Η συμβολή των ομάδων ψυχοεκπαίδευσης στη μεταβολή του τρόπου με τον οποίο οι φροντιστές των ατόμων με άνοια αντιλαμβάνονται την επιβάρυνση της φροντίδας: Η περίπτωση μιας ψυχοεκπαιδευτικής ομάδας του Κέντρου Ημέρας της Ψυχογηριατρικής εταιρείας “Ο ΝΕΣΤΩΡ”, στον Άγιο Ελευθέριο Αττικής.

Abstract

Η άνοια αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ιατρικές και κοινωνικές προκλήσεις στην εποχή μας. Μόνο στη χώρα μας, υπολογίζεται πως υπάρχουν περισσότεροι από 140.000 ασθενείς με άνοια. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα έτη λόγω της αύξησης της μέσης επιβίωσης, δίνοντας ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις στο πρόβλημα. Καθώς δεν υπάρχει ακόμη θεραπεία που να μπορεί να σταματήσει την πορεία της νόσου, όλοι συμφωνούν, πως η μείωση των αρνητικών επακόλουθων της φροντίδας σε όσους την παρέχουν αποτελεί βασικό στόχο στην αντιμετώπιση της άνοιας. Ελάχιστες είναι οι μελέτες στη χώρα μας που πραγματεύονται την παραπάνω έννοια. Οι βασικοί σκοποί της παρούσας μελέτης ήταν: η εκτίμηση της επιβάρυνσης των φροντιστών ασθενών με άνοια, η εύρεση των παραγόντων που την επηρεάζουν σε ένα δείγμα ελληνικού πληθυσμού καθώς επίσης και η συμβολή των ομάδων ψυχοεκπαίδευσης στη μεταβολή του τρόπου με τον οποίο οι φροντιστές αντιλαμβάνονται αυτή την επιβάρυνση φροντίδας. Τα αποτελέσματα της μελέτης αναμένεται να αποβούν ιδιαιτέρως χρήσιμα, καθώς η ανάγκη καθορισμού προτεραιοτήτων στην αντιμετώπιση της άνοιας είναι μεγάλη και εξειδικευμένες υπηρεσίες για την άνοια τώρα αναπτύσσονται στη χώρα μας. Να σημειωθεί πως η φροντίδα των ανοϊκών ασθενών στη χώρα μας διαφέρει σε σχέση με την φροντίδα σε άλλες χώρες γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών (περισσότερο από το 95%) λαμβάνει φροντίδα στην κοινότητα. Στη μελέτη συμμετείχαν 6 φροντιστές μιας ψυχοεκπαιδευτικής ομάδας που κατοικούν στην κοινότητα και επισκέπτονταν το Κέντρο Ημέρας της Ψυχογηριατρικής εταιρείας “Ο ΝΕΣΤΩΡ”, στον Άγιο Ελευθέριο Αττικής, το χρονικό διάστημα μεταξύ Οκτωβρίου του 2010 και Ιανουαρίου του 2011. Η συλλογή στοιχείων έγινε με τη χρήση –σταθμισμένου στα ελληνικά- ερωτηματολογίου, που αφορά τους φροντιστές και εκτός από τα κοινωνικοδημογραφικά στοιχεία, εκτιμήθηκε η επιβάρυνσή τους με χρήση της κλίμακας Zarit Burden Interview (ZBI). Τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν αναλύθηκαν με το στατιστικό πακέτο SPSS 19. Στα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάζονται οι συνολικές βαθμολογίες της μέτρησης της επιβάρυνσης στην ομάδα των 6 φροντιστών ανοϊκών ασθενών, σύμφωνα με την κλίμακα μέτρησης των Zarit. Στη πρώτη φάση της έρευνας, πριν την έναρξη του προγράμματος της ψυχοεκπαιδευτικής ομάδας, τα αποτελέσματα των ερωτηματολογίων που απαντήθηκαν από τους φροντιστές έδειξαν τα εξής: Το 33,3% παρουσίασε σοβαρής μορφής επιβάρυνση, το 50% εμφάνισε μέτρια έως σοβαρή επιβάρυνση, το16,7% είχε μικρή επιβάρυνση ή καθόλου. Στην επαναληπτική έρευνα τον Ιανουάριο του 2011 και μετά τη λήξη του προγράμματος της ψυχοεκπαιδευτικής ομάδας των ίδιων φροντιστών, διαπιστώθηκε ότι το 16,7% εμφάνισε σοβαρής μορφής επιβάρυνση, το 50% μέτρια έως σοβαρή επιβάρυνση και 33,3% είχε μικρή έως ήπια επιβάρυνση. Μέσα από τις δύο ερευνητικές δειγματοληψίες οι οποίες πραγματοποιήθηκαν με διαφορά τεσσάρων μηνών μεταξύ τους και μετά από την παρακολούθηση προγράμματος της ψυχοεκπαιδευτικής ομάδας, παρατηρήθηκαν αρκετές και σημαντικές διαφορές στην επιβάρυνση των φροντιστών των ατόμων με άνοια. Σύμφωνα με την κλίμακα μέτρησης της επιβάρυνσης των Zarit & Zarit είχαμε τα ακόλουθα συμπεράσματα: •Ο μέσος όρος της επιβάρυνσης φαίνεται να μειώθηκε κατά τη διάρκεια των δύο φάσεων της έρευνας. •Η σοβαρής μορφή επιβάρυνση φαίνεται να έχει μειωθεί περισσότερο κατά τη δεύτερη φάση της έρευνας.