Διερεύνηση της διαδικασίας άμβλυνσης του προβλήματος της ηχορύπανσης στην μονάδα εντατικής θεραπείας

Abstract

Εισαγωγή: Οι Μονάδες Εντατικής Θεραπείας αποτελούν ένα θορυβώδες περιβάλλον και η καθημερινή έκθεση των εργαζομένων δύναται να προκαλέσει βλάβες στην υγεία τους αλλά και προβλήματα στην εργασιακή απόδοσή τους. Παρόλα αυτά στην Κύπρο δεν έχουν αναπτυχθεί μελέτες που να διερευνούν το φαινόμενο αυτό, παρότι στο εξωτερικό υπάρχει πληθώρα. Ο εντοπισμός των πηγών-αιτιών που προκαλούν το θόρυβο στις Μ.Ε.Θ με την παράλληλη ευαισθητοποίηση του προσωπικού, για την ύπαρξη του προβλήματος στοχεύει στην ενεργό συμμετοχή τους για την άμβλυνση του φαινομένου. Εφόσον πρώτα, αποκτήσουν τις κατάλληλες γνώσεις μέσα από την πραγμάτωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η εκπόνηση μιας ρεαλιστικής έρευνας, αφενός για τη διερεύνηση της υποκειμενικής εκτίμησης των γνώσεων και απόψεων των εργαζομένων όσον αφορά τη διαδικασίας άμβλυνσης του προβλήματος της ηχορύπανσης στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ) κλειστού και ανοικτού τύπου των δύο μεγάλων δημόσιων νοσοκομείων Λευκωσίας και Λεμεσού της Κύπρου, και αφετέρου αν έχουν βιώσει προβλήματα υγείας που να σχετίζονται με το φαινόμενο της ηχορύπανσης.

Δείγμα και Μέθοδος: Η μέθοδος για την πραγμάτωση του πρώτου μέρους ήταν η ανασκόπηση ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας, με θέμα τη « Διερεύνηση της διαδικασίας άμβλυνσης του προβλήματος της ηχορύπανσης στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ)». Η διερεύνηση έγινε με τη διαδικασία δειγματοληπτικής θεώρησης, με πληθυσμό από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και Λεμεσού, 178 εργαζομένων των Μ.Ε.Θ κλειστού και ανοικτού τύπου από 4 βασικές κατηγορίες εργαζομένων: ιατρούς, νοσηλευτές, βοηθούς θαλάμου και καθαριστές/τριες. Το ερευνητικό εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε αφορούσε την υποκειμενική εκτίμηση του προσωπικού για φαινόμενο της ηχορύπανσης στις Μ.Ε.Θ. Η διανομή του έγινε εφόσον πάρθηκαν οι σχετικές άδειες από τον κατασκευαστή του για χρήση του αλλά και για την τροποποίηση του ώστε να συνάδει με τις ανάγκες του σκοπούς της παρούσας έρευνας. Το ερωτηματολόγιο αποτελείτο από τρία μέρη. Το πρώτο μέρος αποτελείται από 5 ερωτήσεις οι οποίες αφορούν το προσδιορισμό των δημογραφικών και υπηρεσιακών στοιχείων. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει 9 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και ερωτήσεις κλειστού τύπου, οι οποίες αφορούν τις συνθήκες εργασίας που επικρατούν στις Μ.Ε.Θ σχετικά με το θόρυβο, τις απόψεις του προσωπικού όσον αφορά το θόρυβο στην μονάδα και πως οι ίδιοι τον αντιλαμβάνονται καθώς και ποιες θεωρούν κύριες πηγές θορύβου στη μονάδα. Και το τρίτο μέρος αφορά 6 ερωτήσεις κλίμακας Likert που σχετίζονται με τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσει το φαινόμενο της ηχορύπανσης στην υγεία των εργαζόμενων στις Μ.Ε.Θ. Επιπλέον, στο τέλος του ερωτηματολογίου υπάρχει ελεύθερος χώρος για να σχολιάσουν οι ερωτώμενοι οτιδήποτε αφορά τον θόρυβο στη Μ.Ε.Θ που εργάζονται. Η επεξεργασία των δεδομένων και η στατιστική ανάλυση έγινε με το στατιστικό πακέτο IBM SPSS V.22. Οι κατηγορητικές μεταβλητές εκφράστηκαν ως συχνότητες (Ν) και ποσοστά (%).Όσον αφορά την συγκρίσεις ανά χαρακτηριστικό χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος Mann Whitney U test και Kruskal Wallis καθώς για τις βαθμολογικές κλίμακες 1 δεν ισχύει έως το 5 ισχύει πολύ, όπως επίσης και για την βαθμολογική κλίμακα 1(Πάντα) έως το 5 (ποτέ) . Οι γραμμικές συσχετίσεις για τις απαντήσεις τύπου Likert (1,2,3,4,5) ελέγχθηκαν με το Spearman Correlation Coefficient. Από την άλλη το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας καθορίστηκε το 95% α= 0,05 (p) ή μικρότερο του 0,05.

