Η διερεύνηση της σχέσης άγχους και ικανοποίησης από τη θεραπευτική αγωγή ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη τρίτης ηλικίας

Abstract

Εισαγωγή: Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος που σχετίζεται με διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών, λόγω ανεπάρκειας στην έκκριση της ινσουλίνης, στη δράση της ή σε συνδυασμό των δύο. Βασικό γνώρισμα της νόσου είναι η υπεργλυκαιμία με αποτέλεσμα διάφορες χρόνιες επιπλοκές που κατατάσσονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες τη μακροαγγειοπάθεια και μικροαγγειοπάθεια. Η μείωση της ποιότητας ζωής των ασθενών λόγω επιπλοκών από την νόσο είναι συχνή στην τρίτη ηλικία και ως εκ τούτου η μέτρηση της ικανοποίησης των ασθενών από τη θεραπεία που λαμβάνουν ως δείκτης της ποιότητας της ιατρικής φροντίδας που τους παρέχετε κρίνεται σημαντική. Σκοπός: Η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή αποσκοπεί στη μέτρηση της ικανοποίησης από τη θεραπευτική αγωγή ατόμων τρίτης ηλικίας που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη και η διερεύνηση της πιθανής σχέσης της με το άγχος. Επιμέρους στόχοι είναι η διερεύνηση της συσχέτισης του άγχους, αλλά και της ικανοποίησης από τη θεραπευτική αγωγή, με διάφορους άλλους παράγοντες, σχετικούς με το σακχαρώδη διαβήτη, όπως είναι το φύλο, η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση, η μόρφωση, η χρονιότητα της νόσου, το είδος της θεραπείας, η εμφάνιση επιπλοκών, ο δείκτης μάζας σώματος, η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνης, η συχνότητα υπεργλυκαιμίας, η συχνότητα υπογλυκαιμίας και η αντίληψη του ασθενούς για το επίπεδο γλυκόζης αίματος. Μεθοδολογία: Στην έρευνα συμμετείχαν 123 άτομα με διαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη, ηλικίας άνω των 65 ετών. Η έρευνα διεξήχθη σε εξωτερικό ιατρείο δημόσιου νοσοκομείου στην Κύπρο. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν: α) το Diabetes Treatment Satisfaction Questionnaire (DTSQs) για μέτρηση της ικανοποίησης των διαβητικών ασθενών από τη θεραπεία που λαμβάνουν, β) το Short Anxiety Screening Test (SAST) για αξιολόγηση του άγχους σε άτομα τρίτης ηλικίας και γ) ένα κοινωνικό – δημογραφικό ερωτηματολόγιο. Αποτελέσματα: Ο μέσος όρος της ικανοποίησης από τη θεραπεία ήταν 23,13±0,64. To 23,6% των ασθενών είχαν θετικό και το 12,2% οριακό αποτέλεσμα στο τεστ άγχους. Η ικανοποίηση από τη θεραπεία έχει ισχυρή συσχέτιση με το άγχος (p-value=0). Επίσης η ικανοποίηση από τη θεραπεία σχετίζεται με το επίπεδο εκπαίδευσης (p-value=0,003), το είδος της θεραπείας (p-value=0), τις επιπλοκές (p-value=0,001), την συχνότητα εμφάνισης υπεργλυκαιμίας (p-value=0) και την αντίληψη που έχουν οι ασθενείς για το επίπεδο γλυκόζης αίματος (p-value= 0,004). Τα μεγαλύτερα ποσοστά ικανοποίησης αναφέρουν τα άτομα που δεν παρουσιάζουν άγχος, έχουν υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, δεν παρουσιάζουν επιπλοκές, δεν παρουσιάζουν καμία φορά υπεργλυκαιμία και θεωρούν ότι τα επίπεδα γλυκόζης αίματος είναι ικανοποιητικά. Το άγχος σχετίζεται με το είδος της θεραπείας (p-value=0,001), τις επιπλοκές (p-value=0,006), τη συχνότητα υπεργλυκαιμία (p-value=0), τη συχνότητα υπογλυκαιμία (p-value=0,009), την αντίληψη του ασθενούς για τα επίπεδα γλυκόζης αίματος (p-value=0,001), το δείκτη μάζας σώματος (p-value=0,037)και τη χρονιότητα της νόσου (Pearson correlation= 0,23, p-value=0,01). Τα υψηλότερα ποσοστά άγχους έχουν τα άτομα που η θεραπεία τους περιλαμβάνει τη χρήση ινσουλίνης, παρουσιάζουν μικροαγγειακές και μακροαγγειακές επιπλοκές, είναι παχύσαρκοι, δήλωσαν ότι τις περισσότερες φορές έχουν υπεργλυκαιμία ή υπογλυκαιμία, τα άτομα που κατά την αντίληψή τους τα επίπεδα γλυκόζης αίματος δεν είναι ικανοποιητικά τις περισσότερες φορές, ενώ όσο αυξάνονται τα έτη που ο ασθενείς πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη αυξάνεται το άγχος. Συμπεράσματα: Η ικανοποίηση από τη θεραπεία επηρεάζεται από διάφορους παράγοντες όπως είναι το άγχος, το επίπεδο εκπαίδευσης, το είδος της θεραπείας, οι επιπλοκές, η συχνότητα εμφάνισης υπεργλυκαιμίας και η αντίληψη του ασθενούς σχετικά με τα επίπεδα γλυκόζης αίματος. Η ανάπτυξη κατάλληλων προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής υγείας, αλλά και εκπαίδευσης διαβητικών ασθενών στο πως θα διαχειρίζονται σωστά τη νόσο με βάση τις παραμέτρους αυτές έτσι ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής τους είναι επιβεβλημένη.