Διερεύνηση των στρεσογόνων συνθηκών και πηγών στήριξης του Νοσηλευτικού ποσωπικού των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας στα Δημόσια Νοσηλευτήρια της Κυπρου

Abstract

Tο νοσηλευτικό επάγγελμα χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα εργασιακού στρες και επαγγελματικής εξουθένωσης. Στρες και εξουθένωση βιώνουν κυρίως οι νοσηλευτές που εργάζονται σε τμήματα τα οποία έχουν να αντιμετωπίσουν οξεία συμβάντα και περιστατικά που οδηγούν συχνά στο θάνατο, όπως ο χώρος των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Το ερευνητικό ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην αναζήτηση των στρεσογόνων εργασιακών παραγόντων οι οποίοι επηρεάζουν το νοσηλευτικό προσωπικό. Οι παράγοντες αυτοί προέρχονται από το περιβάλλον και τις συνθήκες εργασίας, από τα ατομικά χαρακτηριστικά του κάθε νοσηλευτή και από την επαφή με ασθενείς και συγγενείς. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει τις εργασιακές συνθήκες στα πλαίσια των οποίων προσφέρει τις υπηρεσίες του το νοσηλευτικό προσωπικό που εργάζεται στο χώρο των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) και να αναδείξει τους παράγοντες εκείνους που διευκολύνουν ή δυσκολεύουν το έργο του. Υλικό-Μέθοδος: Η μελέτη αφορούσε σε ένα συγχρονικό περιγραφικό τύπο έρευνας. Το δείγμα αποτέλεσαν 155 νοσηλευτές/τριες ΜΕΘ των δημόσιων νοσηλευτηρίων της Κύπρου. Η συλλογή των δεδομένων έγινε με ερωτηματολόγιο το οποίο περιλάμβανε τα εξής ψυχομετρικά εργαλεία: το ερωτηματολόγιο καταγραφής Εργασιακών Απαιτήσεων και Πηγών Στήριξης (Demerouti et. al. 2000), το ερωτηματολόγιο Επαγγελματικής Εξουθένωσης της Maslach (MBI- Maslach & Jackson 1981) και το ερωτηματολόγιο Κοινωνικής Στήριξης (ΕΚΣ) – Short From Social Support Questionnaire (SSQ-6- Sarason et.al. 1987). Για τη στατιστική ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων, έγινε χρήση του στατιστικού πακέτου Ανάλυσης Κοινωνικών Επιστημών (Statistical Package for Social Sciences, SPSS) version 19. Αποτελέσματα: Η πλειοψηφία του δείγματος ήταν γυναίκες (72,3%) με μέση τιμή ηλικίας τα 35.5 έτη. Για τις τρείς διαστάσεις του ΜΒΙ τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των νοσηλευτών (42,7%) έχει χαμηλή συναισθηματική εξάντληση, όλοι οι νοσηλευτές που απάντησαν έχουν χαμηλή έλλειψη προσωπικών επιτευγμάτων, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό (38%) εμφάνισε υψηλά επίπεδα απρόσωπης φροντίδας. Οι αναλύσεις πολλαπλής παλινδρόμησης για τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, έδειξαν ότι η μεταβλητή νοσοκομείο να είναι η μόνη μεταβλητή η οποία επηρεάζει τη συναισθηματική εξάντληση και την απρόσωπη φροντίδα (p=0.000 και p=0.019, αντίστοιχα). Διαφάνηκε επίσης ότι οι εργασιακές απαιτήσεις προβλέπουν τη συναισθηματική εξάντληση (p-values <0.05), ενώ οι εργασιακοί πόροι δεν προβλέπουν την απρόσωπη φροντίδα, (p-values>0.05). Οι συσχετίσεις μεταξύ εργασιακών απαιτήσεων και εργασιακών πόρων έδειξαν ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ ηλικίας, συνολικών χρόνων προϋπηρεσίας και χρόνια προϋπηρεσίας σε νοσηλευτικά τμήματα νοσοκομείου με τους παράγοντες εκτίμηση και υποστήριξη (r=-0.24, p=0.002, r=-0.26, p=0.001, r=-0.28, p<0.001) και αυτονομία και έλεγχος (r=-0.19, p=0.014, r=-0.17, p=0.034, r=-0.17, p=0.0035) αντίστοιχα. Επίσης, από την κλίμακα της κοινωνικής στήριξης οι συμμετέχοντες δήλωσαν αρκετά ικανοποιημένοι (μέσος όρος 5.01). Συμπεράσματα: Το εργασιακό στρες και η επαγγελματική εξουθένωση επηρεάζουν τη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευεξία του νοσηλευτή μειώνουν την απόδοσή του και επιφέρουν αρνητικά αποτελέσματα στην παρεχόμενη φροντίδα υγείας. Η έγκαιρη αναγνώριση, η λήψη μέτρων για πρόληψη αλλά και για αντιμετώπιση της παρούσας κατάστασης κρίνεται αναγκαία.