Χωρική διερεύνηση των σχέσεων μεταξύ κλίματος και δασικών πυρκαγιών στην Κύπρο

Abstract

Εξετάστηκε σε χωρική κλίμακα αν η έκταση των πυρκαγιών (Κ.Ε.) συνδέεται με τη βροχόπτωση (P) και τη θερμοκρασία (T) των μηνών που προηγήθηκαν και συνέπεσαν με την εκδήλωση των θερινών πυρκαγιών. Αξιοποιήθηκαν δεδομένα μετεωρολογικών σταθμών όσο και δεδομένα του κλιματικού μοντέλου PRECIS και προσδιορίστηκαν τα τοπωνύμια για τις πυρκαγιές του 1960-1993, προς συμπλήρωση των ήδη διαθέσιμων δεδομένων του Τμήματος Δασών για την περίοδο 1994-2013. Ακολούθως, ο χάρτης της Κύπρου χωρίστηκε σε Πλέγματα 25Χ25 Km με σκοπό να εντοπιστεί το πλέγμα, στο οποίο ανήκει η κάθε πυρκαγιά. Για τα μετεωρολογικά δεδομένα έγινε προσδιορισμός της περιοχής στην οποία ανήκει η κάθε πυρκαγιά στον υδρολογικό χάρτη της Κύπρου για 7 υδρολογικές περιοχές. Με τη βοήθεια του προγράμματος SPSS έγινε η συσχέτιση με τον συντελεστή Spearman’s, μεταξύ των κλιματικών δεδομένων και της έκτασης των πυρκαγιών. Τα δεδομένα των μετεωρολογικών σταθμών έδωσαν τα καλύτερα αποτελέσματα. Δώδεκα έτη παρουσίασαν στατιστικά σημαντική συσχέτιση (1976, 1977, 1979, 1982, 1985, 1995, 1997, 2002, 2007, 2008, 2011, 2012) και αντιπροσωπεύουν το 21,39% της K.E. της Κύπρου για την περίοδο 1960-2013. Τα έτη 1976, 1979, 1982, 2008, 2011, 2012 παρουσίασαν θετική συσχέτιση μεταξύ P και K.E. ενώ τα υπόλοιπα αρνητική συσχέτιση. Κατά τα παραπάνω 12 έτη οι περίοδοι της P που μπορούν να εξηγήσουν την K.E. της Κύπρου εντός του κάθε έτους κυμαίνονται σε διάρκεια από τη P του υδρολογικού έτους έως τη P ενός μηνός. Πρόεκυψε ότι η ερμηνεία της εξάπλωσης των πυρκαγιών στην Κύπρο παρουσιάζεται αρκετά σύνθετη και εξαρτάται από το κλίμα και την επίδρασή του στη δομή και το υδατικό περιεχόμενο των καυσίμων. Μπορεί, δε, να χωριστεί σε 2 περιπτώσεις: (Α) Όταν η βροχόπτωση το χειμώνα και στο τέλος της άνοιξης ήταν αυξημένη φαίνεται πως αυξήθηκε η πυκνότητα και η ποσότητα του καυσίμου των θεροφύτων. Συνεπώς, όταν υγρές συνθήκες προηγούνται της περιόδου της φωτιάς (χειμώνα και άνοιξη), τότε φαίνεται πως ο κίνδυνος εξάπλωσης είναι με μεγάλη πιθανότητα αυξημένος. (Β) Όταν η βιομάζα των θεροφύτων παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα λόγω ξηρών κλιματικών συνθηκών κατά την αυξητική τους περίοδο, τότε οι περιοχές που δέχονταν περισσότερες βροχοπτώσεις το χειμώνα, ή στο τέλος της άνοιξης και στις αρχές του καλοκαιριού παρουσίαζαν αυξημένο υδατικό περιεχόμενο καυσίμων (φρεατόφυτα, θερόφυτα) και μεγάλη αντίσταση στην εξάπλωση των πυρκαγιών. Τα παραπάνω ευρήματα θα μπορούσαν να αποτελούν τη βάση για την διαμόρφωση ενός μοντέλου πρόβλεψης του κινδύνου εξάπλωσης πυρκαγιών στην Κύπρο.