Μνημεία της Κρήτης. Η διαφοροποίηση της χρήσης τους και της πολιτιστικής τους διαχείρισης στο πέρασμα των χρόνων. Η συμβολή της εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών

Abstract

Στόχος της ακόλουθης μεταπτυχιακής διατριβής είναι η ανάδειξη της αθόρυβης πλην σημαντικής δραστηριότητας της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών (ΕΚΙΜ), επιστημονικού σωματείου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, προς όφελος νεοτέρων μνημείων της Κρήτης, που χρονολογούνται κατά βάση από την περίοδο της Ενετοκρατίας και εντεύθεν. Η εν λόγω μεταπτυχιακή διατριβή εστιάζει αφενός στην παρουσίαση άγνωστων πτυχών της τοπικής ιστορίας και της εξέλιξης της πολιτιστικής διαχείρισης από τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες ως τη σύγχρονη εποχή, με σημείο αναφοράς τη δράση της ΕΚΙΜ, και αφετέρου στην ανάδειξη της φροντίδας της Εταιρίας για τη διάσωση μνημείων του νησιού. Μια ανασκόπηση τέτοιου τύπου είναι άλλωστε απαραίτητη για την επανεξέταση του στρατηγικού σχεδιασμού της πολιτιστικής διαχείρισης του τόπου. Η ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας –διαμέσου της αναδίφησης της τοπικής ιστορίας– γύρω από καίρια ζητήματα πολιτιστικής διαχείρισης αποτελεί έναν ακόμη στόχο της εργασίας. Δεδομένου ότι η δράση της ΕΚΙΜ υπέρ των μνημείων της Κρήτης είναι ιδιαίτερα συστηματική και πολυσχιδής κρίνεται σκόπιμο να διασαφηνιστεί ότι η παρούσα μεταπτυχιακή διατριβή αποτελεί μια πρώτη προσπάθεια αποτύπωσης της δράσης της Εταιρίας προς την κατεύθυνση αυτή, και θα εστιάσει στην πρόοδο που συντελέστηκε ιδιαίτερα στον νομό Ηρακλείου, τόπο ίδρυσής της και χωροθέτησης των περισσότερων δραστηριοτήτων της. Πυρήνα της διατριβής αποτελεί το έργο της ΕΚΙΜ προς όφελος μνημείων -που σε πολλές περιπτώσεις συνδέθηκε εμφατικά με τη διαφοροποίηση της χρήσης τους και της ευρύτερης διαχείρισής τους - όπως άλλωστε αναφέρει και ο τίτλος της μεταπτυχιακής διατριβής. Δεν θα εξαντληθεί ωστόσο αποκλειστικά στη χαρτογράφηση του πεδίου αυτού, καθώς η πολυδιάστατη συμβολή της EKIM στον τομέα του πολιτισμού σημαδεύτηκε όχι μόνο από την πρόθεση της Εταιρίας να αναδείξει τον μνημειακό πλούτο της νήσου αλλά και να τον εμπλουτίσει τελικά μέσα από την απευθείας ανάθεση δημιουργίας μνημείων, γεγονός που οδήγησε στη διαφοροποίηση του δημόσιου χώρου εν γένει και την επέκταση του πολιτισμικού κεφαλαίου του τόπου. Τέλος, γίνεται αναφορά στο ευρύτερο επιστημονικό έργο της ΕΚΙΜ προς όφελος κρητικών μνημείων.