Από τον αρχαίο μύθο στην αποδόμηση του: Ο μύθος της Φαίδρας από τον Ιππόλυτο του Ευρυπίδη στη μοντέρνα Φαίδρα του Γιάννη Ρίτσου και στη μεταμοντέρνα Φαίδρα ή Άλκηστη - Love Stories της Έλενας Πέγκα
Επιτομή
Στόχος της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής είναι να διερευνήσει τον τρόπο με τον οποίον επαναπραγματεύονται τον μύθο της Φαίδρας δύο σύγχρονα νεοελληνικά έργα, τα οποία βασίζονται στον Ιππόλυτο του Ευριπίδη: η Φαίδρα (1974-1975) του Γιάννη Ρίτσου και η Φαίδρα ή Άλκηστη –Love Stories (2007) της Έλενας Πέγκα. Υπό το πρίσμα μιας διακειμενικής προσέγγισης, εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο ενσωματώνεται στο νέο του συγκείμενο ο μύθος της Φαίδρας και η αλληλεπίδρασή του με τους λόγους του συγκειμένου αυτού. Επιχειρείται να προσδιοριστεί πώς οι λόγοι του μοντερνισμού και του μεταμοντερνισμού, που υπόκεινται στα δύο έργα, επηρεάζουν την αναπαράσταση της ηρωίδας και τη στάση των συγγραφέων απέναντι στον μύθο. Ο Ρίτσος παρουσιάζει τη Φαίδρα ως μια γυναίκα που επαναστατεί, αρνούμενη να συμβιβαστεί με την κοινωνική καταπίεση και υποκρισία που την περιβάλλουν, αποδίδοντάς της την ελευθερία της επιλογής αλλά και την ευθύνη που αυτή εμπερικλείει. Μέσω του μύθου ο Ρίτσος φέρνει τον άνθρωπο αντιμέτωπο με τον χρόνο και τον θάνατο, για να τον οδηγήσει στην υπέρβαση του τραγικού του πεπρωμένου και να τον επανατοποθετήσει στον κόσμο του νοήματος και της ιστορίας, που το παράλογο του κόσμου του αρνείται. Η ανάγνωση του Ιππόλυτου και της Άλκηστης του Ευριπίδη από την Πέγκα, ενημερωμένη από την ψυχαναλυτική θεωρία της Kristeva για την αποκειμενοποίηση και τις απόψεις του Foucault για την ρηματική (discursive) συγκρότηση του σεξουαλικού υποκειμένου, αποδομεί τη διαφορά ανάμεσα στις δύο μυθικές ηρωίδες, για να οδηγήσει στην διάλυση ολόκληρο το σύστημα των διακρίσεων που δημιουργεί έμφυλους κοινωνικούς μύθους. Το έργο της, αποδομώντας τα συμπεράσματα του μοντερνισμού και τις «μεγάλες αφηγήσεις» του για την ιστορική χειραφέτηση του υποκειμένου, θα μπορούσε να διαβαστεί ως ένας μεταμοντέρνος αντι-μύθος στον μοντέρνο μύθο του Ρίτσου.