφικές επιλογές των γιατρών μετά την οικονομική κρίση, συμβάλλοντας στην οικονομική και κλινική αποτελεσματικότητα αλλά και την βελτίωση της υγείας στην Κύπρο. Σκοπός: Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στην ανάδειξη των παραγόντων που επηρεάζουν το ιατρικό προσωπικό στη συνταγογράφηση φαρμακευτικών ουσιών, ώστε να συμβάλει θετικά στην χάραξη καλύτερης στρατηγικής πολιτικής για ποιοτικότερη φαρμακευτική φροντίδα και στον καλύτερο έλεγχο φαρμακευτικών δαπανών, ώστε να είναι προς όφελος της υγείας των πολιτών. Γενικότερα, τα επιμέρους ερωτήματα της μελέτης αφορούν στα κάτωθι: α) αν οι γιατροί συνταγογραφούν σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές και τα συναφή ευρωπαϊκά πρωτόκολλα. β) από που αντλούν οι γιατροί την πληροφόρηση τους σχετικά με τα καινοτόμα φαρμακευτικά σκευάσματα, τα γενόσημα, τα βίο-ομοειδή, αλλά και την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τους. γ) εάν το κόστος φαρμάκου και η σημερινή οικονομική κρίση επηρεάζουν την συνταγογράφηση φαρμάκων. Μεθοδολογία: Η παρούσα εργασία είναι μια συγχρονική μελέτη με την χρήση δομημένου ερωτηματολογίου. Το δείγμα αποτέλεσαν 131 γιατροί από τις επαρχίες Λευκωσίας, Λεμεσού και Πάφου, όλων των ειδικοτήτων, στρωματοποιημένο κατά γεωγραφική περιοχή, ειδικότητα και μορφή απασχόλησης. Το ερωτηματολόγιο αποτελείτο από κλειστές ερωτήσεις, δομημένο σε επτά θεματικές ενότητες. Αναπτύχθηκε από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα και χρησιμοποιήθηκε τόσο σε έρευνες στην Ελλάδα, όσο και σε έρευνα στην Κύπρο το 2007, στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Διοίκηση Μονάδων Υγείας», του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η συμπλήρωσή του έγινε από τον ίδιο τον ιατρό στον χώρο εργασίας του μετά από προσωπική επίσκεψη. Η συλλογή των στοιχείων ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2016 και ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του ιδίου χρόνου. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το ‘Στατιστικό Πρόγραμμα Κοινωνικών Επιστημών’, IBM SPSS 21.0. Αποτελέσματα: Από τα ευρήματα της έρευνας φάνηκε ότι όσοι γιατροί στην Κύπρο συνεχίζουν την ιατρική τους εκπαίδευση είναι πολύ περισσότερο εξοικειωμένοι με το διαδίκτυο (84,7%). Βασικό κριτήριο επιλογής μιας φαρμακευτικής θεραπείας έναντι μιας άλλης είναι η δοκιμασμένη αποτελεσματικότητα (93,9%). Συχνότερες αιτίες διαφοροποίησης της αρχικής συνταγογράφησης είναι η δυσανεξία του ασθενή και οι ανεπιθύμητες ενέργειες (96,9%). Επίσης το κόστος της φαρμακευτικής φροντίδας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη συνταγογράφηση (73,2%). Όσον αφορά τα γενόσημα, θεωρήθηκαν ικανοποιητικά σε θέματα ασφάλειας (54,2%), αποτελεσματικότητας (47,3%) και ποιότητας (46,6%) και η συνταγογράφηση τους γίνεται συχνά (50,4%). Επιπρόσθετα, τα νέα καινοτόμα φάρμακα αναγνωρίζονται ως μάλλον πιο αποτελεσματικά έναντι των ήδη κυκλοφορούντων σκευασμάτων (62,3%). Χαρακτηριστικός είναι ο ρόλος του ιατρικού επισκέπτη ως η συχνότερη πηγή ενημέρωσης για την κυκλοφορία νέων σκευασμάτων (87%). Στην τελευταία ενότητα, η συνταγογράφηση επηρεάζεται από την οικονομική κρίση τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Συμπεράσματα: από την παρούσα μελέτη αναδεικνύεται ότι στην Κύπρο η συνταγογράφηση φαρμακευτικών σκευασμάτων επηρεάζεται αρκετά από την οικονομική κρίση. Κρίνεται σκόπιμο οι ιατροφαρμακευτικές υπηρεσίες αλλά και η συνταγογράφηση φαρμακευτικών σκευασμάτων, να εξεταστούν στο πλαίσιο ενός προγράμματος μακροχρόνιας προοπτικής με στόχο την καθολική κάλυψη του πληθυσμού και την παροχή επαρκών υπηρεσιών ποιοτικά και ποσοτικά, με το μοντέλο της χρηματοδότησης να υφίσταται μεταβολές ανάλογες με το πολιτιστικό, κοινωνικό, οικονομικό περιβάλλον, τα ήθη και τις συμπεριφορές του πληθυσμού.