Ευθανασία: Η οπτική νευροχειρουργών του Ηνωμένου Βασιλείου
Επιτομή
Εισαγωγή: Η παρούσα μελέτη είχε ως αντικείμενο το, κοινωνικοπολιτικά κυρίως, αμφισβητούμενο δικαίωμα αυτοδιάθεσης της ανθρώπινης ζωής, τη στάση επιλεγμένου πληθυσμού ιατρών του Ηνωμένου Βασιλείου, συγκεκριμένης ειδικότητας, επί του επίμαχου θέματος της ευθανασίας και τη δυνητική επιρροή στα ανωτέρω των προσωπικών θρησκευτικών καταβολών. Σκοπός: Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε έθεσε ως στόχο την καταγραφή και ανάλυση της οπτικής νευροχειρουργών κεντρικής τριτοβάθμιας νοσοκομειακής μονάδας του Ηνωμένου Βασιλείου, την εν δυνάμει συμμετοχή της θρησκευτικότητας στη διαμόρφωση των απόψεων τους και τέλος τη διασαφήνιση της τήρησης επισήμων οδηγιών, ανεξαρτήτως προσωπικής τοποθέτησης, όσον αφορά στην ευθανασία και την υποβοηθούμενη αυτοκτονία. Υλικό – Μέθοδος: Η μελέτη διεξήχθη σύμφωνα με τη ποιοτική μέθοδο και βάσει σκόπιμης δειγματοληψίας από πληθυσμό ιατρών ειδικευόμενων και ειδικευμένων στη νευροχειρουργική, μέλη τριτοβάθμιου νευροχειρουργικού τμήματος του Ηνωμένου Βασιλείου, χρησιμοποιώντας ημιδομημένες συνεντεύξεις στα πλαίσια προκατασκευασμένων ερωτηματολογίων.
Αποτελέσματα: Παρά τις αποτυχημένες προσπάθειες, μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, το Ηνωμένο Βασίλειο στο σύνολό του και συγκεκριμένα ανεξάρτητα, κυρίως, μέλη της Βουλής συνεχίζουν τις προσπάθειες εισαγωγής νομοσχεδίων υπέρ της νομιμοποίησης, αρχικά, της ιατρικώς υποβοηθούμενης αυτοκτονίας και δευτερευόντως, της εθελοντικής ενεργητικής ευθανασίας. Ο ιατρικός κόσμος, στο βαθμό που θα μπορούσε να αντιπροσωπευθεί από ένα δείγμα μελών της νευροχειρουργικής κοινότητας, παραμένει στη πλειοψηφία του αντίθετος με τη λογική και τη δυνητική συμμετοχή του στις δύο προαναφερόμενες μορφές ευθανασίας, ενώ τηρεί ευλαβικά ήδη θεσμοθετημένες, πρακτικά, μορφές της παθητικής ευθανασίας, όπως η δήλωση «μη ανάνηψης». Οι νεότεροι ηλικιακά αλλά με λιγότερη κλινική εμπειρία ιατροί αποδεικνύονται πιο ενημερωμένοι και δεκτικοί iii
ως προς την εφαρμογή μορφών ευθανασίας με τη παρουσία, βέβαια, σχετικών ελεγκτικών μηχανισμών και ασφαλιστικών δικλίδων, οι οποίες θα διαφυλάττουν το συμφέρον του ασθενούς αλλά και την ασφαλή ιατρική πρακτική. Η θρησκευτικότητα, ειδικότερα στις περιπτώσεις αξιόλογης θρησκευτικής προσχώρησης, παρά το μέγεθος του δείγματος, το οποίο δεν επιτρέπει παρά μόνο επιφυλακτική γενίκευση του αποτελέσματος, αναδεικνύεται ως απόλυτος καθοριστικός παράγων της άποψης γύρω από την αμφιλεγόμενη εφαρμογή της ευθανασίας. Συμπεράσματα: Το δικαίωμα επιλογής της ευθανασίας, ως λυτρωτικού μηχανισμού απέναντι σε τελικού σταδίου θλιβερές και οδυνηρές καταστάσεις, έχει να αναδείξει αξιοσημείωτη διακρατική ανομοιομορφία. Το συνταγματικό δικαίωμα στη ζωή, που οφείλει να διαφυλάξει η πολιτεία, παραμένει η ουσιαστική λογική δικαιολογία για την απουσία σχετικής με την ευθανασία νομοθεσίας στις περισσότερες χώρες. Λογικό, όμως, παραμένει, από τη πλευρά των ασθενών, το αίτημα για αναγνώριση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης της ζωής, την επιλογή ενός ανώδυνου και αξιοπρεπούς θανάτου με ιατρική συνδρομή, όπου αυτή επιβάλλεται, κυρίως για λόγους φυσικής αδυναμίας. Το Ηνωμένο Βασίλειο, ιατρικά, εξακολουθεί να αντιστέκεται και να αποφεύγει τη συμμετοχή στην οποιαδήποτε νομιμοποίηση ενεργητικής διαδικασίας ενώ, παράλληλα, σχετικά νομοσχέδια βρίσκονται υπό συζήτηση και εφαρμόζονται ανεξαιρέτως, όπου επιβάλλεται, μορφές παθητικής ευθανασίας. Η θρησκευτικότητα έχει να αναδείξει θετική συσχέτιση με επικριτικές στάσεις ενώ μένει να εξεταστεί σε βάθος η πραγματική σχέση μεταξύ θρησκευτικής προσχώρησης, πολιτισμικού υποβάθρου και προσωπικής αντίληψης περί της έννοιας και εφαρμογής της ευθανασίας.