Αποτελέσματα: Συνολικά δόθηκαν 250 ερωτηματολόγια: 160 στο Γενικό νοσοκομείο Λευκωσίας και 90 στο Γενικό νοσοκομείο Λεμεσού. Το ποσοστό ανταπόκρισης από την Ανοικτού τύπου ΜΕΘ στη Λευκωσία ήταν 58%,και από την Κλειστού τύπου 62%. Αντίστοιχα, στη Λεμεσό υπήρχε ποσοστό 80% από την Ανοικτού τύπου και 100% από την Κλειστού τύπου. Τα ευρήματα από την ανάλυση των δεδομένων έδειξαν πως ο υπό μελέτη πληθυσμός αντιλαμβάνεται και ενοχλείται από την ύπαρξη του θορύβου στην Μ.Ε.Θ που εργάζεται και πως ο θόρυβος αυτός επηρεάζει αρνητικά την εργασιακή τους απόδοση. Όσον αφορά την ανάλυση και συσχέτιση ανά επάγγελμα και τη σύγκριση των απόψεων, φαίνεται πως το προσωπικό (καθαριστές / φροντιστές) πιστεύουν περισσότερο στην οργάνωση της Μ.Ε.Θ ως προς την αντιμετώπιση του θορύβου, ότι έχουν τύχει λιγότερης εκπαίδευσης για το φαινόμενο της ηχορύπανσης, καθώς και ότι τα προβλήματα τους λύνονται περισσότερο με το διάλογο σε σχέση με τους γιατρούς και τους νοσηλευτές. Επίσης προκύπτει πως το προσωπικό στην ολότητα του πιστεύει πως οι κύριες πηγές θορύβου στη Μ.Ε.Θ είναι οι ηχητικοί συναγερμοί (μόνιτορ), αναπνευστήρας, οι ο ιατρικός εξοπλισμός, οι ανθρώπινες ομιλίες και το επισκεπτήριο. Στην ανάλυση συσχέτισης των απόψεων για τις κύριες πηγές / αιτίες θορύβου ανάμεσα στα νοσοκομεία των δύων πόλεων, διαφαίνεται πως το προσωπικό του Γ.Ν Λευκωσίας πιστεύει περισσότερο ότι ο θόρυβος προέρχεται από την διαχείριση των επειγόντων από ότι οι εργαζόμενοι στη Λεμεσό. Με βάση τη σύγκριση του είδους Μ.Ε.Θ και του βαθμού αντίληψης των πηγών θορύβου, το προσωπικό της Μ.Ε.Θ ανοικτού τύπου πιστεύει πιο έντονα πως ο θόρυβος προέρχεται από τις συσκευές αναρρόφησης, από το κεντρικό μόνιτορ και την διαχείριση των επειγόντων. Όσον αφορά το είδος εργασίας, οι γιατροί πιστεύουν περισσότερο ότι ως πηγή θορύβου την τηλεόραση, το τηλέφωνο και το ραδιόφωνο και δείχνουν λιγότερο ενοχλημένοι από το θόρυβο που προέρχεται από τους ασθενείς συγκριτικά με το υπόλοιπο προσωπικό. Από τη άλλη οι νοσηλευτές δείχνουν να ενοχλούνται περισσότερο από τις αντλίες φαρμάκων και το επισκεπτήριο. Επίσης διαφαίνεται πως οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας και με περισσότερα χρόνια υπηρεσίας ενοχλούνται περισσότερο από το τηλέφωνο, τις ανθρώπινες ομιλίες και το παρακλίνιο καρδιοσκόπιο. Στην παρούσα έρευνα η πλειοψηφία του προσωπικού, δηλώνει σε πολύ χαμηλό ποσοστό πως αντιμετωπίζει επιπτώσεις στην υγεία και την εργασία του ένεκα του θορύβου. Χαρακτηριστικά είναι και τα ποσοστά, αφού μόλις το 26% δηλώνει διαταραχές ύπνου, το 22% δηλώνει επαγγελματική εξουθένωση και το 24% προβλήματα λόγου, επικοινωνίας, ευεξίας, μνήμης και συγκέντρωσης οφειλόμενα στο θόρυβο. Εν γένει στην ανάλυση συσχέτισης τους, διαφαίνεται πως οι γιατροί και οι νοσηλευτές έχουν περισσότερες επιπτώσεις στη υγεία τους συγκριτικά με το προσωπικό (καθαριστές / φροντιστές) και ειδικά στις διαταραχές ύπνου μετά το τέλος της βάρδια. Καταληκτικά τα άτομα που έχουν περισσότερα χρόνια υπηρεσίας παρουσιάζουν περισσότερο από τους υπόλοιπους προβλήματα λόγου και επικοινωνία καθώς και ψυχολογικές επιπτώσεις της ευεξίας μνήμης και συγκέντρωσης.

