Οικονομική κρίση και ανάπτυξη εναλλακτικών δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας εκτός εθνικού συστήματος υγείας: Η περίπτωση των κοινωνικών ιατρείων - φαρμακείων

Abstract

Τα Κοινωνικά Ιατρεία - Φαρμακεία αποτελούν νέες, εθελοντικές, υγειονομικές δομές παροχής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας που εμφανίστηκαν στην Ελλάδα με την έναρξη της οικονομικής κρίσης και συνεχίζουν να ιδρύονται σε όλη τη χώρα. Σε αυτή τη μεταπτυχιακή διατριβή, γίνεται μια προσπάθεια προσέγγισης του φαινόμενου των Κοινωνικών Ιατρείων – Φαρμακείων. Μέσω βιβλιογραφικής ανασκόπησης των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης, αλλά και του ρόλου της Κοινωνίας των Πολιτών στον υγειονομικό τομέα, σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, επιχειρήθηκε η σκιαγράφηση των αιτιών εμφάνισης των Κοινωνικών Ιατρείων – Φαρμακείων. Στη συνέχεια διενεργήθηκε ποιοτική έρευνα, με τη χρήση οδηγού ημιδομημένης συνέντευξης σε αντιπροσωπευτικό δείγμα μελών των παραπάνω δομών, για τη συλλογή πρωτογενών στοιχείων. Πιο συγκεκριμένα διερευνήθηκαν η ίδρυση και οι πρωτοβουλίες δημιουργίας, το αξιακό πλαίσιο, το καθεστώς και ο τρόπος λειτουργίας των Κοινωνικών Ιατρείων – Φαρμακείων καθώς επίσης ο τρόπος της κάλυψης των λειτουργικών αναγκών τους σε υποδομές, ιατροφαρμακευτικό υλικό και ανθρώπινο δυναμικό, αλλά και τα προβλήματα δημιουργίας και λειτουργίας που αντιμετωπίζουν. Στη συνέχεια η έρευνα επικεντρώθηκε στον επωφελούμενο πληθυσμό, αναλύοντας το κοινωνικό - οικονομικό – υγειονομικό προφίλ του, ενώ έγινε αναφορά στα κριτήρια επιλογής των επωφελουμένων που χρησιμοποιούνται από τα Κοινωνικά Ιατρεία- Φαρμακεία. Επιπρόσθετα, παρουσιάστηκαν αναλυτικά οι σχέσεις των Κοινωνικών Ιατρείων – Φαρμακείων με διάφορες -κρατικές ή μη- υγειονομικές δομές αλλά και άλλες δομές αλληλεγγύης, και ακολούθησε η διερεύνηση του ρόλου τους στα πλαίσια του υγειονομικού συστήματος. Ολοκληρώνοντας, επιχειρήθηκε η αποτύπωση της μελλοντικής πορείας των δομών, όπως αυτή παρουσιάστηκε από τους συνεντευξιαζόμενους.

Η έλλειψη νομικής υπόστασης των εγχειρημάτων, η κοινωνική τους προέλευση, η εθελοντική τους λειτουργία, η αντιεραρχική τους δομή αλλά και η ηθική νομιμοποίησή τους από την ελληνική κοινωνία και την κυβέρνηση, διαμορφώνει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον πεδίο έρευνας, αναφορικά με τον τρόπο δημιουργίας και λειτουργίας τους, αλλά και το ρόλο τους στα πλαίσια του ελληνικού υγειονομικού συστήματος.