Ενεργειακή συμπεριφορά των μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Επιτομή
Η συγκεκριμένη μεταπτυχιακή διατριβή αναφέρεται στην έρευνα της συμπεριφοράς των μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε ό,τι αφορά στη χρήση ή την αλόγιστη χρήση της ενέργειας σε όλους τους τομείς και τις δραστηριότητες της καθημερινής τους ζωής. Όσο ο πληθυσμός της γης ήταν σχετικά μικρός και το βιοτικό επίπεδο αρκετά χαμηλό, οι ανάγκες σε ενέργεια ήταν σχετικώς περιορισμένες και επομένως οι ποσότητες των ατμοσφαιρικών ρύπων και της εκπεμπόμενης θερμότητας μπορούσαν εύκολα να αφομοιωθούν από το περιβάλλον. Όμως, με την αύξηση του πληθυσμού, την ταχύτατη οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη των τελευταίων ετών και τον τύπο των διαθεσίμων καυσίμων, οι ανάγκες για χρήση ενέργειας αυξήθηκαν κατακόρυφα, με αποτέλεσμα τη ραγδαία υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την αλόγιστη σπατάλη των φυσικών πόρων.
Το μεγαλύτερο ποσοστό της χρησιμοποιούμενης ενέργειας σήμερα, προέρχεται από μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το γεγονός αυτό προκαλεί πολλά προβλήματα, τα οποία δεν περιορίζονται μόνο στο περιβάλλον αλλά έχουν πολύ σημαντικές επιπτώσεις στον κοινωνικό και οικονομικό τομέα των χωρών του πλανήτη. Οι προσπάθειες όλων μας θα πρέπει να τείνουν στην επίλυση των συσσωρευμένων για χρόνια περιβαλλοντικών και άλλων επιπτώσεων από τις ανθρώπινες δραστηριότητες σε όλο τον πλανήτη καθώς και στη δραστική μείωση των ρυπογόνων πηγών και στη χρησιμοποίηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας.
Οι νέοι άνθρωποι, ξεκινώντας από το Δημοτικό και φτάνοντας στο Λύκειο, έχοντας κληρονομήσει τα προβλήματα αυτά από τις προηγούμενες γενιές, θα πρέπει να προσπαθήσουν, με την κατάλληλη περιβαλλοντική εκπαίδευση, να διορθώσουν τα λάθη του παρελθόντος και να αποκτήσουν περιβαλλοντική συνείδηση και συμπεριφορά, με σκοπό την αποκατάσταση, στο μέτρο του δυνατού, της φθοράς που έχουμε προκαλέσει στο περιβάλλον. Βασικός σκοπός της έρευνας αυτής είναι η αποτύπωση των γνώσεων, αξιών, συμπεριφορών και ενεργειών των μαθητών των εκπαιδευτικών βαθμίδων του Δημοτικού και Λυκείου μιας συγκεκριμένης περιοχής (Άργους - Νομού Αργολίδας), όσον αφορά στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας (ήπιες) και κατ’ επέκταση στη δυνατότητα των προγραμμάτων της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης να προσανατολίσουν τους μαθητές στην απόκτηση των στάσεων και δεξιοτήτων που χρειάζονται για την προστασία αλλά και τη βελτίωση του περιβάλλοντος. Επίσης σκοπός είναι και η διερεύνηση της κατανόησης από τους μαθητές της ισχυρής αλληλεξάρτησης περιβάλλοντος – κοινωνίας - οικονομίας σε αστικές και αγροτικές περιοχές.
Η έρευνα ξεκίνησε με τη βιβλιογραφική ανασκόπηση και κατόπιν για την επίτευξη των σκοπών και στόχων χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια κλειστού τύπου με ικανό αριθμό ερωτήσεων, επομένως αξιόπιστα, για μαθητές του Δημοτικού και του Λυκείου αντίστοιχα. Ο κύριος άξονας προσανατολισμού των ερωτηματολογίων είναι η αποτύπωση των στάσεων, επιλογών, συμπεριφορών και τρόπων ζωής – δράσεων των μαθητών σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας με σκοπό τον περιορισμό της καταστροφής του περιβάλλοντος. Παράλληλα, η προσπάθεια αυτή διευκολύνει το ρόλο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης να παράσχει γνώσεις, δεξιότητες, αξίες και στάσεις και να διαμορφώσει πρότυπα συμπεριφοράς για την ύπαρξη ενός βιώσιμου περιβάλλοντος έτσι ώστε αυτή να αποτελέσει τελικά μια ουσιαστικά αποτελεσματική παιδαγωγική διαδικασία.
Μετά την επεξεργασία των αποτελεσμάτων προέκυψε υψηλός βαθμός γνώσεων και ευαισθητοποίησης των μαθητών σε θέματα ρύπανσης και προστασίας του περιβάλλοντος. Θα
10
πρέπει εδώ να αναφέρουμε ότι πολλοί παράγοντες έχουν συντελέσει στο παραπάνω αποτέλεσμα. Αρχικά, το γεγονός ότι η εξεταζόμενη περιοχή μελέτης, περιλαμβάνει περιοχές αστικού κέντρου αλλά και περιμετρικές περιοχές αγροτικού και κτηνοτροφικού χαρακτήρα, με πολύχρονη εντατική εκμετάλλευση καλλιεργειών, είχε ως αποτέλεσμα την σημαντική υποβάθμιση του περιβάλλοντος με άμεσο αντίκτυπο στο περιβάλλον και στην υγεία των κατοίκων. Έπειτα δε θα πρέπει να παραβλέψουμε και το γεγονός ότι η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε εποχή μεγάλης οικονομικής κυρίως κρίσης, πράγμα που από μόνο του συντελεί άμεσα στην υιοθέτηση τρόπων συμπεριφοράς στην κατεύθυνση της εξοικονόμησης ενέργειας από όλους τους ανθρώπους επομένως και από τους μαθητές. Τέλος συμπεραίνουμε από την έρευνα, ότι η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα προγράμματα όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης καθώς και του μαθήματος της διαχείρισης των φυσικών πόρων στο Λύκειο, έχει συντελέσει αποφασιστικά στη στροφή των συμπεριφορών των μαθητών σε εναλλακτικούς τρόπους ζωής για την αποφυγή της ρύπανσης και της εξάντλησης των φυσικών πόρων δηλ. στη δημιουργία ενός αειφόρου περιβάλλοντος.