Συμπεράσματα: Οι εργαζόμενοι των Μ.Ε.Θ κλειστού και ανοικτού τύπου των Νοσοκομείων Λευκωσίας και Λεμεσού πιστεύουν, ως επί το πλείστων, ότι εργάζονται σε συνθήκες θορύβου και πως ενοχλούνται από την ύπαρξη του καθώς και ότι ο θόρυβος επηρεάζει αρνητικά την εργασιακή τους απόδοσή τους . Οι απόψεις τους σχετικά με τις κύριες πηγές – αιτίες θορύβου καθώς και οι επιπτώσεις τους στην υγεία τους πηγάζουν από την διαφορετικότητα του είδους και της θέσης εργασίας που κατέχουν στη Μ.Ε.Θ. Παρόλα αυτά όμως, η πλειοψηφία τους δεν αναφέρει να αντιμετωπίζει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία τους. Η σημαντικότητα της παρούσας έρευνας έγκειται αφενός στην προβολή της αντίληψη του φαινομένου της ηχορύπανσης από τους επαγγελματίες υγείας των Μ.Ε.Θ κλειστού τύπου και ανοικτού τύπου των Νοσοκομείων Λευκωσίας και Λεμεσού, και αφετέρου στην συνειδητοποίηση ότι η χρόνια έκθεση τους σε ένα θορυβώδες περιβάλλον ενδέχεται να προκαλέσει επιπτώσεις στην υγεία τους. Παράλληλα όμως αναδεικνύει και μέτρα άμβλυνσης του φαινομένου που έχουν την δυνατότητα να τροποποιήσουν το θορυβώδες περιβάλλον των Μ.Ε.Θ αυτών, ούτως ώστε το προσωπικό να είναι σε θέση να υπεραμύνεται έναντι του θορύβου.