Ιστορία και εξέλιξη του χορού στο Δυτικό θέατρο και η σημασία του σώματος στη θεατρική εκπαίδευση

Abstract

Στόχος της παρακάτω μεταπτυχιακής διατριβής είναι η έρευνα και η ιστορική καταγραφή της εξέλιξης του χορού σε σχέση με το θέατρο. Η διατριβή αφορά περισσότερο στη διερεύνηση του χορού στον δυτικό κόσμο και σε σημεία αυτής της μελέτης γίνονται συνδέσεις με το θέατρο (θεατρικές καταβολές ή θεατρικές παραστάσεις). Καθώς όμως τόσο ο χορός όσο και το θέατρο αποτελούν «ζωντανούς οργανισμούς» που επηρεάζονται και μεταβάλλονται ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες κάθε κοινωνίας όπως αυτές διαμορφώνονται σε ένα ευρύτερο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαίσιο ταυτόχρονα, δίνεται και το γενικότερο σκηνικό που άνθισαν και εξελίχθηκαν οι δύο «συγγενικές» τέχνες. Σε αυτό συνέβαλλε και η δυσκολία για την εύρεση παραστάσεων σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, καθώς οι πληροφορίες που υπάρχουν για αυτές είναι ελάχιστες και ενίοτε ανακριβείς. Στην αρχαία Ελλάδα ο χορός και το θέατρο έφτασαν στο απώγειο της δημοτικότητάς τους αποκτώντας έναν πολυδιάστατο και πολυσύνθετο ρόλο. Στα χρόνια που ακολούθησαν της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας όσο και κατά την διάρκεια του Μεσαίωνα οι δύο αυτές τέχνες απαξιώθηκαν και περιορίστηκαν κυρίως υπό ένα θρησκευτικό πρίσμα. Η «αναγέννηση» αυτών ξεκίνησε στην Ιταλία και εξελίχθηκε στην Γαλλία λαμβάνοντας πια κοσμικό χαρακτήρα καθώς ο χορός και το θέατρο άρχισαν να αλληλεπιδρούν καλλιτεχνικά μεταξύ τους, συμπληρώνοντας το ένα το άλλο. Σταδιακά, ο χορός αυτονομήθηκε ως τέχνη, απέκτησε ξεχωριστά δική του υπόσταση παρόλο, που σήμερα στις παραστατικές τέχνες -performance, Χοροθέατρο- τα όρια μεταξύ του ενός και του άλλου παραμένουν αδιόρατα. Μάλιστα, αν και οι έρευνες που υπάρχουν σχετικά με την εξέλιξη ξεχωριστά της κάθε τέχνης είναι πολλές εντούτοις, αποτελεί αναγκαιότητα να διαφανεί η άρρηκτη σχέση των δύο, αφού ο χορός στο θέατρο με τη μορφή της κίνησης και αυτοσχεδιασμού είναι απαραίτητο στοιχείο της ταυτότητας και του χαρακτήρα του και αντίστροφα, ο κάθε χορευτής υποδύεται, ερμηνεύει κινησιολογικά έναν ρόλο. Έτσι, μέσα απο τον συγκερασμό των δύο παραπάνω τεχνών αναλύεται μέσα από το πρίσμα του χορευτικού μέσου (του χορού/κίνησης, της μουσικής συνοδείας, του ρόλου των φύλων) ο χώρος πού εκτυλίσσεται η παράσταση, η υπόθεση του έργου, το σκηνικό, τα κοστούμια, ο φωτισμός, τα σκηνικά αντικείμενα και βέβαια, η πρόσληψη και η αποδοχή του θεάματος από το κοινό το οποίο καλείται να αποκωδικοποιήσει και να ερμηνεύσει ένα σύστημα παραστατικών συστημάτων που του προβάλλεται. Τέλος, αναφορά γίνεται και στην συμβολή του χορού δια μέσου του θεάτρου στην εκπαιδευτική διαδικασία και πρακτική στo πλαίσιo μιας «Πάμμουσου παιδαγωγίας» όπως υποτάσσουν οι σύγχρονες παιδαγωγικές μέθοδοι.